We mogen zelfs niet eens weten of ze wel bestaan

Slecht nieuws voor iedereen die graag wilde weten wat voor adviezen Shula Rijxman allemaal heeft gegeven aan andere politici dan Sigrid Kaag. De NPO houdt ze geheim. Sterker nog, in een door GeenStijl aangespannen Woo(Wet open overheid)-procedure wilde de NPO niet eens erkennen of die adviezen überhaupt wel bestaan. De NPO vindt namelijk dat adviezen van haar bestuursvoorzitter aan politici niet onder de Wet open overheid vallen, en daar is de beroepscommissie van de NPO (bekend van internet) het mee eens. Fun fact: voor het begin van de zitting werd HUMAN-presentator Coen Verbraak, die toevallig ook in de hal van het NPO-gebouw was, door de secretaris van de commissie per abuis aangezien voor GeenStijl-medewerker. De vrolijke consternatie mocht helaas niet baten. Jammer maar helaas dus. De luiken blijven dicht. U leest het advies van de commissie hier, het besluit van de NPO, ondertekend door Rijxmans opvolger Frederieke Leeflang, daar en de inbreng van GeenStijl tijdens de bezwaarzitting daar.

Ach joh maakt het uit

De basis van de rechtsstaat is dat de overheid zich aan de wet houdt. We schrijven het nog maar eens op, want dat lijkt Abigail Norville, topambtenaar op het ministerie van VWS, vergeten. Anders kunnen we het niet verklaren dat ze in dit hallucinante interview met FTM over het stelselmatig achterhouden van coronastukken door haar eigen ministerie doet alsof het haar ook maar een beetje is overkomen. 

We weten al lang dat het ministerie van VWS een totale puinhoop maakt van de levering van coronastukken, maar Norville erkent dat nu volmondig. "Tijdens de Zoom-call met journalisten werd mij dit ook verweten: de informatiehuishouding is niet op orde. Jullie concluderen het nu ook weer. Ja dat klopt, zeg ik dan altijd. Bedankt voor de analyse. En nu?" Norville stelt onder meer voor dat journalisten dan maar geen informatie meer moeten vragen. *"Het loopt aan meerdere kanten vast, zie ik. Ik hoop dat journalisten openstaan voor een nieuw gesprek. Kunnen we tot een oplossing komen die voor ons beiden wel werkt?" *

Ja kom nou zeg.

Wat het falen van het ministerie van VWS om stukken over de coronacrisis openbaar te maken zo erg maakt, is het feit dat de Nederlandse regering er van begin af aan bewust voor gekozen heeft om niet open en eerlijk te zijn over de coronabestrijding (en daar mee doorging toen we al lang niet meer in Alarmfase 1 zaten). Dat hebben wij van GeenStijl niet verzonnen (we hebben het wel gemerkt), dat heeft de toenmalige hoogste ambtenaar van het ministerie gewoon openlijk toegeven in een interview met De Correspondent. Die Erik Gerritsen is nu overigens tegen een salaris dat een paar meier onder de Balkenendenorm ligt de baas bij woningcorporatie Ymere, omdat hij zoveel verstand heeft van woningen zo goed face to face met belanghouders samen dilemma’s kan doorleven en in gesprek gaan over lastige keuzes om ons er gezamenlijk uit te innoveren. 

Bovendien draagt deze gesloten houding van het ministerie er aan bij dat er een heel ecosysteem is ontstaan van wappies die ieder brokje informatie dat wel naar buiten komt verkeerd interpreteren, wat vervolgens gemanaged moet worden door voorlichters die niet in de materie zitten en achter de feiten aanlopen. Voor een ministerie dat zoveel belang hecht aan wat er in de media gebeurt (maar echt) lijkt dit ons een funeste houding. En dan is de verantwoordelijke minister (die niet tegen kritiek kan) nu ook nog eens op een andere post gezet waar hij opnieuw begint met het doen van beloftes die hij niet waar kan maken, wat ongetwijfeld weer gaat leiden tot nieuwe fouten die onder de pet gehouden worden en gaan leiden tot nieuwe schandalen.

