Dit is deel 40 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

Eerste helft 2010

Met het officieel "in beheer" gaan van de polisadministratie gaan bij directeur Diantha alle remmen los. Dat kan ook. Het UWV doet nu zaken met het door ons opgezette beheerbedrijf Corduroy dat beschikt over een mooi beheercontract en even mooie voornemens. Binnen een maand leren ze dat het niet de bedoeling is om met weinig mensen veel werk te verzetten, maar het omgekeerde.

De dagelijkse leiding van beheerbedrijf Corduroy is in handen van Mark Bevers. Bevers weet als ex-manager van bedrijven als Getronics en PinkRoccade veel over werken voor bureaucratische overheidsbedrijven, maar op het UWV blijkt hij niet voorbereid. Direct na ingang van het beheercontract wordt beheerbedrijf Corduroy de toegang tot het systeem dat ze moeten beheren ontzegd. Alles wat Corduroy doet, moet via-via gebeuren: via IBM, via de UWV-automatiseringsdivisie, via Diantha's eigen UWV-beheerders. Het medicijn dat Diantha bij ons stapsgewijs heeft toegediend, krijgt Corduroy direct in overdosis.

Binnen drie weken ligt een alarmerende e-mail van Bevers bij Diantha's rechterhand Robert van W. Bevers meldt dat hij een deel van zijn contractuele verplichtingen niet kan vervullen. Het heeft geen effect. Dit is zoals het bij het UWV werkt. En heel gevaarlijk is het niet. Software waar niets mee gebeurt, blijft gewoonlijk doordraaien.

Mijn collega's werken vanaf 2010 nog beperkt voor het UWV en doen dat via Corduroy. Dat geldt ook voor mijzelf. Van mijn geheime lobbyactiviteiten weet niemand en de white paper waarmee wij uit de kast gaan komen is nog niet gepubliceerd. Dat vrijwaart mij echter niet van Diantha's vijandigheid. Voor haar vertegenwoordig ik alles wat het UWV-management en een groot deel van het personeel verafschuwt, in één woord: productiviteit. Natuurlijk geldt dat niet voor iedereen. Hans Tromp, adjunct-directeur Anno Maring en misschien zelfs diens en Diantha's baas, Paul Dirix, willen mij betrokken houden. Het gevolg van die weerstand is dat Diantha extra hard inzet op het mij buiten de deur werken. Begin maart word ik per e-mail tot persona non grata verklaard. Diantha kan dat. Niet alleen is ze operationeel de eindbaas, maar ze wordt ook gedekt door het informele UWV-managementnetwerk. Diantha heeft nóg een reden om mij te willen lozen. Minister Donner en Ketenmanager Franke willen hun wetgeving nog steeds door de Kamer duwen. Wat ik achter hun rug om doe weten ze niet, maar hoe ik over hun wetgeving denk is geen geheim.

Op Twitter stuitte ik op een tweet van Peter Kwint over “private equity graaikapitalisten”. Nu ben ik wat overgevoelig voor personen die de term kapitalisme verkeerd gebruiken. Tevens de eenzijdig kijk op private equity zit mij nogal eens dwars. Het over het hoofd zien van het ware probleem, is nog zoiets. Peter maakte er een combi van in zijn tweet en Renske Leijten (ja die van het ultra goede werk op het belastingdossier samen met Pieter Omtzigt) had in gevoel van gelijkgestemdheid de tweet van Peter geretweet. Ik reageerde en enkele tweets vlogen heen en weer. Maar dit is meer een onderwerp voor een column dan berichtjes van 140 letters.

