Geenstijl

De man die koning wilde worden, gelezen tijdens Kerstmis

Was het nou clubliefde die John Heitinga ertoe noopte tot twee keer toe trainer van Ajax1 te worden terwijl hij overduidelijk op geen enkele manier geschikt was voor de functie, of heeft die man een ego ter grootte van een sportkantine? Vermoedelijk allebei, maar hoe dan ook kan enige zelfoverschatting de man niet worden ontzegd. 

Mensen rechts van het CDA hebben nogal eens de neiging Dick Schoof te zien als iemand die zichzelf wegcijferde uit landsbelang, en dus minister-president werd, bijna tegen zijn zin in. De plicht brulde nou eenmaal. Mensen links van het CDA zien dan weer iemand met een rammend groot ego dat gestreeld moest en zou worden. Vermoedelijk allebei waar, geldt voor elke politicus wel een beetje, alleen lijdt Dick Schoof nog meer aan zelfoverschatting dan John Heitinga - op zich al een knappe prestatie, zijn eerste en vooralsnog enige sinds hij in 2024 premier werd. 

NRC-journalisten Petra de Koning en Lamyae Arahouay zitten duidelijk links van het CDA, getuige hun onlangs verschenen biografie van de wandelende toekomstige Andere Tijden-uitzending die nog steeds onze minister-president is, zij het demissionair. De manier waarop Wilders, Yesilgöz, Van der Plas en Omtzigt met hem omgingen, het feit dat hij partijloos was en dus alleen steun had van een stel duffe ambtenaren - het leverde een reeks gênante misperen op die, zo achterelkaar gezet, inderdaad een beeld schetsen van een tamelijk tragische gozer. Neem die keer dat op het ministerie van Financiën door de vier lijsttrekkers (Van Vroonhoven had inmiddels Omtzigt vervangen) tot diep in de nacht werd onderhandeld over de Voorjaarsnota. Schoof mocht er van hen niet bij, en zat dus als een sukkeltje voor de gesloten deur te wachten. Als er iemand naar buiten kwam, schoot hij ze snel aan om informatie in te winnen, of om te kijken of hij al mee mocht doen. Uiteindelijk viel hij op een bank in de gang in slaap.

Of neem die ene keer dat hij wél op zijn strepen ging staan, over een steunpakket ter waarde van een slordige 3,5 miljard aan Oekraïne. "In zijn werkkamer op het ministerie van Algemene Zaken zei Schoof tegen Wilders en Van der Plas dat Oekraïne voor hem 'een grens' was. Bij de steun voor dat land draaide het om de veiligheid van Europa, en precies dáárom was hij premier geworden. Wilders maakte er na het overleg een grap over tegen de andere partijleiders. Oh ja, was Schoof dáárom premier geworden? 'Hij was wel de áchtste op de lijst, hè.'" 

Puntje van kritiek: grofweg de helft van dit boek verhandelt over het privéleven van Schoof, van zijn vroege jeugd tot zijn tijd als topambtenaar. Soms is dat tragihilarisch, vaker is het smullen en walgelijk tegelijk, een beetje alsof je naar Temptation Island zit te kijken. Vooral is het irrelevant. Wat maakt het uit dat Dick Schoof eens in de zoveel jaar zijn ex een berichtje stuurt (en waarom duiken die berichtjes vrijwel letterlijk op in dit boek - wat is er precies mis met zijn ex)? Wat maakt het uit dat Dick Schoof op late leeftijd vrijgezel werd, toen soms worstelde met eenzaamheid, en het maar niet wilde vlotten met daten? Zegt dit niet meer over de journalisten die het likkebaardend optekenen en als boek uitgeven dan over Schoof zelf? 

Uiteindelijk lag het voor de hand dat die rare, onzekere, hyperambitieuze en immer volgzame Schoof geen succes zou worden als minister-president, en zo geschiedde. Veel verbazingwekkender: dat er überhaupt een partijloze premier moest komen, en dat vier volwassen politici in hém de geschikte kandidaat zagen.