Uw donatie euro's aan het werk

Dames en heren, jongens en meisjes, we gaan iets nieuws doen. Want wij van de GeenStijl vragen u eens in de zoveel tijd om donaties en tevens ook daarnaast Premium Lidmaatschappen en u geeft dan altijd gul (waarvoor dank), maar wat doen wij eigenlijk met dat geld? Topics tikken natuurlijk, het ene topic na het andere, het houdt nooit op, het gaat maar door, maar er is MEER. En dat 'meer' gaan we u laten zien met een zogeheten exclusief inclusief (staat gewoon op internet) kijkje achter de schermen. Het eerste scherm dat de wegtrekken is het scherm van de Wob, Wet openbaarheid van bestuur, tegenwoordig bekend onder de naam Wet open overheid. Wij roeren waar het stinkt, dus we woo'en (klinkt echt niet, red.) wat af en in deze video ziet u onze advocaat en onze hoofdman B. Nijman alias Van Rossem uitleggen HOE EN WAAROM. Kijken dus. En steun ons, alstublieft. Dankuwel.

Woo!

Goed nieuws uit rechtsstaat Nederland. De rechtbank Amsterdam heeft GS Magenta B.V. t.h.o.d.n. GeenStijl (dat zijn wij) namelijk ondubbelzinnig gelijk gegeven in de zaak die we hadden aangespannen tegen het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat [opzoeken wie daar nu minister is, red.]. GeenStijl deed op 1 juni (een dag na deze video) van dit jaar een verzoek op basis van de Wet Open Overheid naar wat er op dat ministerie nou allemaal bekend was over de CHAOS op onze nationale luchthaven Shithol. En u raadt het al, het ministerie overtrad vervolgens de wet door niet binnen de wettelijke termijn van vier weken op dat verzoek te reageren. 

En vier weken daarna ook niet, en vier weken daarna ook niet, en inmiddels zijn we alweer een heleboel vier weken verder. Zoveel verder dat Dick Benschop al de laan uit is gevlogen, maar dan weer niet zoveel verder dat de problemen zijn opgelost (ook de komende dagen kunt u weer achteraan sluiten). Hoe dan ook. Draaideurcriminelen moet je scherp houden, dus wij stapten naar de rechter om ervoor te zorgen dat het ministerie die stukken ook echt openbaar gaat maken, omdat dat nou eenmaal de wet is.

En het mooie is: dat vind de rechter ook (hele uitspraak pdf), en daarom krijgt het ministerie twee weken om de stukken alsnog aan ons te sturen en daarna een boete van 100 euro voor iedere dag dat het te laat is. Het ministerie heeft beloofd dat we in oktober de stukken krijgen, dus de rekening voor de belastingbetaler (dat bent u) blijft waarschijnlijk beperkt. Dit soort procedures zijn echter niet gratis, dus wij van GeenStijl doen wel een beroep op onze lezers (dat bent u ook) voor een kleine donatie om aan te kunnen blijven sluiten in de rij voor de waarheid. Alvast onze nederige dank.

LNV absolute topscorer

Kijk eens aan. Een overzicht van 44 pagina's met allemaal zaken waarin ministeries de wet hebben overtreden door te openbaarheid van stukken die via de Wob zijn opgevraagd te weigeren en daarna door de rechter op de vingers zijn getikt. Zoals u inmiddels dankzij de sms'jes van Rutte weet: de overheid krijgt dan een boete en betaalt die vervolgens gewoon, want dan hoef je tenminste niks openbaar te maken en het is toch geld van iemand anders (namelijk van de belastingbetaler). De Omtzigtman heeft gevraagd hoeveel van zulke zaken er eigenlijk zijn, en nu hebben we dus een (incompleet, want alleen over de jaren 2019, 2020 en 2021, deze ontbreekt bijvoorbeeld) overzicht. In totaal kregen de ministeries voor meer dan 2 miljoen euro boetes opgelegd, die in vrijwel de meeste gevallen ook echt zijn betaald.

Opvallend is dat de absolute veelpleger niet het ministerie van VWS & Coronaverduistering is, maar het ministerie van Landbouw. Dat pakt met een totaal van meer dan 1,3 miljoen euro aan schimmigheid over fosfaatrechten, melkquota, bezwijkende varkens en nog maar fraais met kop en schouders de eerste plaats, op respectabele afstand gevolgd door Infrastructuur en Waterstaat (280k) en VWS (242k). Ook gek: het ministerie van Veiligheid en Justitie is in twee verschillende Wob-zaken aangaande het huwelijk van minister Grapperhaus op de vingers getikt (dat lijkt ons nou niet echt een omvangrijke zaak), dus bovenop de vrijwillige bijdrages aan het Roder Kruis komen ook nog eens twee boetes van respectievelijk 6300 en 4100 euro. ZELF ZOEKEN DAARRR.

