Terug bij af

Mark Rutte zit al zo lang in het Torentje dat sommige van zijn eerdere problemen alweer retro zijn. Zoals de Bulgarenfraude, die nu helemaal terug lijkt, maar nooit helemaal weg was. Dit Oost-Europese gesjoemel met Nederlandse toeslagen resulteerde in 2014 in een berg ophef, een gesneuvelde staatssecretaris en de veroordeling van enkele daders, maar de bron van het probleem verdween niet. Het intensieve toezicht op fraude (dat overigens al ver voor de Bulgarenfraude begon) haalde weliswaar duizenden onschuldige gezinnen door de mangel in de diepzwarte politieke bladzijde die we nu kennen als het toeslagenschandaal, maar voorkwam de echte fraude van de echte criminelen niet. Die blijven pogingen doen om geld uit ons sociale vangnet te harken, zo signaleert ook de Dienst Toeslagen, die zag dat vanaf enkele Bulgaarse IP-adressen werd ingelogd voor bijna 2.000 verschillende BSN’s. En hoewel die toeslagen inmiddels zijn gestopt, zijn de direct uitbetaalde voorschotten foetsie. Na jaren van leed, ellende, gedoe, enquêtecommissies, rapporten en falende hersteltrajecten zijn we weer exact op het punt waar we begonnen. De toeslagenouders waren collateral damage in een verloren strijd. We zijn tien jaar verder en geen meter opgeschoten.

Wie was dat ook alweer?

Hij wist nergens van, Mark Rutte. Natuurlijk, hij hoorde dat Henk Kamp op fraudeursjacht wilde gaan, maar dat was Henk Kamp. Natuurlijk, hij zag hoe Frans Weekers in de problemen kwam door de Bulgarenfraude, maar dat was Frans Weekers. Natuurlijk, hij begreep dat Lodewijk Asscher een andere aanpak van de Fraudewet wilde, maar dat was Lodewijk Asscher. Natuurlijk, hij merkte dat Eric Wiebes van zijn ambtenaren bij de Belastingdienst alleen maar te horen kreeg wat hij horen wilde, maar dat was Eric Wiebes. Natuurlijk, vervolgens kwam er iemand van D66 op die ondankbare plek van Wiebes zitten, maar dat was Menno Snel. Natuurlijk, die kreeg allemaal lastige vragen uit de Kamer, maar dat waren Pieter Omtzigt en Renske Leijten en Farid Azarkan. Hij, Mark Rutte, kon er helemaal niets aan doen dat de Belastingdienst jarenlang mensen kapotmaakte en het kabinet er alles aan deed om dat in de doofpot te houden. Hij moest zelfs huilen toen hij slachtoffers van de Toeslagenaffaire ontmoette! Nou dan. Waarom gaan ze Mark Rutte dan überhaupt ondervragen? Aha. "De heer Rutte wordt verhoord omdat hij in de periode 2010-2021 minister-president was." Oh ja. 
UPDATE: Dat was het. Op het einde friemelde Rutte er nog iets tussen over zijn persoonlijke rol als eindverantwoordelijke, maar het toeslagenschandaal is toch vooral de schuld van 'de politiek'.

Werkende ouders, politici en de fiscus zijn het overzicht kwijt

Binnen twee maanden mag u weer opdraven om uw stem in te leveren, aansluitend mag u jaren geld afgeven. Net zoals in het zonnige Turkije krijgt u bij de deur van het stemlokaal wat handgeld. Koopkrachtplaatjes zijn bijgestuurd, iedereen krijgt er iets bij. De kiezer is een blij ei. Voor maximale media-aandacht in de zendtijd voor politieke partijen lekten deze details weer vlak voor Prinsjesdag.

Er zit een denkfout in deze koopkrachtplaatjespolitiek. Gezinnen die door een onvoorziene, ongewenste en onbekende samenloop van diverse nationale en lokale belastingstelsels, toeslagen en andere ondersteuning altijd fors buiten de boot vallen en niet rond kunnen komen, zijn met een paar procent erbij nog lang niet uit de shit. Wie het zijn weet niemand, want ons herverdelingssysteem is te complex.

