Mooi dat Richard de Mos deze historische fout gaat rechtzetten

Reeds in de tijd van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden vonden de overige steden en zes gewesten die dominante Amsterdammers maar een stel drammende arrogante eikels. Dat was een van de redenen om destijds de Staten-Generaal in Den Haag te vestigen en het regeringscentrum was geboren. Dat ging honderden jaren goed, op wat door deep statende Oranjes georkestreerde onthoofdingen, lynchpartijen en een Rampjaar na.

Vervolgens kwamen de Fransen en nadat de mild collaborerende raadspensionaris Rutger Jan Schimmelpenninck door Parijs was gewipt, benoemde l'Empereur zijn jongere broer Lodewijk Napoleon tot koning - en daar begon het gedonder. Die laatste hield het niet uit in de Haagse kou en Hofvijvertreurigheid, en vestigde zich na een uitstapje naar Utrecht uiteindelijk in Amsterdam. Mokum begon zich vanaf dat moment als hoofdstad te gedragen. Later liet Willem I zich er inhuldigen, en in 1983 werd zwart op wit in de Grondwet vastgelegd dat 020 de hoofdstad is. Nu voegt Richard de Mos eigenhandig zijn naam toe aan de kroniek van deze hoofdstedelijke geschiedenis.

De voorman van Hart voor Den Haag is namelijk van plan deze historische vergissing te gaan rechtzetten. In een INITIATIEFSVOORSTEL (PDF) roept hij de gemeente Den Haag op om een gerichte, serieuze, intensieve en duurzame lobby te voeren richting de regering, de Eerste en Tweede Kamer en de Raad van State met als einddoel Den Haag tot de nieuwe hoofdstad van Nederland te maken.

Goede vrienden vertellen elkaar de waarheid

Een ogenschijnlijke koerswijziging in het Israëlbeleid deze week. “De situatie in de Gazastrook is echt catastrofaal. Wordt nu erger. Ik trek hiermee een streep in het zand. Ik wil nu een duidelijk signaal geven”, zei minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) woensdag in de marge van een Europese top in Warschau tegen de pers. Waar de zich aan Charles de Gaulle spiegelende verticaal uitgedaagde bewindsman verschijnt, zijn de ik’s en mij’s nooit ver weg.

Gedoe ook niet: PVV-leider Geert Wilders reageerde getergd op Twitter. Hij verwijt Veldkamp zich te scharen in het kamp van de anti-Israël demonstranten en vroeg zich geïnformeerd af of het hele kabinet wel op de hoogte was van de koerswijziging van het Israëlbeleid.

Dick Schoof moest vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie – nadat hij in de ministerraad op het Catshuis alle neuzen dezelfde kant op had gekregen – toegeven dat het aan dat laatste schortte: niet iedereen was op de hoogte geweest van de koerswijziging. Hij lieve zoete Dickte in Nieuwspoort “Ik heb begrepen dat minister Veldkamp ook beterschap heeft beloofd. En dat hij ook zich goed realiseert dat hij iedereen goed moet informeren op dit gevoelige thema.” Gelul natuurlijk, Schoof heeft er een handje van zijn kabinet selectief te informeren.

Kortwieken Coördinator tegen Discriminatie en Racisme gaf laatste duwtje

Timing is alles. Op vrijdag 25 april besluit de ministerraad het instituut Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR) te verlengen tot en met 2029. Minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark (NSC) had de zaak die dinsdag 22 april al voorgekookt in de Raad Bestuur en Justitie, de onderraad met daarin 12 ministers, staatssecretarissen en minister-president Dick Schoof.

Daar werd besloten dat de NCDR het derde Nationaal Programma tegen Discriminatie en Racisme - op deze foto overhandigt Coördinator Rabin Baldewsingh (PvdAGroenLinks) een eerder exemplaar aan toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Hugo de Jonge (CDA) - mag blijven helpen ontwikkelen maar zijn rol vanaf nu ‘meer adviserend te maken’. De bewindspersonen willen dat het glashelder is dat het kabinet degene is die het beleid vaststelt en niet de NCDR van dienst. Kortom: het kabinet kortwiekt de regeringscommissaris.