Landbouw, Natuur en Visserij €1.315.412 (74 zaken)
Infrastructuur en Waterstaat €280.450 (28 zaken)
Volksgezondheid, Welzijn en Sport €242.200 (19 zaken)
Financiën €57.700 (8 zaken)
Justitie en Veiligheid €53.300 (21 zaken)
Economische Zaken en Klimaat €41.700 (5 zaken)   
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties €31.000 (5 zaken)   
Buitenlandse Zaken €1600 (2 zaken)

**Totaal: €2.023.362 (162 zaken)       **

Wooooo wat een wet

De nieuwe 'Wet Open Overheid' is nu een tijdje van kracht, en zoals wij vorig jaar reeds voorspelden zorgt deze nieuwe wet niet bepaald voor een open overheid. Ze kunnen hem beter WGO noemen, snapt u wel. Hier een voorbeeldje dat wij vandaag toevallig langs zagen komen: dit besluit van ONS ministerie van Buitenlandse Zaken over mails van ONZE ambtenaren over een ontmoeting tussen ONZE Koningin Máxima en premier Modi van India (van de G20 in Osaka, in 2019, waar Máx ook babbelde met de Saoedische kroonprins, red.). Komt ie hoor. 

*"Het gaat om informatie die inzicht geeft in hetgeen tussen de Dienst Koninklijk Huis, namens Koningin Maxima, en het ministerie van Buitenlandse Zaken is gewisseld over mogelijke ontmoetingen tijdens de G20 in Osaka. Het beraad tussen een minister en de Koningin, in dit concrete geval tussen ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken en de ambtelijke ondersteuning van de Koningin over het bezoekenprogramma, dient vertrouwelijk te blijven. Ik vind dat dit belang zwaarder moet wegen dan het belang van openbaarheid, omdat binnen de Staat, publiekrechtelijke lichamen en bestuursorganen de mogelijkheid moet bestaan om vrijelijk en vertrouwelijk te kunnen afstemmen en advies in te winnen alvorens tot weloverwogen besluitvorming te komen." *

Even technisch: de informatie wordt geweigerd op grond van het in artikel 5.1.2 onder i genoemde, dat is informatie die "het goed functioneren van de Staat, andere publiekrechtelijke lichamen of bestuursorganen" in gevaar brengt. Het gaat dus niet om 5.1.2. a, wat ziet op informatie die de betrekking tussen Nederland en andere landen zou kunnen schaden. Buitenlandse Zaken zegt dus niet: we houden het geheim want ambtenaren hebben allemaal gemene dingen over Modi gezegd. Buitenlandse Zaken zegt wel: we houden het geheim want wat onze ambtenaren tegen elkaar zeggen moet altijd geheim zijn. Verder krijgt u de hartelijke groeten, toedeledokie, hier heeft u een of andere algemene tekst over de Koningin en kunt u het rambam krijgen. Oh ja. U betaalt die ambtenaren natuurlijk allemaal wel, en de Koningin ook.

Dat wordt lekker dwangsommetjes beuren voor de Volkskrant

Maar dat is gek. Toen Hugo de Jonge wilde dat 'het gezeik' een keertje ophield, kon het ministerie van VWS binnen een paar dagen verschillende appgesprekken (kennelijk zonder zienswijze van Sywert van Lienden, die boos reageerde) aan de Kamer sturen. Maar nu de hele Kamer (nou ja, de hele Kamer behalve het CDA) om álle appjes over de monkapjesdeal vraagt, regent het opeens smoesjes (hele Kamerbrief daarrr). Het is heel veel informatie, er zijn ook een hoop andere Wob-verzoeken, de hond heeft het huiswerk van Hugo de Jonge opgegeten, er moet eerst worden gewacht op de zienswijze van derden, de brug stond open, en het is wel echt heel veel informatie. Dat is nogal ongeloofwaardig, omdat het ministerie van VWS nu net doet alsof het van goede wil is bij het naar buiten brengen van informatie waar burgers recht op hebben. Maar het niet delen van stukken is vanaf het begin van de coronacrisis (zie dit topic van 21 april 2020) bewust beleid dat het ministerie van VWS blijft verdedigen. En het negeren van uitspraken en betalen van dwangsommen is ook al jaren staande praktijk. Onze bestuurders vinden Kamerleden, journalisten en andere burgers die willen weten wat ze aan het doen zijn GEZEIK. Letterlijk.