Ingezonden door @Sonny Spek

Het was vorige week feest op Twitter en GeenStijl: energiebedrijf Vattenfall had besloten om de plannen voor de biomassacentrale in Diemen 'in de koelkast te zetten' en daarmee lijkt een einde te komen aan de voortslepende politieke soap rond biomassa. Een ontwikkeling waar ik als criticus op het importeren van houtige biomassa uit het buitenland (let op: biomassa is meer dan alleen bomenkap, maar gaat ook over afvalhout en groente-, fruit- en tuinafval) blij mee had moeten zijn, maar toch knaagt er iets. Energieonderzoeker Remco de Boer noemde het in zijn podcast een mogelijk keerpunt in het Nederlandse klimaat- en energiebeleid en daar moet ik hem gelijk in geven. De afspraak was om biomassa te gebruiken als transitiebrandstof naar een energiemix die wel volledig 'duurzaam' zou zijn en hiervoor een 'integraal afwegingskader' op te stellen. Dat klinkt ietwat technisch, maar aan de hand van het afwegingskader zou worden beoordeeld welke vormen van biomassa wel en niet toegelaten zouden worden om te gebruiken in Nederland. Er zouden dus afspraken worden gemaakt om bijvoorbeeld de import van 'houtige biomassa' uit het buitenland te verbieden of alleen houtige biomassa toe te staan dat doormiddel van een duurzame kringloop is gekapt. 

Dat klinkt vrij redelijk en genuanceerd, maar als je de ontwikkelingen van de afgelopen week en de motie van de regeringspartijen om in de toekomst te stoppen met subsidies voor biomassa neemt, laten deze exact zien waarom het Klimaatakkoord geen stuiver meer waard is. De keuze van de Tweede Kamer om biomassa uit de energiemix te halen geeft namelijk wederom te denken in hoeverre er is nagedacht over de plannen rond de verduurzaming van Nederland. Het kenmerkt een totaal inconsequent klimaatbeleid van Rutte III en geeft een huiveringwekkend beeld voor de toekomst. Op het moment dat een kabinet afstapt van biomassa als transitiebrandstof, maar zich wel heeft gecommitteerd aan de eerdergenoemde doelen om de CO2-uitstoot te verminderen, dan zullen andere bronnen worden gebruikt om dit verschil te compenseren. Je kunt hierbij denken aan het plaatsen van extra windmolens en zonneweides, want kernenergie en schaliegas blijven helaas voorlopig uit den boze. Hoe mooi het stoppen met biomassa lijkt, ook voor de critici van het klimaatbeleid zal dit negatief uitpakken.

Dit is deel 69 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Naar aanleiding van de actualiteit halen we een aflevering naar voren. De aflevering is onvermijdelijk iets langer dan gebruikelijk, waarvoor excuses.

Akte 1: Begin september 2014 – Koffie met Bruno

Jaarlijks praat ik een of twee keer bij met Bruno Bruins, UWV eindbaas sinds 2012. Over de polisadministratie spreken we niet meer. De ellende is van voor zijn tijd en ik doe andere dingen voor het UWV. We hebben het op mijn verzoek over werk.nl, al is Bruins' belangstelling tanende nu werk.nl uit de publiciteit is. 

Voor ik hem kende, had RTL-journalist Siebe Sietsma Bruins beschreven als zeer intelligent. Ik zie dat anders. Ik zie Bruins als zeer toegankelijk, goed van vertrouwen en vooral wijs. Wijs genoeg om te begrijpen dat hij maar beperkt greep heeft op de ontspoorde UWV-organisatie.

Bruins informeert naar mijn mening over een voorgenomen grote verbouwing van het UWV-excassosysteem. Ik heb er wat van gehoord maar houd mij op de vlakte. De verbouwing van minstens 18 miljoen wordt beschouwd als 'beheer' en gaat onderhands worden gegund aan Capgemini. Bruins voelt kennelijk nattigheid, maar ik beperk mij tot de inhoud. Ik ben geen Raspoetin.

Dan gebeurt er iets vreemds. Vanuit het niets begint Bruins over de polisadministratie en de samenwerking met de Belastingdienst. "René, ik wil dat je weet dat de samenwerking tussen UWV en Belastingdienst nu voorbeeldig verloopt. Peter Veld en ik zijn echt maatjes." Peter Veld is Bruins' tegenvoeter bij de Belastingdienst. Ik zeg dat ik blij ben het te horen, maar geloof het verder wel. Rond de polisadministratie heerst de vrede van een – heel dure – begraafplaats en ik weet dat Bruins geen millimeter speelruimte heeft.