Die groep is wel vrij groot. Zelfs na de koopkrachtreparaties van het kabinet blijven 5,1% van de kinderen opgroeien in armoede. Ze worden niet bereikt, ze krijgen geen kans op een eerlijke start. Dit heeft een negatief effect op hun ontwikkeling, wat een leven lang misgelopen belastingafdracht en extra druk op sociale voorzieningen oplevert. Onderwijs is duur, onwetendheid is duurder.

Geen woord Spaans bij

"Ik begrijp dat u de namen noemt, dat is op zich niet nodig."

"Ik vind het op dit moment wel een keer nodig, dat het een keer benoemd wordt."

Aan het woord is klokkenluider Pierre Niessen (GS-topic uit 2019 hier) die vandaag werd ondervraagd door de Parlementaire Enquêtecommissie over hoe hij erachter kwam dat de Belastingdienst Toeslagen tienduizenden bezwaarschriften in strijd met de wet niet als bezwaarschrift behandelde. Dat mag niet en is een schending van de rechten van de burger. Een schandaal met de toeslagen, zeg maar (en het overlapte dan ook flink met het toeslagenschandaal dat wij inmiddels allemaal zo goed kennen). Niessen sprak over zijn bevindingen met Leo Doetjes, Gerard Blankestijn, Hans Leijtens (man van ex-D66-Kamerlid Monica den Boer die na wat gedoe inmiddels de baas is bij Frontex, red.), Ronald Gerritsen, Harry Groothuis en Marcel de Graaf. Wat Er Daarna Gebeurde (spoiler: niets) kunt u terugluisteren in HET COMPLETE VERHOOR (helemaal uitkijken voor emotionele uitsmijter). "Men voerde het gewoon uit."
OOK VANDAAG: Lodewijk Asscher die heel gewetensvol de vvd er de schuld van gaf dat hij vier jaar lang als verantwoordelijk minister geen poot uitstak.

Problemen houden niet op, niet vanzelf...

In een volledig donker boek is het soms moeilijk om de duisterste pagina te kiezen, maar we kunnen wel stellen dat de toeslagenaffaire één van de zwartste bladzijden van Rutte's premiergeschiedenis is. Een affaire die nog niet is afgehandeld en waar nog steeds Kamervragen over binnendruppelen. En dat mede dankzij een toeslagensysteem dat dusdanig moeilijk in elkaar steekt dat ieder jaar zo'n 150.000 huishoudens de fout ingaan met alle financiële gevolgen en ambtelijke lasten van dien. De problemen liggen volgens Bart Snels - door het kabinet aangesteld als inspecteur-generaal belastingen, toeslagen en douane, dus met enige zeggenschap hier - niet bij de gebruikers of de ambtenaren. "Het probleem zit in het toeslagenstelsel zelf. We vragen het onmogelijke van mensen, en hebben alle financiële risico’s bij de burgers neergelegd." Ah ja, het bekende Rutte-beleid waarbij we vooral naar elkaar moeten omkijken, maar de overheid de eigen burgers zelden een blik waardig gunt. Het advies van Snels is simpel: afschaffen dat toeslagensysteem. "We kunnen wel blijven uitbreiden in betere dienstverlening, maar dat lost het probleem niet op." Hij staat overigens niet alleen in het afschafadvies: de Kamer wil van het toeslagenstelsel af en zelfs de coalitie is het systeem zat, maar ondanks deze ambitieuze woorden zitten we nog steeds met deze bureaucratische hel opgescheept. Toeslagenstas Aukje de Vries belooft voor de zomervakantie een plan voor een nieuw systeem naar de Kamer te sturen, maar dergelijke woorden geloven we pas als het voorstel in de digitale inbox verschijnt. In de tussentijd suddert het probleem door, zoals zoveel crisissen die door deze regering wel worden benoemd, maar niet opgelost.