Op de website van de NCDR valt echter niets te lezen over de verlenging van het instituut; het laatste bericht is van woensdag 23 april. Er is meer aan de hand met de site. Kort voor de eerste Algemene Beschouwingen van het kabinet Schoof vorig jaar september, begint Baldewsingh plotseling felle columns tegen het kabinetsbeleid te publiceren. Iets wat hij de drie jaar daarvoor nooit had gedaan, tot dan toe worden er slechts persberichten gepubliceerd. In maart verschijnen er een anoniem pamflet over transgenders en interviews met activiste Gloria Wekker en dagblad Trouw’s beroepsmoslima Emine Uğur. Baldewsingh’s laatste column is van 22 april – de dag dat de onderraad besluit zijn rol te kortwieken – en gaat over het flutonderzoek In maart naar moslimdiscriminatie. De regeringscommissaris neemt het echter wél serieus en concludeert dat de politiek een miljoen moslims in de kou laat staan en rept voor het eerst over een oorlog tegen moslims.

Van vierde macht naar schaduwmacht

Bovenstaande reactie van minister van Asiel en Migratie Marjolein Faber (PVV) is zeker geestig. Ze reageerde donderdag tijdens een asieldebat kort op de advertentie in Trouw die ochtend. Ruim 40 ambtenaren van haar ministerie, waarvan enkelen bij naam, hadden de annonce in het dagblad geplaatst om het vuurtje van Lintjesgate - dat al weken eerder was gedoofd - weer op te poken. Bezijden de goeie grap over de veilige werkomgeving op haar ministerie hield Faber zich op de vlakte en met reden: ze werd op listige wijze door haar ambtenaren getrolld.

Tijd voor herstel

De Eik van Enschede dan toch geveld, de onderhandelingen over de voorjaarsnota het laatste duwtje. De slotetappe duurde zelfs 25 uur. Mooiste anekdote uit een van de ontelbare reconstructies van afgelopen week: het NSC-smaldeel trok zich voor overleg meermaals terug op de werkkamer van staatssecretaris van Financiën en partijgenoot Tjebbe van Oostenbruggen. Een ambtenaar die net een technische toelichting over een agendaonderwerp voor het gezelschap had gegeven, schrok toen hij een diepe zucht hoorde maar geen van de aanwezigen hem zag slaken. Het geluid bleek uit het zwarte scherm aan de muur te komen; een permanente Zoom-call met Pieter Omtzigt in Enschede.

De laatste politieke jaren van Omtzigt gaan ondanks een historische overwinning van 20 zetels de boeken in als een treinramp in slow motion. Na de val van het laatste kabinet Rutte duurde alles wat Omtzigt deed eindeloos: begon hij wel of niet een eigen partij of sloot hij zich bij een andere aan. Toen het zover was werd er getwijfeld en geweifeld over het – mocht het zover komen – premierschap, de gehele formatie, pre- en post, duurden een eeuwigheid. Eigenlijk wilde hij niet meedoen maar nee zeggen was ook geen optie. En dan moesten de na- en voorjaarsonderhandelingen nog komen. En de twee opgestapte staatssecretarissen en het dito duo rebellerende Kamerleden. En dat alles met een kabinet dat zich wekelijks van rel naar rel sleept.

Dat de NSC-leider met zijn eveneens voortslepende burn-out zolang overeind is gebleven, is bewonderenswaardig. Want de hoeveelheid shit die Omtzigt over zich heen heeft gehad, is ongekend. Achter de functie elders-affaire bleek de aan geheugenverlies lijdende minister-president te zitten. In zijn CDA-tijd werd Omtzigt door krachten binnen zijn eigen partij tegengewerkt (BOMTZIGT!), zie ook de zeer kwestieuze leiderschapsverkiezingen waarin zijn eigen vrouw werd bedankt voor haar ‘stem op Hugo de Jonge’. Het is ironisch dat in de week van Omtzigts vertrek het CDA na gedegen onderzoek wéér uit de bus komt als meest onfatsoenlijke partij van het land.