Akte 2: 26 september 2014 – Een gekke e-mail

Ik ontvang een e-mail van Leo K., inspecteur bij de Belastingdienst. Hij kent mij van de radio, lees ik. Hij heeft een systeem gebouwd dat hij mij graag wil laten zien. Het is een extreem ongebruikelijk verzoek. Zijn uitleg is dat hij geen automatiseerder is maar belastinginspecteur. Hij is op zoek naar endorsements van een erkende deskundige. En dat ben ik volgens hem bij de Belastingdienst.

Ik ben niet happig. Deze man is naar eigen zeggen een amateur en wat hier gebeurt is onbestaanbaar bij de gesloten en strikt hiërarchische Belastingdienst. Ik antwoord daarom dat ik bij de Belastingdienst bekend ben, maar wel als de bonte hond. Dit moet u niet willen. Leo meldt dat hij het met zijn manager heeft afgestemd en die weer met zijn manager. Daarboven zit Peter Veld en die heeft Leo ook gesproken. René Veldwijk is welkom. Een eenvoudige inspecteur met een direct lijntje naar de topman? Bij de Belastingdienst? Da's ongehoord. Ik kom kijken.

In de gewone pers valt weinig te lezen over de ingrepen van de ECB. Wellicht heeft dit te maken met het feit dat de materie ter ver weg staat van de lezer, dat de biljoenen euro's niet meer in te beelden zijn en dat men geheel niet doordrongen is van het gevaar van een dergelijk monetair beleid. Het onderwerp verdient de aandacht van de pers, maar blijkbaar zijn standbeelden, straatnamen, gapers, een stofzuigende Gordon (Gordon is overigens een goede naam voor een zakloze kruimeldief), Jort Kelder, knielers, een vermiste Glee-actrice, een Ferrari in het IJ en dergelijke onderwerpen het nieuwe brood en spelen. 

De reden van het ECB-ingrijpen was natuurlijk de economische crisis die is veroorzaakt door Covid-19 en de lockdowns. Dit is althans de gangbare verklaring, maar die klopt niet helemaal. Zoals in de afbeelding hieronder is afgebeeld, heeft de ECB al eind vorig jaar haar opkoopprogramma weer opgestart.

Het feit dat dit gebeurde terwijl economisch (op het eerste gezicht) alles op rolletjes liep, is al zorgwekkend. Blijkbaar was er ergens in het financiële systeem toch gevaar en moesten de spreekwoordelijke geldpersen weer worden aangezet. Het tweede markante feit is dat de ECB haar noodsteun eigenlijk nooit heeft afgebouwd. In de afbeelding zijn de netto aankopen te zien en, op een paar miniblipjes na, zijn deze altijd boven de nul geweest. Wellicht dat de economische groei sinds 2014 grotendeels gebaseerd is op lucht; alsof de economie een onderdeel uitmaakt van een financiële Matrix waar iedereen voor de blauwe pil heeft gekozen.  

Kijkend naar de monetaire stimulatie sinds de Covid-19-uitbraak mag worden vastgesteld dat zowel de grootte als het tempo enorm zijn toegenomen. Wat normaal een kwestie van een jaar was, wordt nu in enkele maanden gedaan. 

De grafiek laat alleen maar QE en PEPP zien, maar de ECB doet meer dan dat. In tegenstelling tot de Fed heeft de ECB de liquiditeit in de markt nu juist verhoogd via LTRO (zie afbeelding hieronder).

Dit is deel 39 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

2010 – 2011

Vanaf midden 2009 tot maart 2010 ben ik bezig geweest met het slopen van de wetgeving waarmee Ketenmanager Franke "onze" polisadministratie wilde vereenvoudigen herbouwen. Het heeft mij geen goed gedaan. Ik moet bekennen dat ik mijn achterbakse lobbyactiviteiten erg leuk vond. Ik had daarna in alle openheid de strijd kunnen beslechten, maar ondertussen was ik permanent bezig met het aanspreken van negatieve energie. En totdat eind 2010 het verlossende bericht kwam dat de Ketenmanager zou vertrekken bleef ik ook in de vechtstand staan voor een volgend rondje matten. Ik werd er geen fijner mens door.

