Hoe nu verder...

De eerste ronde is achter de rug. Er werd gebabbeld over de grondwet, over de uitdagingen van dit land, over de asielcrisis en een spreidingswet die er plots toch kwam en luidruchtige tweets tijdens een afgesproken radiostilte. Er was "een opbouwende sfeer" en het ging er ook "stevig aan toe" en toen liep Omtzigt plots weg en moest informateur Plasterk snel alles in een verslagje proppen. Dat verslag wordt nu overhandigd aan Kamervader Bosma, waarna we allemaal gaan zien of er nog een hartslag in deze formatie klopt. Omtzigt stuurde eerder vandaag al aan op een minderheidskabinet van PVV, BBB en vvd, maar dan moet dat wel enig kans van slagen hebben. Het oordeel daarover krijgen we nu van Meester Plasterk.
UPDATE: Daar is ie dan. Zelf lezen hierrr.
UPDATE: Met die grondwet zit het wel goed "Ik ben verheugd u te kunnen meedelen dat het eerste deel van mijn opdracht, nagaan of er een gezamenlijke basislijn bestaat voor het waarborgen van de Grondwet, de grondrechten en de democratische rechtsstaat, met een 'ja' kan worden beantwoord. Dit werd door de vier partijen vastgesteld op 10 januari 2024."
UPDATE: NSC vond ook "rechtstatelijk afstand" al te groot. "Gelet op uitspraken in het verleden en standpunten in het verkiezingsprogramma van de PVV, is en blijft de rechtsstatelijke afstand te groot voor deelname aan een meerderheidskabinet of een
minderheidskabinet."
UPDATE: Plasterk adviseert de vier partijen onder leiding van een nieuwe informateur verder te laten praten. De NSC zou in een gedoogconstructie, een zakenkabinet of extraparlementair kabinet mogelijk nog wel willen meedoen.
NSC reageert op eigen website. Website knalt er direct uit. 
NSC-server is terug. NSC benadrukt nogmaals dat na de gesprekken over de grondwet deelname aan meerderheidskabinet geen optie is. Wel blijft gedogen mogelijk, maar dan moet het huishoudboekje op orde zijn. "Als het om financiën gaat vinden wij de afstand tussen politieke wensen en de financiële realiteit (nog) te groot."
BBB wil door met vorming kabinet met NSC als partner, maar deelt nog wel een sneer naar Omtzigt uit. "BBB betreurt het zeer dat het instituut Informateur de laatste week is beschadigd, door uitlatingen vanuit een van de formerende partijen."
Jetten vraagt zich af wat de formatieclub in die 83 dagen eigenlijk gedaan heeft en Timmermans noemt de formatieronde mislukt. Dat wordt gezellig woensdag in het debat.

Uw volksvertegenwoordigers aan het werk

De kloof tussen de politiek en de burger ligt vandaag in Amersfoort. De beste stad van heel Europa, maar niet als het gaat om burgerparticipatie. De lokale overheid heeft namelijk een enorme takkehekel aan bloemen de mening van de inwoners. Daar vegen ze hun Amersfoortse derrière vakkundig mee af. Ja, ze houden soms een referendum om de illusie van een luisterend oor te fingeren, maar dat betekent natuurlijk niet dat ze iets met de uitslag doen. Dus als een overtuigende 76 procent van de inwoners tegen de plannen voor vergunning-parkeren in de complete stad stemt, worden die nieuwe regels alsnog gewoon ingevoerd. Dan krijgt u van die Janussen van D66 die in de media roepen dat ze "de uitslag niet kunnen negeren" en gelijktijdig in de raadszaal voor de plannen stemmen. Kan allemaal, want in Amersfoort zien ze de burger als minderwaardig, en die kloof als een mooi middel om ze op afstand te houden. De gewone mensen weten tenslotte toch niet waar ze het over hebben. Die moeten gewoon hun kop houden en hun parkeervergunning betalen. Amersfoort, het is net Nederland in het klein.