Maar i.t.t. PVV, VVD en BBB denkt David van Weel daar anders over

Excuus voor de grijsgedraaide XR-plaat in deze rubriek (de laatste keer in Bassie’s Discohoek voelt als gisteren) maar het is aan de schimmige platenboer David van Weel te danken dat de schijf nu weer op de roze pick-up ligt. De vermeende VVD’er beantwoordde vrijdag aan het eind van de middag meerdere setjes Kamervragen over dit GS-artikel van afgelopen week: XR kondigt aanvallen met boterzuur aan, gemeente Eindhoven laat het begaan; geeft ondernemers tips over ventilatie en EHBO. Vragenstellers waren PVV, VVD en BBB.

In de beantwoording van de zorgen van PVV en BBB eet Van Weel van twee walletjes. Natuurlijk keurt de bewindsman acties met boterzuur ‘ten zeerste af’. Hij vindt dat demonstreren moet gebeuren binnen de grenzen van de wet. “Geweld gebruiken of intimidatie hoort daar niet bij, dus ook het gebruik van boterzuur niet. Het jaagt mensen angst aan en tast de openbare veiligheid aan. Ik sta dan ook achter burgemeesters en het lokaal gezag die deze demonstraties verbieden.”

Maar over de laffe burgemeesters van Eindhoven en Gouda die het extreemlinkse antisemitische Extinction Rebellion juist tegemoetkomen en wilden laten begaan met hun boterzuuraanslagen (die toen het XR te heet onder de voeten werd, ineens een 1 aprilgrap heetten), schrijft Van Weel: “Het is een lokale aangelegenheid en de burgemeester legt daarover verantwoording af aan de gemeenteraad. Het is dan ook niet aan mij om in deze beoordeling te treden of om daarop vooruit te lopen.”

Een kabinet vol stempel- en baantjesmachines

Over 20 jaar worden de notulen van de ministerraad van afgelopen vrijdag in de Tuinzaal van het Catshuis openbaar. Wellicht valt dan te lezen of er nog discussie was over agendapunt 5.b. of dat men het hield bij de formulering in de uiteindelijke Besluitenlijst: “De raad stemt in met de benoeming van F. Sahla." Pikant: het voormalig D66 Kamerlid werd benoemd voor de vacante positie van raadslid binnen de Nederlandse Sportraad op voordracht van minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en tevens vicepremier Fleur Agema (PVV).

Agema zal ongetwijfeld verrast zijn geweest toen Fonda Sahla enkele weken terug in haar loodgieterstas vol te ondertekenen ministersstukken opdook. Want die naam kende ze. Als Kamerlid kruiste ze vaak de degens met de D66’ster in de plenaire zaal (foto hierboven is uit een debat over de ouderenzorg in september 2023, Agema linksonder) en op dat dekselse Twitter natuurlijk. Dat haar zuster Soumaya een veroordeelde terrorist van de Hofstadgroep is valt de D66’ster niet aan te rekenen, vond Geert Wilders ook toen hij dat ontdekte. Zijn terechte ongenoegen destijds was dat niemand hem over die familieband had ingelicht. Het moet schrikken zijn om opeens te horen dat je je werkplek deelt met de zuster van iemand die lid was van een terreurorganisatie die jou als doelwit had, nietwaar.

Sahla het oud-Kamerlid is qua sport en bewegen vooral bekend van haar inzet voor het zwemmen in Duracellkonijnkostuum, naargeestige pleidooien voor de hoofddoek op haar inmiddels verwijderde Twitteraccount en het succesvol neerslaan van het verzet binnen D66 tegen het politiekopvod. Inmiddels leidt ze een door haarzelf opgerichte stichting voor inclusieve zorg in een stelsel dat ze naar eigen zeggen te blank vindt, schrijft ze hier en daar een column zoals in Gülenkrant De Kanttekening en zo vult haar CV zich met verschillende klusjes zoals gebruikelijk bij oud-Kamerleden die een weg zoeken richting bestuurlijke arbeidsmarkt.