Lalalalalalala geld lalalalala

Het Algemeen Dagblad heeft zo'n sponsorrubriekje waarin (echte?) mensen wordt gevraagd wat ze verdienen. Meneer Pareto ligt te huilen in z'n graf want er is altijd wel iemand de sjaak: degene met een mager salaris zelf, of juist de collega's die vinden dat ZIJ te weinig krijgen. In de huidige aflevering wordt gewoon heel Nederland genaaid. Beau (27) pakt 50k per jaar door helemaal geen kont uit te voeren bij de rijksoverheid. En zij zit: op de afdeling Toeslagen. U weet natuurlijk ook wel dat u het overgrote deel van het ambtenarenapparaat kan vergelijken met een bierfiets die vast zit in de poep. U kunt trappen tot u een ons weegt, maar de rest doet niet mee: zij zijn al blij als ze 's ochtends een ruitjesoverhemd kunnen matchen met een spijkerbroek en dan gaan ze de hele dag visueel grasmaaien (animatie boven). Kopje koffie erbij, en dan om 16.59 uur hup naar beneden. Zo komt die bierfiets dus niet vooruit.

Deze Beau weet dat zelf ook. "De projecten waar ik op word gezet zijn zo stroperig. Ik ben inmiddels al maanden bezig met iets wat in twee weken zou kunnen. Soms moet ik werk voor mezelf verzinnen. Omdat ik niet veel taken heb doe ik vandaag ook vrijwilligerswerk bij het Leger des Heils. Ik mis het om directe impact van mijn werk te zien. De gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire bijvoorbeeld, daar zijn we al zoveel jaar mee bezig en nog steeds is het leed niet verlicht. Het duurt allemaal jaren voordat het nieuwe beleid wordt uitgevoerd, en die mensen lijden nu. Daarom doe ik ook vrijwilligerswerk ernaast, ik wil namelijk nu helpen." Die Beau kan er natuurlijk weinig aan doen. Maar ja. LALALALALALALALALA GELD!

Net als iedereen trouwens

Column Pieter Klein, 20 mei 2019 (via het topic 'Belastingdienst doet mensen opdelen in hokjes'):

"Toen kwam het hoge woord eruit. De allesoverheersende, indringende vraag die boven de bijeenkomst hing. "Waarom ik? Waarom wij? Het was een jarenlange hel… Ik zie hier alleen maar mensen om me heen met een kleurtje." Exact de vraag die we al wekenlang stellen aan de Belastingdienst. Wat is hier gebeurd? Is er geselecteerd op nationaliteit, tweede nationaliteit, achtergrond? En hoe dan? Nee, nee, nee, bezweert de Belastingdienst.

De directeur Toeslagen herhaalde dat: "Geen selectie." Er was toen wel 'maatschappelijke druk' om 'stevig in te grijpen'. "Het is wel zo dat als je bijvoorbeeld een Bulgaarse gastouder hebt, dan is de kans dat daar veel Bulgaren bij zijn aangesloten groot." Dat speelde ook hier: "Als je ziet welke ouders betrokken zijn, dan zijn dat vaak ouders met dezelfde achtergrond. Maar dat is meer gevolg dan oorzaak.""

Bericht Nieuwsuur, vandaag:

*"Nog voordat de toeslagenaffaire halverwege 2019 voor het eerst uitgebreid in het nieuws komt, mailen ambtenaren van de Belastingdienst onderling al over 'het kennelijk selecteren op afkomst' in fraudeonderzoeken." *

Ze wisten het. Dondersgoed. Net als iedereen (en het was nog veel erger). Maar op 10 mei 2019 vergaderde de ministerraad over die vervelende Kamerleden Pieter Omtzigt en Helma Lodders. 

"Spreker [Mark Rutte, GS] toont weinig begrip voor voor woordvoerders van coalitiefracties die zich in de media trachten te profileren en laat weten in de richting van mevrouw Lodders reeds het belang van eenheid in de coalitie te hebben benadrukt."