Zegt alleen nuttige dingen als het al te laat is

Rutte IV was een vergissing. Een experiment gedoemd te falen. Dat wist iedereen behalve de oogkleppencoalitie die verantwoordelijk was voor deze kansloze bordesvulling. Maar nu hun demissionaire einde nadert, begint zelfs Kaag het licht te zien en vormt ze een heldere analyse over het vertrekkende kabinet. "Er was sprake van metaalmoeheid tussen en binnen de partijen. Je kan niet alsmaar door in dezelfde samenstelling." Ja Sigrid, dat zei Nederland na Rutte III al, maar jullie wilden niet luisteren. Dat de formatie bijna driehonderd dagen duurde, was ook een duidelijke hint, maar ook dat ziet de tafeldanseres pas achteraf in. "Het heeft te lang geduurd (...) Het was heel moeilijk. Als ik terugkijk waren we al bijna moe en uitgeput voordat we aan het kabinet begonnen." Moe en uitgeput, dat vat het politieke beleid van de afgelopen twee jaar redelijk goed samen. Dus Sigrid eiste voor dit kabinet een nieuwe bestuurscultuur en roept achteraf dat dit kabinet gedoemd was vanaf de start. Dat doet ons afvragen: wie is toch die vrouw die tussen deze twee momenten van helderheid alsnog instemde met Rutte IV?

Moet je er een kussentje bij vriend

Uit de weg, kerkknuffelaars en Dambewandelaars, er is een nieuwe sheriff in de stad. Als Geertje de volgende keer 50 zetels kopt gaat deze uit de PvdA ontsproten BKB-lijger op zeker van de brug (het nummer is 113). Echt, het is helemaal okee te balen van een verkiezingsuitslag, en je af te vragen wat het voor jezelf en voor je naasten zal betekenen. Hebben wij ook altijd als GroenLinks weer eens de grootste is in Amsterdam: goh wat zullen ze nu weer gaan verbieden of juist opdringen, hoe zullen ze ons leven nu weer een stukje minder leuk maken, enzovoorts. Alex jongen, je moet niet huilen om de PVV, je moet huilen om wat al die andere partijen de laatste 30 jaar hebben gedaan om het zover te laten komen. Asielcrisis, migratiecrisis, koopkrachtcrisis, banencrisis, woningcrisis, klimaatcrisis, stikstofcrisis, toeslagencrisis - we leven in een permanente staat van crisis. Als een groot deel van het volk het ZAT is, is vervallen in week snikisme wel de allerluiste oplossing. Het is electoraal en politiek juist fascinerend en bovendien: je stond erbij en je keek ernaar. Mooie bonusopmerking van de lolsmurf: "Ja dat komt even binnen, dat begrijp ik ook." Enfin, dit gaan we vandaag nog even 100x kijken.
UPDATE: LOL, Wilders = the monster BKB created. Kreeg in 2011 de BKB Campagne Award

Net zoals de rest van Nederland

In Nederland is iedereen gelijk en daarom zorgt de politiek ervoor dat iedereen zich even ondervertegenwoordigd voelt in ons parlement. Geen discriminatie: iedereen achtergesteld. De NOS benadrukt deze keer dat zo'n 70 procent van de Nederlanders met een niet-Europese migratieachtergrond meent dat hun belangen onvoldoende belicht worden in de politieke arena. Welkom in Nederland zouden we zeggen. Dat heeft verder niets met uw migratieachtergrond te maken, dat is gewoon hoe onze democratie werkt. Kijk maar, iets verder in het stuk blijkt "dat een derde van de Nederlanders zonder migratieachtergrond vindt dat de belangen van mensen met een migratieachtergrond juist te veel worden behartigd". Dat is het Nederland zoals we het kennen: niemand gehoord, iedereen ontevreden. Wij polderen ons altijd naar een compromis waar net niemand zich in kan vinden. Migratieachtergrond of niet, vrijwel iedereen heeft wat te zeiken over de politiek. Iets dat ook terugkomt in de cijfers. "Het vertrouwen in de Tweede Kamer is dertig procent onder alle kiesgerechtigden, met weinig verschil tussen kiezers met of zonder migratieachtergrond." Als dat geen geslaagde integratie is, weten wij het ook niet meer. Veel plezier in het stemhokje morgen!