Ondertussen is ons contract met het UWV begin 2010 overgegaan naar Corduroy BV, het door ons op verzoek van het UWV opgezette softwarebeheerbedrijf. Ik bezit ruim een kwart van de aandelen, maar heb door mijn geblunder bij de oprichting nul zeggenschap. Bij het UWV, waar men beschikt over een onuitputtelijke hoeveelheid negatieve energie, is zoiets een garantie voor diepe frustratie.

Die ellende begint meteen. Corduroy kan niet zomaar met een nieuwe ploeg net geworven medewerkers de beheerklus overnemen. Dat is geen probleem, want de kennis van mijn ervaren collega's en mijzelf blijft beschikbaar via Corduroy. Bij het UWV zitten ze daar anders in. Twee inhuurkrachten die via ons werken aan de polisadministratie krijgen te horen dat het UWV ze direct wil inhuren. Dat is niet alleen zakelijk onfatsoenlijk,maar ook onrechtmatig omdat de contracten een deugdelijk relatiebeding bevatten. Dat gaat dus niet gebeuren.

De overheid wil de complete economie overnemen en gebruikt een groen sausje om het voor elkaar te krijgen

Voor Covid-19, was al duidelijk dat de meeste Westerse overheden allemaal gingen voor een Green New Deal. Deze moest dan gefinancierd en gestimuleerd worden met groen monetair beleid en groene regelgeving. Covid-19 heeft nu in ieder geval de monetaire sluizen volledig open doen gaan. Mijn verwachting is dat zodra Covid-19 geen probleem meer is, er naadloos wordt overgegaan op de Green New Deal. De overheid heeft dan via haar ingrijpen al een groot gedeelte van de economie in haar macht en zal dan met groot gemak de Groene Revolutie kunnen doorvoeren. Één van de pilaren die daarbij moet helpen is regulering. 

Zo is van het gas af gaan een goed voorbeeld waar burgers en bedrijven in een bepaalde richting worden geforceerd. De bijkomende kosten worden ook door deze partijen gedragen en zouden eigenlijk als een verborgen belastingen moeten worden meegeteld in het bepalen van de belastingdruk. Dat dit milieutechnisch niet een goede beslissing is (net zo als de idiote biomassa projecten), laat alleen maar zien dat de overheid helemaal niet uit is op een vergroening van de economie; de overheid wil de complete economie overnemen en gebruikt een groen sausje om het voor elkaar te krijgen. 

Maar de overheid zou de overheid niet zijn als zij niet ook zou gaan voor één de slagaders van de economie: de financiële sector. Als er één sector is die zwaar gereguleerd is, dan is het de financiële sector wel. Dat er regels nodig zijn moge duidelijk zijn, maar de overheid laat keer op keer zien dat het de verkeerde regels instelt voor de verkeerde problemen (MiFID 2 bijvoorbeeld). Maar wederom betreft het hier om een overname en niet de bescherming van burger en bedrijf. In dat licht moeten ook de regels omtrent ESG worden bezien.

De politiek is een teek die parasiteert op vrijheid

Zoals u weet is omkopen verboden. Smeergeld mag in sommige gevallen, maar echt daadwerkelijk omkopen dus niet. In de economische context is de reden hiervoor heel simpel: als er geen omkoping plaatsvindt, dan “wint” het beste bedrijf/product met de beste prijs. Mocht er een ander bedrijf of product zijn wat meer waarde geeft voor dezelfde prijs (of zelfde waarde tegen lagere prijs), dan zal de klant deze snel vinden. Dit geeft elk bedrijf weer de stimulans om te blijven letten op kosten (en dus prijs) en om het product een hogere waarde mee te geven (branding, innovatie, en zo verder). Door omkoping, wordt dit hele proces stilgelegd en hoe langer deze situatie voortduurt, hoe disproportioneel hoger de gemiste economische voorsprong. Dit is ruwweg wat er bedoeld wordt met een vrije markt (economische vrijheid). Het vrijemarkt-denken zou eigenlijk ook moeten gelden voor de politiek, maar helaas is dat niet het geval. De politiek hanteert een systeem die niks moet hebben van de “vrije markt” gedachte. Sterker nog, de politiek parasiteert op vrijheid in brede zin.