Keihard liegen (en de gewillige lakeien van de Volkskrant voor je karretje spannen om te suggereren dat die vervelende vragenstellers alleen maar spoken en complotten zien) en ondertussen klagen over Kamerleden die zich 'profileren in de media'. En de hoofdverantwoordelijke is nog altijd onze minister-president. Hoe dan. 
ZELF STUKKEN LEZEN: Daarrr

Bezopen bureaucratie!

Wat U Zegt: de Stand van Dit Land. Een land waar de energieprijzen de pan uit rijzen omdat het beleid dicteert dat "het klimaat" belangrijker is dan het individuele huishoudboekje. Een overheid die vervolgens de meest armlastigen gaat "compenseren" met een "energietoeslag", financiële middelen met een suffix die synoniem is geworden aan leed, ellende, peilloze politieke wantrouwens en ongekend onrecht: -toeslag. Een ambtenaar die op de betaalknop moet drukken, maar niet even de batch sorteert op burgers die daadwerkelijk stroom verbruiken (en dat niet meer kunnen betalen), en mensen die op opvangstroom zitten en geen eigen budget behoeven. De ambtenaar drukt, de dakloze zegt dankjewel, drinkt en spuit drugs. En de aardige mensen van de opvang, die zitten met de ellende. De haha-kop boven dit topic dient derhalve met een manische ondertoon gelezen te worden. Wat een land, en wat een leiderschap.

Hoort u dat? Dat is de noodklok

Het demissionaire kabinet is aan het kwartetten met personeelstekorten. Mooie plannetjes in het onderwijs, zorg, bouw en belastingdienst lopen allemaal vast in de uitvoering. Wanneer je binnen verschillende ministeries kunt falen op dezelfde manier, zit de weeffout vanaf de top. Ik vermoed dat het niet alleen een gebrek aan salaris is, maar vooral een gebrek aan voldoening.

De Raad van State vindt de hersteloperatie kinderopvangtoeslag te traag, te complex en leidt tot rechtsongelijkheid. Alexandra van Huffelen beriep zich eerder op een gebrek aan personeel. De uitstroom bij haar Uitvoeringsinstelling Herstel Toeslagen is hoog (PDF). Belastingambtenaren intern gedetacheerd naar haar UHT kiezen voor terugkeer naar hun oude afdeling.

Het opschalen van de intensive care is zo ver mislukt dat we zelfs bedden inleveren. Het aantal nieuwe studenten voor de intensive care-opleiding is de helft van wat nodig om de huidige capaciteit te behouden. We hoeven niet te fantaseren over uitbreiding en wie dat gaat betalen, maar hebben een crisisbijeenkomst nodig hoe in de komende jaren de IC openblijft.

Er is geen ruimte voor corona, griep of vergrijzing. Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis is in oktober bijna verdubbeld, de IC zag een stijging van een derde. De vorige coronagolven zijn nog niet verwerkt. Ziekteverzuim onder IC-verpleegkundigen tikt de 10% aan. Tijdelijk een stapje meer zetten werd langzaam permanent, en deze uitzichtloze situatie breekt zorgpersoneel op.

Aangrijpend snotterverhaal blijkt goedkope slachtofferporno

Ook zo gesnotterd om het verhaal van toeslagenmoeke Wanda en de door Rutte ingepikte kindertjes in de Volkskrant? Wat een drama was het, mensen. Zoveel leed, zoveel onrecht, in de krant van Het Volk. En dan die zwaar binnenkomende emo-kop ook "Hoe 'toeslagenouder' Wanda haar vier kinderen verloor"*. *Och hemeltjelief, hoe kom je dat ooit te boven? Grienen, om zoveel ellende. Drie dozen tissues er doorheen, en zes zakjes Fisherman's Friends verorberd om het drama enigszins te behapstukken. Maar nu blijkt dat kunstcollectief Volkskrant die arme Wanda als een goedkope slons heeft uitgebuit voor een emo-verhaal dat helegaar geen emo-verhaal is. En de rectificatie? Die stoppen we weg ergens achterin de krant, merkt de Volkskrant-lezer toch niet. Alsof iemand een radijsje in je reedt zit te proppen...