Het verhaal van een deur

De optie van een kabinet met de PVV openhouden: dat leek ze bij de vvd in eerste instantie een goed idee om de rechtse kiezers te plezieren, maar is minder gewenst nu Wilders de peilingen verovert. De deur van Yesilgöz richting Wilders wapperde deze verkiezingstijd flink. Tijd voor een overzicht van de deur die veel bewoog, maar nooit duidelijkheid bracht. Het begon halverwege juli met vvd-Kamerlid Brekelmans die ter proef samenwerking met de PVV opperde. "Hierover moet de partij discussiëren." Dit experiment was blijkbaar succesvol, want op 18 augustus voer Yesilgöz na de ministerraad dezelfde koers. "Ik heb van Wilders zelf gehoord dat hij over ego’s heen wil stappen en een frisse start wil maken. Dus ik ben benieuwd waarmee hij komt. Ik zal iedere lijsttrekker beoordelen op de plannen." De deur: staat op een kier. Op 8 september doet ze daar nog een schepje bovenop door niet langer te eisen dat Geertje zijn inmiddels bejaarde minder-minder-uitspraak terugneemt. "Omdat ik vooruit kijk. Omdat ik heb gekozen om te zeggen 'we gaan niet een miljoen kiezers uitsluiten'." De deur: is geopend. Op 3 november voeren Yesilgöz en Wilders een felle discussie in het het Radio 1-lijsttrekkersdebat. "Ik sluit geen kiezers uit. Maar oneliners schreeuwen waar niemand iets mee kan, gaat niet helpen. Het is lang zoeken naar overeenkomsten", aldus Dilan. De deur: waait weer een stukje dicht. Op 16 november krijgt ze van RTL direct de vraag in hoeverre de deur openstaat voor de PVV. Een duidelijk antwoord krijgen we niet. "Ik sluit geen kiezer uit. (...) Ik heb tot nu toe bij niemand gezegd of ik ermee wil regeren of niet, omdat het ten eerste aan de kiezer is." De deur: sluit zich krakend een stukje verder. Op 19 november zegt ze bij WNL over samenwerken met de PVV:  "De verschillen zijn levensgroot. Ik zie niet hoe dat kan op dit moment." De deur: wordt verder gesloten. Yesilgöz gisteravond bij Nieuwsuur over Wilders. "Ik vind hem niet geloofwaardig." en "Ik heb nooit gezegd dat ik in een coalitie zou stappen met hem." De deur: laat nog slechts het dunste lijntje licht door. En de vvd-lijsttrekker deze ochtend bij Radio 1 over deelname aan kabinet Wilders nu de PVV volgens de peilingen best wel eens de grootste kan worden. "Dat ga ik niet doen. Premier Wilders zou voor dit land niet goed zijn, omdat dit land een leider nodig heeft die kan verbinden." De deur: zit gewoon weer dicht. Nou ja, tot de formatie dan.

Te veel plannen, te weinig poppetjes

Plannen genoeg in Den Haag. Plannen om de klimaatverandering vanuit Nederland tegen te houden. Plannen om bij iedereen een warmtepomp te planten. Plannen om alle daken vol te gooien met zonnepanelen. Plannen om de schoolklassen niet te groot te maken. Plannen voor persoonlijke begeleiding van alle kinderen. Plannen om vliegvelden aan te leggen, die vervolgens niet te openen, of binnenkort toch te openen, of toch maar weer een nieuw rapportje afwachten. Plannen voor een beter openbaar vervoer, met meer treinen, meer metro's en meer bussen in ook de kleinste dorpjes. Plannen om onze groeiende groep bejaarden niet in een luier weg te stoppen, maar voldoende en menselijk te begeleiden in het laatste hoofdstuk van hun leven. Mooie plannen, maar ook dure plannen en niet alleen voor de schatkist. Al deze plannen kosten veel werkende handjes en zoals u merkte als u de afgelopen jaren niet onder een steen leefde worden beschikbare FTE'e steeds schaarser in dit vergrijzende polderlandje. Het is tijd om duidelijkere politieke keuzes te maken over waar en hoe we de beschikbare arbeidskrachten in gaan zetten, zo concluderen ook de analisten van ING. Die stellen dat we bij het maken van toekomstige overheidsplannen al rekening moeten houden met de gevolgen voor het arbeidsaanbod. Niet alleen voor de haalbaarheid van de plannen (een gebrek aan beschikbare mensen zit tenslotte nu al onze ambities voor bijvoorbeeld het klimaat of de politie in de weg), maar ook om te zorgen dat het werken aan het ene project niet ten kostte gaat van het andere project. Een extra leraar op een basisschool kan tenslotte niet gelijktijdig oma De Vries in bejaardehok De Zonneweide wassen. En een waarschuwing voor iedereen die voorstelt om meer werkenden uit verweggistaanse oorden te halen: dat werkt volgens de experts slechts tijdelijk, want die nieuwe arbeidskrachten gaan hier ook leven en consumeren, wat weer meer vraag naar banen oplevert en uiteindelijk het probleem dus niet oplost. Arbeidskrachten zijn al schaars en worden waarschijnlijk alleen maar schaarser. Hoe eerder die 150 FTE in Den Haag dat inzien, hoe beter.