Dit is deel 38 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

Niet lang nadat het UWV besluit om het probleem van "instabiele" uitkeringen onder de mat te vegen en daarmee haar clientèle over te laten aan het lot en aan sjoemelende werkgevers is er breaking news: Ketenmanager Cor Franke vertrekt per eind 2010. Natuurlijk ben ik blij. Cor Franke is een inventieve doorbijter. Ik ben al tweemaal verrast en nu komt er geen derde ronde. Mijn white paper, een voor bestuurders en politici "technische" verhandeling die vermoedelijk beperkt is gelezen, is voor de Ketenmanager de doodklap geweest. Ik ben trots en opgelucht tegelijk. Alleen wil ik nu graag weten hoe het allemaal is gelopen.

Paul Dirix, de directeur van UWV Gegevensdiensten, heeft dichtbij het vuur gezeten. Net als Cor Franke is ook hij op weg naar een exit, in zijn geval richting ProRail. Hij heeft de loonaangiftecrisis overleefd dankzij ons. En omgekeerd zie ik Dirix als iemand die fundamenteel deugt, in mijn ogen een zeldzaamheid op directieniveau bij het UWV. Voor het eerst hebben we een uitgebreid en openhartig gesprek. Een ding interesseert mij boven alles: wat bezielde Cor Franke om de hele wereld te belazeren met zijn Eenduidige Loonaangifte "stabilisatieplan"? 

Dirix zegt dat hij niet zeker weet, maar hij schat in dat de Ketenmanager werd gedreven door de ambitie om eigenhandig de loonaangifteketen tot stand te brengen. Toen hij bij zijn aantreden merkte dat die keten al grotendeels op orde was, zou dat een grote teleurstelling zijn geweest. Dirix zegt het niet maar de implicatie is duidelijk: Frankes plan om de polisadministratie te verherbouwen was een poging van een eerzuchtige eenling en geen keuze van een doordacht bestuurlijk proces. One ego to rule them all. Iedereen – ook Paul Dirix – is erin meegegaan. Wat een wereld.

Graties geld voor de banken

Toen de kredietcrisis uitbrak in 2008, hebben vele centrale banken allerlei onorthodoxe monetaire maatregelen genomen om banken en overheden te redden van de ondergang. Zo ook de ECB. Veel van deze maatregelen zijn onbekend bij het grote publiek. Wat ook onbekend is, is dat veel van deze programma’s nog actief zijn. Dus jaren na de crisis waarin de eurozone-economie een (bescheiden) herstel liet zien, zijn de onorthodoxe maatregelen nooit echt teruggedraaid. Zo werd het QE-programma na een korte pauze (dus er was niet eens sprake van afbouw) weer aangezet. 

En dit was nog voor Covid-19 een echt probleem werd. Blijkbaar had de financiële sector, ondanks de goede economische omstandigheden toentertijd, toch extra steun nodig. Op zich zelf al een veeg teken. En toen werd begin dit jaar de economische depressie ingeluid door de lockdownmaatregelen. Dus u raadt het al: als de financiële sector al hulp nodig had in goede tijden, dan heeft hij nu enorm veel hulp nodig. En zo geschiedde.

Afgelopen donderdag was het zover: het nieuwe LTRO-programma van de ECB werd opengesteld. LTRO, ofwel Longer Term Refinancing Operations, is een faciliteit van de ECB waar banken kunnen aankloppen voor geld. In ruil daarvoor moeten zij onderpand verlenen aan de ECB. Nu liep een oude LTRO (looptijd tot 4 jaar) af en als de ECB niets zou doen, dan zou dat vele banken in de liquiditeitsproblemen hebben kunnen brengen. Daarom kwam er een nieuwe LTRO zodat de banken hun oude LTRO positie konden 'doorrollen'. Maar de ECB was zo vriendelijk (of zag de noodzaak...) om de onderpandregels te verruimen; waar bepaalde bankbezittingen eerst niet van voldoende kwaliteit waren om te dienen als onderpand, is dat nu ineens wel OK.