SGH lijkt een sekte, waar blijft Schoof

De puinzooi in het toeslagenschandaal is weer wat groter geworden nu blijkt dat duizenden ouders mogelijk onterecht gecompenseerd zijn. Een notitie over de kwestie ligt al vijf maanden op het bureau van staatssecretaris Toeslagen Sandra ‘Memo’ Palmen (NSC). Erg gezellig werd het donderdag dus niet in de Groen van Prinstererzaal, waar de Kamercommissie Financiën zich met de bewindsvrouwe boog over de voortgang in het dossier hersteloperatie kinderopvangtoeslag. Voorafgaand aan het debat had Palmen ook nog een kritisch rapport van advocatenkantoor NautaDutilh over prinses Laurentien gestuurd. De temperamentvolle schoonzuster van koning Willem-Alexander blijkt achter de schermen bij Stichting (Gelijk)waardig Herstel (SGH) nog steeds aan de touwtjes te trekken. Ook wordt er tussen ambtenaren en SGH nog steeds met modder gegooid. Vreemd dat minister-president Dick Schoof niet ingrijpt: het Koninklijk Huis is zijn verantwoordelijkheid en niet die van Palmen.

Het vrijwillige vertrek van Brinkhorst in augustus vorig jaar blijkt vooral cosmetisch: ze heeft haar koffers helemaal niet gepakt. Volgens het rapport van NautaDutilh in opdracht van het ministerie van Financiën heeft mevrouw Van Amsberg-Brinkhorst nog steeds een ‘belangrijke, zo niet doorslaggevende’ rol bij SGH. Maar omdat die niet formeel is vastgelegd, valt een en ander ‘volledig buiten de kaders van wet- en regelgeving’. Er is sprake van een ‘ernstig gebrek aan checks and balances’. Het duo Brinkhorst en haar rechterhand Gerd van Atten wordt binnen de club als De Oprichters aangeduid en dat gremium heeft buiten zowel het bestuur als de Raad van Toezicht (met als façade oud-ChristenUnie voorman Gert-Jan Segers) alle touwtjes in handen. Komt bij dat Brinkhorst lid is van het Koninklijk Huis ‘waardoor haar een bepaald gezag toekomt waarover anderen niet beschikken’.

Sterker: Schoof en Meloni leiden een belangrijke kopgroep

Luidruchtige oppositietypes als Frans Timmermans en Rob Jetten (en het erachteraan hobbelende kneuzencircus waar bijvoorbeeld Henri Bontenbal, Mirjam ‘nepnieuws’ Bikker en de Dascisten van VOLT in de piste staan) hebben de afgelopen weken de mond vol van hoe Nederland zich tot het buitenbeentje van de EU heeft weten te manoeuvreren. Terwijl de overige lidstaten eensgezind ReArm Europe zouden steunen, stelt Nederland zich volgens hen op als een vrekkige boekhouder die Vladimir Poetin én Donald Trump in de kaart speelt en bovendien de Oekraïense mensenlevens die op het spel staan veronachtzaamt. Nederland slaat kortom een pleefiguur in Europa, zo echoën politici en commentatoren de woorden waarmee de onlangs overleden Frits Bolkestein een kwart eeuw geleden een eventueel premierschap van Pim Fortuyn wegzette.

Afgelopen dinsdag probeerden ze het weer tijdens het debat met Dick Schoof voorafgaand aan zijn zoveelste Europese top. Dat werd een debat met een hoofdrol voor Dilan Yesilgöz, moet beschouwer dezes tandenknarsend toegeven. Zo wist ze in minder dan 10 minuten Bontenbal én Timmermans als gepikeerde schooljongens te laten afdruipen: Nederland is volgens haar helemaal niet de Brusselse eenling zoals de heertjes onterecht voorstellen en we spelen zelfs mee in de Europese eredivisie (wat ook logisch is, Nederland is nog steeds een van de grootste nettobetalers). De VVD-voorvrouw gaf een alleraardigst staaltje effectieve debattechniek ten beste, incluis een vilein maar charmant glimlachje aan het eind. Elders in het debat zou ze Jetten en Bikker dezelfde behandeling geven.

En Claudia de Breij vs. Pieter Omtzigt

Opmerkelijk dat Dilan Yesilgöz zich juist toen het spannend werd in Den Haag, uit de voeten maakte naar Kiev. De crisissfeer van afgelopen week was juist ontstaan omdat de VVD na jaren het verzet tegen gezamenlijke EU-schulden opgaf. De liberalen die doorgaans vasthouden aan een stringent begrotingsbeleid blijken nu bereid Nederland in een schuldendrama te storten. Want iedereen kan uittekenen hoe het gaat: straks is die 150 miljard euro op en komt Ursula von der Leyen wéér met de pet in de hand – und so weiter und so fort.