Meegeleverd bij het gratis bier.

Mocht u zich online oriënteren op wie u moet gaan stemmen deze komende verkiezingen, dan krijgt u ongewild meer cookies mee dan een ondervoed kind dat een goed rapport aan oma toont. De NOS controleerde of de partijen hun digitale koektrommel op orde hadden en zoals gebruikelijk voldeed een deel niet aan de regels die de rest van de wereld wel dient te volgen. Vooral de ambachtelijke boerenkoeken van BBB, de Europese haverkoekjes van Volt, de lichtbruine kartelkoeken van FvD en de smakeloze kerkkaakjes van SGP werden ongewenst in uw muil geduwd, zodat deze partijen u later verder kunnen bestoken met meer gerichte verkiezingsspam. Daarnaast blijken ook D66, NSC, CU, CDA, 50Plus en Denk zich niet geheel aan de regels te houden. De partijen wassen hun bekruimelde handen in onschuld en spreken van een fout of een vergissing, maar betreuren natuurlijk vooral het feit dat ze betrapt zijn. Volt geeft zelfs Europa de schuld, wat we wel een koekje van eigen deeg durven te noemen. En we weten het: het zijn maar bijzaakkruimels in de grote verkiezingstrommel, maar wij serveren die vreselijke cookiemelding ook niet voor onze lol, dus het is fijn dat ze in Den Haag eens zien hoe kudt die kudtcookiewall eigenlijk is.

SCP voorziet verkiezingsprogramma's van een broodnodig korreltje zout

Minder migranten tenzij ze heel belangrijk werk doen voor onze bedrijven of Nederland aan een extra Olympische medaille helpen! Betaalbare en toegankelijke zorg voor iedereen! Nooit meer files en gratis en schoon openbaar vervoer dat altijd op tijd rijdt! Een einde aan klimaatverandering zonder investeringen! Paspoorten afpakken van IS-jihadisten en Gordon! Hogere toeslagen, lagere accijnzen en minder belasting! Patat en friet! Hoeren neuken, nooit meer werken! XR verbieden en meer vrijheid van meningsuiting! U ziet: veel beloven in een verkiezingscampagne is makkelijk, het vervolgens waarmaken is een tweede. Die waarschuwing geeft het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) u vlak voor de verkiezingen nog even mee. Zij concludeerden dat in de verkiezingsprogramma's veel echte keuzes uitblijven, niet altijd duidelijk is waar de prioriteiten liggen en veel idealistische beloftes staan die niet functioneren in de weerbarstige realiteit. "In de verkiezingsprogramma’s staan veel concrete beleidsmaatregelen, maar er is niet altijd voldoende aandacht voor de haalbaarheid en uitvoerbaarheid van die maatregelen. Politieke partijen gaan uit van een hoge mate van maakbaarheid. Veel verkiezingsprogramma’s roepen een beeld op dat de overheid daadwerkelijk ‘grip’ kan krijgen op de omvang van migratie, maar de ervaringen van de afgelopen jaren bewijzen eerder het tegendeel." Het is een belangrijke waarschuwing in een land vol gratis bier, goedgelovige mensen en kritiekloze stemwijzers. Wellicht is het tijd om alle verkiezingsprogramma's van een verplichte waarschuwing te voorzien. 'Deze standpunten maken meer kapot dan u lief is', 'Let op, geld toezeggen kost geld' of 'Dit programma kan resulteren in ongewenste bijwerkingen. Lees voor uw stem de bijsluiter'. Een gewaarschuwd kiezer telt tenslotte voor twee.

We zijn allemaal zoekende in het leven

Hallo stelletje dwalende zwevers, u kunt vanaf vandaag weer Stemwijzeren. Het was even wachten op het late programma van Omtzigt, maar nu is de TomTom voor ronddolende kiezers wederom gelanceerd. Afgetrapt door een lading stemveejagende politici die hem invulden en vervolgens enkele angstige seconden beleefden in afwachting van het logo van hun eigen partij. Het blijft natuurlijk een rommelige tool die werkelijk alle nuance uit het politieke debat haalt in ruil voor een zwart-witte reflectie van een grijze wereld. De visie voor Nederland teruggebracht tot dertig, vaak onverwacht gedetailleerde, stellingen. Maakt ook niet uit. U vult hem toch wel in. 
INSTANT UPDATE: Kiesraad noemt Stemwijzer Baudet onwenselijk