achtergrond

Geenstijl

INTERVIEW: Oud-politicus Ehsan Jami promoveert op etnisch registreren: meten is weten.

Het was even stil rond Ehsan Jami. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 werd hij in Rotterdam verkozen voor Leefbaar Rotterdam als hoogste nieuwkomer op plek 5. Met ingang van 30 april 2021 stopte Jami als gemeenteraadslid vanwege zijn nieuwe functie als griffier op Sint-Eustatius en nu is hij terug in Nederland om te promoveren aan de Universiteit van Leiden.

door Arthur van Amerongen

Jami: De titel van mijn proefschrift is Ethnic Registration. A controversial idea.

In Nederland wordt de etniciteit niet meegenomen in de misdaadstatistiek, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Dat komt door de Tweede Wereldoorlog, toen de Joden geregistreerd moesten worden. Dat ligt nog steeds heel gevoelig in Nederland. Mensen verwarren ras en etniciteit. Om te begrijpen waarom etniciteit zo’n impact heeft op sociale relaties, moeten we de betekenis van etniciteit definiëren. Wetenschappers definiëren etniciteit als een gedeelde afkomst of sociale achtergrond, gedeelde cultuur en tradities die onderscheidend zijn en tussen generaties worden vastgehouden, en die een identiteitsgevoel en een gemeenschappelijke taal of religieuze traditie creëren.

De hoge criminaliteit onder personen met een niet-westerse achtergrond

Mijn specialiteit is bestuurskunde. In Nederland registreren we alleen maar op nationaliteit. Uit diverse wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat de (geregistreerde) criminaliteit onder personen met een niet-westerse achtergrond hoger is dan onder de Nederlandse bevolking met een westerse achtergrond. Hieronder vallen onder meer de hoge criminaliteitscijfers onder personen met een Marokkaanse achtergrond. Bij de Marokkanen die in Nederland wonen, is het probleem van de oververtegenwoordiging in de misdaadstatistieken vooral uitgesproken onder jonge mannen.

De criminaliteit onder Marokkaanse mannelijke en vrouwelijke gedetineerden is zeer hoog, zowel in vergelijking met de criminaliteit onder leeftijdsgenoten van andere herkomstgroepen als in vergelijking met die onder autochtone Nederlanders. In Nederland worden alleen het geboorteland en de nationaliteit integraal geregistreerd. Onderzoekers maken bij het CBS vaak gebruik van het systeem van Sociaal Statistische Data Sets (SSD), waarin integrale gegevens over de bevolking van Nederland zijn opgenomen in een systeem van koppelbare registers en diverse onderzoeken die zijn samengevoegd en consistent zijn gemaakt.

In de SSD is het Herkenningsdienstsysteem (HKS) opgenomen, dat sinds 1986 in gebruik is om iedereen die verdacht wordt van een strafbaar feit in Nederland te registreren. Het Centraal Bureau voor de Statistiek koppelde gegevens van het Herkenningsdienst Systeem (HKS) aan de Gemeentelijke Basisregistratie Personen (GBA) waardoor het aandeel groepen met een migratieachtergrond kon worden berekend. De officiële gegevens beschouwen de derde generatie immigranten echter als autochtone Nederlanders, aangezien zowel zij als hun ouders in Nederland zijn geboren.

Etnisch registreren en het toeslagenschandaal

De discussie over etnisch registreren laaide op door het toeslagenschandaal. Op de zwarte lijst werd precies bijgehouden wat de nationaliteit van de betrokkenen was. In de Basisregistratie Personen (BRP; een reeks gegevens die alle gemeenten verplicht moeten opnemen) werd tot 2014 naast zaken als woonplaats en geboorteplaats ook de tweede nationaliteit van iemand bijgehouden. Dit leidde tot veel klachten omdat zij vonden dat de data niet nodig zouden zijn voor de uitvoering van beleid. De Nederlandse overheid heeft daarop besloten deze gegevens niet langer te bewaren.

In de praktijk betekende dit dat ze niet meer door de gemeente werden aangeleverd, maar dat de oude gegevens hier en daar nog beschikbaar waren. Na onderzoek van RTL Nieuws en Trouw bevestigt de Belastingdienst dat ruim 11.000 mensen met een dubbele nationaliteit aan strengere controles zijn onderworpen door de Belastingdienst dan andere Nederlanders. De tweede nationaliteit was een officieel selectiecriterium om te bepalen of er sprake was van een verhoogd frauderisico. Het is voor het eerst dat wordt toegegeven dat de tweede nationaliteit een ‘indicator’ was bij de Belastingdienst en dat er onderscheid werd gemaakt tussen Nederlanders.

Ethiek en overheid is een belangrijk onderdeel van mijn promotieonderzoek. Hoe gaan we met gegevens om? Want registratie is één ding. Het bewaren en bewaken van die gegevens is een tweede. We moeten ervoor waken dat die informatie bij derden terechtkomt, bijvoorbeeld bij inlichtingendiensten of in allerlei algoritmes om gegevens aan elkaar te koppelen. Maar een dillema waar overheden en bedrijven mee worstelen: als je niet registreert op gehandicapten, vrouwen, allochtonen, moslims, homo’s en lesbo’s, hoe weet je dan of een organisatie inclusief en divers is?

