Geenstijl

Wie weinig te bieden heeft, heeft ook weinig te smeken

Von der Leyen mocht afgelopen weekend de schade van de Amerikaanse handelsoorlog zo ver mogelijk beperken. Tijdens het eerste half jaar van de tweede termijn van Trump ging Donald met een gestrekt been de onderhandelingen in. Wie geen oude verdragen wilde openbreken werd bedreigd met draconische tarieven. Het is meer dan agressie.

De EU accepteert niet alleen 15% heffingen op export naar de VS, maar ook 50% heffingen op staal en belooft een onhaalbare 250 miljard per jaar aan olie in te kopen. Zoveel hoeft de EU niet te importeren, zoveel kan de VS niet exporteren. De EU rekent hier op onuitvoerbaarheid, en zit de ambtstermijn van Trump rustig uit.

Trump haalt strategische industrieën zoals hoogovens en raffinaderijen terug naar de Verenigde Staten. Hoogovens zijn cruciaal voor de productie van gepantserde militaire voertuigen en munitie. Raffinaderijen zijn cruciaal om ruwe aardolie te scheiden in nuttige producten zoals benzine, kerosine en diesel. Het is de basis van de defensie.

Buitenlands staal is goedkoper, maar komt moeilijk de oceanen over in tijden van oorlog. Dat een vijfde van de wereldwijde behoefte aan fossiele brandstoffen door de Straat van Hormuz gaat, langs Iran, geeft goedkopere olie zolang het goed gaat. Het geeft Iran een onderhandelingspositie om westerse landen te bespelen en af te persen.

Tijdens een crisis wordt een land teruggeworpen tot de cruciale producten die het zelf kan produceren en of daar voldoende overcapaciteit op zit zodat het land strategische producten kan ruilen. Je kan een mening hebben over "Made in China", maar "Made only in China" is een enorme strategische en economische fout.

Een bescheiden coronacrisis liet vanaf mondkapjes tot en met vaccins zien wat daarvan de eerste effecten zijn. Politici en topambtenaren die appen met cowboys die tientallen miljoenen achteroverdrukken voor afgekeurde producten. Deze crisis was voorspeld, de technologie decennia oud en nog ontbrak een draaiboek en productiecapaciteit.

Ons kapitalistische systeem is kortzichtig. We kijken te veel naar kwartaalcijfers en vergeten de lange termijn. We verhuizen productie naar lagelonenlanden waar werknemers werken voor een kommetje rijst en de fabrieken niet hoeven te voldoen aan steeds wijzigende milieuregels. We vergeten onze economie en strategie.

De Belgische minister van Landbouw gaf toe dat de uitstoot van veeteelt ruim kan verdubbelen als je de productie over de grens gooit. Het Europese NIMBY-beleid van enorme milieu-kritiek op eigen productie, om daarna over te schakelen op bijna kritiekloze import, ontkent het simpele feit dat deze planeet maar 1 atmosfeer heeft.

Terwijl Europa probeert allerlei extra milieuregels lokaal in te voeren, gelden deze minder voor producten die elders geproduceerd zijn. Er ontbreekt een level playing field. Productie in Afrika, Azië en Amerika is minder milieuvriendelijk, en daar komt de uitstoot van extra wereldwijd transport als toetje nog bovenop. Dit beleid werkt averechts.

Op korte termijn slopen we onze eigen landbouw, industrie en economie, op de lange termijn slopen we het milieu, onderhandelingspositie en onze militaire macht. Ons milieubeleid is in deze internationale context kansloze kapitaalvernietiging. Er ontbreekt wereldwijde naleving van milieuverdragen en een handelsboycot op foute producten.

Azië werd producent voor de hele wereld. Het maakt eigenlijk niet meer uit wat je wilt produceren, je productielijnen beginnen in China. We weten hoe de prijsvorming van een monopolist eruitziet. China neemt hierin de tijd, het wacht rustig een generatie totdat bijna niemand hier meer een opleiding of werkervaring in de maakindustrie heeft.

Dan kan Azië vragen wat het wil, er is geen alternatief. Niet alleen geld, maar ook grond. Het gaat generaties duren voordat de Europese industrie weer zelfvoorzienend is in bijvoorbeeld kleine, goedkope onderdelen. Dat we onze eigen broek niet meer kunnen ophouden en overladen zijn met schulden, is de eerste stap in de val van onze dynastie.

Binnen de economie heeft dit onderwerp supply chain management (dat je meerdere toeleveranciers hebt én tegen elkaar kunt uitspelen). Dat moeten we niet alleen op bedrijfsniveau doen, maar ook op handelsblokniveau. We moeten alles in nood zelf kunnen produceren en we moeten zorgen dat andere machtsblokken van ons afhankelijk zijn.

Europa mist een ambitie om cruciale producten voor defensie, gezondheidszorg en welvaart vanaf mijnbouw tot en met eindproduct in eigen beheer op eigen grond te kunnen maken. We dromen van globalisering, wereldvrede en steeds lagere prijzen, maar maken ons steeds afhankelijker, kwetsbaarder en economisch zwakker.

Europa maakt zich een speelbal van Azië en Amerika.