Juridisch geneuzel om openbaarheid te dwarsbomen

Vanmiddag debatteert de Tweede Kamer over het 'bericht dat een topambtenaar van het ministerie van OCW een klokkenluider over misstanden bij de NPO in de kou heeft gezet'. En gisteren onthulde BNR dat de voormalige baas van de NPO, Shula Rijxman (die het heel erg vervelend vond dat iedereen haar afschilderde als D66'er en tegenwoordig wethouder is namens D66), had verzuimd een privé-vakantie met staatssecretaris Sander Dekker te melden. 

Dat laatste sluit mooi aan bij een andere kwestie die nog  steeds niet onopgehelderd: weet u nog dat Shula Rijxman tegen NRC zei dat het helemaal niet zo gek was dat zij als baas van de NPO campagne-adviezen had gegeven aan Sigrid Kaag (bekend van tv)? "Natuurlijk heb ik Sigrid Kaag weleens geadviseerd, want ik ken haar goed", zei Rijxman daarover. *"Maar ik ken ook andere politici goed. Ik geef iederéén adviezen, niet alleen D66." *

Sinds gisteren weten we dus dat die adviezen waarschijnlijk ook aan haar oude baas Sander Dekker gaf. Maar het blijft natuurlijk een opvallende uitspraak, die nogal wat vragen oproept. Vragen die staatssecretaris Uslu van Media duidelijk niet wilde beantwoorden. "Ik ben niet anders op de hoogte van de contacten tussen mevrouw Rijxman en mevrouw Kaag dan in berichtgeving in de media aan de orde is gekomen. Ik ben niet op de hoogte van de mogelijke inhoud daarvan", schreef ze aan de Kamer.

Gelukkig bestaat er in Nederland de Wob Woo, de Wet open overheid. Wij van de GeenStijl dachten daarom: hee, de NPO is van ons allemaal, dus dan mogen wij allemaal best weten wat voor adviezen de door ons allemaal betaalde topvrouw aan "iederéén" geeft. Zegt ze bijvoorbeeld wel eens 'Geert, misschien eens een keer een andere kapper' of, 'kun je anders proberen iets lager te praten, Gideon'? Dus wij een Woo-verzoek optikken waarin we vragen om alle informatie over de adviezen van mevrouw Rijxman aan politici. We verwachtten snel en duidelijk antwoord, want als er één club immers voor transparantie zou moeten zijn, dan zijn het wel de bazen van al die spittende Wobwezels op het Mediapark. Toch?

Macht, tegenmacht & alles bij het oude graag

De openbaarheid van bestuur is in Nederland geregeld via de Wob. Die werkt ongeveer zo: je mag als burger de overheid om informatie vragen, en de overheid mag vervolgens van alles en nog wat verzinnen om die informatie niet te geven. Nu zijn GroenLinks en D66 bezig met een vervanger van de Wob, de Woo (staat voor Wet Open Overheid) en die werkt ongeveer zo: je mag als burger de overheid om informatie vragen, en de overheid mag vervolgens van alles en nog wat verzinnen om die informatie niet te geven. Dat klinkt niet echt als een verbetering en dat is het ook niet. Mark Rutte deed na de Toeslagenaffaire nog even alsof de luiken bij de overheid opengingen, maar dat was (verrassend) een leugen. Je zou dus zeggen: terug naar de tekentafel, bedenk eens iets dat echt zorgt voor openbaarheid die openbaar is en de tegenmacht (echte tegenmacht, van niet-politici) versterkt. Dat zeggen wij niet alleen, dat zegt Wob-expert Roger Vleugels, die een expert is op het gebied van de Wob, ook. Drrraaadje na de breek.

Hier volgt een mededeling in het kader van zendtijd voor de dingen die toevallig ook nog eens een keer zo zijn

Heldere samenvatting van de Stand van Transparantieland hierboven, geschikt voor uw Blije Oom met een abonnement op de VPRO-gids. Zoals u weet overtreden Nederlandse ambtenaren al jaren massaal de Wet Openbaarheid van Bestuur. Overheid doet niets. En we zullen de uitsmijter van het verhaal alvast verraden, want de beelden van Mark Rutte die liegt over het schrappen van persoonlijke beleidsopvattingen had u ook al gezien op de GeenStijl. Maar nu dus nog maar eens, voor de mensen achterin die boven hun Dit Land Is Af Brinta in slaap waren gevallen: ónze overheid gebruikt óns belastinggeld om ónze informatie weg te houden bij óns, burgers.