Europa herbewapenen is noodzakelijk, maar dat betekent niet dat Nederland moet meebetalen voor de zwakke broeders. Dus toen minister-president Dick Schoof een wens van een meerderheid van de Tweede Kamer en drie van de vier coalitiepartijen naast zich neerlegde was het zeer ongelukkig zo niet laf dat de VVD-voorvrouw ontbrak bij de daarop volgende besprekingen.

Dat aan een afspraak met de Oekraïense president enige planning voorafgaat, is begrijpelijk; zoiets beslis je niet een dag van tevoren. Maar de reis had ook uitgesteld kunnen worden. Volodymyr Zelensky zal er ongetwijfeld begrip voor hebben gehad. Na alle Nederlandse F16’s, tanks, houwitsers en andere wapensystemen die zijn kant al waren opgekomen was de meerwaarde van de komst van de op het wereldtoneel minder dan marginale Yesilgöz naar het presidentieel paleis twijfelachtig.

Moest hier wellicht nog iets van de bucketlist worden afgestreept? Als Donald Trump en Zelensky straks hun Nobelprijs voor de Vrede hebben opgehaald, is het namelijk afgelopen met de vlieg- en treinreis naar Kiev voor PR-momentjes voor westerse politici met bezienswaardigheid Zelensky als een aapje in hun midden.

Hoe dan ook: het beeld van Yesilgöz die als het penibel wordt de kuierlatten neemt (vaandelvlucht zou een ander zeggen) beklijft. Voordeel is wel dat de VVD-leidster een punt achter de discussie heeft gezet of Kamerleden mogen afspreken met regeringsleiders. Het gekrakeel over Geert Wilders’ bezoek aan Benjamin Netanyahu was onnodig. 

Elders op het linksdraaiende digitale afvoerputje Bluesky voer zelfverklaard komediante Claudia de Breij uit tegen Pieter Omtzigt die ‘aan de verkeerde kant van de geschiedenis’ zou staan. Uiteraard met een verwijzing naar de beruchte NRC-berichtgeving uit 2017 die neerkwam op een gevalletje karaktermoord. De gretigheid van domlinks om Omtzigt pro-Russische sentimenten aan te wrijven is extra koddig omdat de NSC-leider op de zwarte lijst van het Kremlin staat en Rusland niet eens in mag.

Terwijl Omtzigt in zijn stemverklaring dinsdag helder was: “Nieuw Sociaal Contract staat pal voor Oekraïne, voor de verdediging van Oekraïne conform het hoofdlijnenakkoord en het regeerprogramma, en ziet de urgentie voor extra investeringen in onze veiligheid en de noodzaak van het zelfstandiger worden van Europa voor zijn verdediging. Daarom moet de Europese defensie-industrie worden gestimuleerd, moeten er meer private investeringen zijn en moeten cohesiegelden worden overgeheveld naar defensie. Wij hopen dat deze initiatieven uit het plan van Von der Leyen uitgewerkt worden en roepen het kabinet op om zich hier in Brussel voor in te zetten. Een opt-out hierop is niet nodig. Maar Nieuw Sociaal Contract blijft fundamenteel tegen eurobonds en het loslaten van begrotingsnormen. Wij wijzen niet het hele plan af, maar heel gericht twee punten: het voorstel om 150 miljard te lenen en de begrotingsregels te versoepelen, ook voor landen die nu al te veel schulden en een te hoog tekort hebben. Dat vergroot namelijk het risico op een nieuwe en diepe schuldencrisis. Die bedreigt de bestaanszekerheid. Dan zijn landen helemaal niet meer in staat om Oekraïne te helpen. Daarom stemmen wij voor de motie-Eerdmans.”

Vrijdag aan het eind van de middag moest Dick Schoof in een Haags zaaltje toegeven dat de Europese Commissie - en dus u - wel degelijk garant staat voor die 150 miljard euro.