Het Marokkanenprobleem

Marokkanen scoren in de misdaad vijf keer hoger dan Jantje en Pietje. Hoe komt dat? Maar in feite kan je als onderzoeker dus niet controleren op etniciteit, bijvoorbeeld bij de cijfers van de politie. Dus moet je andere onderzoeksmethoden hanteren. Veel cijfers worden verborgen gehouden. Neem het rapport van de gemeente Amsterdam over potenrammen. Dat eindigde in de onderste la van Rutger Groot Wassink omdat de uitslag hem niet beviel. Iedere homo in Amsterdam weet precies wie de daders zijn.

Dat zijn geen corpsballen, Finnen of vissers of grefo’s van Urk. Het zijn voornamelijk Marokkaanse Nederlanders. Het argument is altijd: je moet Wilders niet in de kaart spelen. Het gebrek aan integratie binnen de samenleving bestaat ook in andere Europese landen. De gebeurtenissen in Keulen in 2016, waarbij honderden vrouwen werden seksueel werden mishandeld, hebben het debat over etnische minderheden en criminaliteit verscherpt. En na de aanslagen in Duitsland, Frankrijk en Zweden in 2015 is er discussie ontstaan over de vraag of de etnische achtergrond van de dader een rol speelt bij crimineel gedrag. Neem nou een fenomeen als eerwraak, wat een specifiek cultureel component heeft binnen de islamitische gemeenschap. Eerwraak is vaak het gevolg van sterk vrouwonvriendelijke opvattingen over vrouwen en de positie van vrouwen in de samenleving. In deze traditioneel door mannen gedomineerde samenlevingen zijn vrouwen eerst afhankelijk van hun vader/broer en vervolgens van hun echtgenoten, aan wie zij geacht worden te gehoorzamen.

Positieve discriminatie is een regelrechte belediging

Affirmative action en positieve discriminatie vind ik een belediging. Neem iemand van buitenlandse afkomst die keihard werkt en vervolgens hoort: je krijgt een baan vanwege een quota. Ben je niet goed bij je hoofd? Ben ik nou alleen maar aangenomen vanwege de quota of vanwege mijn kwaliteiten? Dat is ook heel paternalistisch en koloniaal, de blanke die voor jou bepaalt dat je zielig bent. Betuttelracisme. Meritocratie is dood.

Ik begrijp vrouwen/minderheden niet die accepteren dat ze ergens worden aangenomen, enkel en alleen omdat ze vrouw/minderheid zijn. Waar vroeger een compliment was wanneer je zei dat je geen kleur zag, is het nu een belediging. Je moet ten alle tijden bewust zijn van iemands “identiteit”, wat dat ook moge zijn.

Leve de etnische registratie!

Rond 2000 voerde Rotterdam de Deelgemeentelijke Organisatie Sluitende Aanpak (DOSA) in, de eerste Nederlandse vorm van etnische registratie. Dat werd omarmd door de partij van de arbeid. In Rotterdam. Dat staat ook in mijn proefschrift. De reacties waren enthousiast. Het college is vervolgens in beroep gegaan en de rechter bepaalde dat Rotterdam niet etnisch mocht registreren. Terwijl vrijwel alle allochtone jongerenwerkers die ik sprak, zeiden dat de DOSA werkte en effectief was. Maar het werd dus gewoon afgeschoten. Ella Vogelaar van de PvdA kwam met de Verwijs Index Antillianen (VIA). De VIA gold voor 20 grote gemeenten in Nederland waar men last had van criminele Antillianen. Ik heb veel politici en politiefunctionarissen geïnterviewd. Die zeiden allemaal dat de VIA keihard nodig is. De VIA werd na anderhalf jaar afgeschoten want het lag politiek gevoelig. Mijn motto is dat van Han Entzinger, hoogleraar migratie- en integratiestudies aan de Erasmus Universiteit: “Als we etniciteit niet meer registreren, weten we niet hoe de ontwikkeling is met bijvoorbeeld de criminaliteit onder Marokkaanse jongeren. En we zijn ook niet in staat sprookjesverhalen over de criminaliteit van etnische minderheden te ontkrachten. Registratie is ook nodig om de voortgang van integratie te monitoren”.

Woke, micro-agressiviteit en antisemitisme op de Universiteit van Leiden

Ik ben pissig en verbouwereerd over Sai Englert, de docent aan de Universiteit Leiden die recentelijk opriep om Tel Aviv te bombarderen. Wat een clown. Het gevolg is dat Joodse studenten zich niet meer veilig voelen op mijn universiteit. Joodse minderheden zijn de enige minderheden in Nederland en Europa waar het volstrekt bon ton is om geen rekening te houden met de gevoelens.

Op de universiteiten is een enorm clash gaande tussen woke figuren en mensen met gezond verstand die academische vrijheid en open debat aanmoedigen. Ik krijg bijna elke week een een mail of ik mee wil doen met inclusiefestival of een cursus Diversity, Equity and Inclusion.

Ik heb soms het idee dat ik in een hele slechte B-film zit in Leiden. Dan is er een groep studenten waarvan er eentje geen Nederlands spreekt. Als er dan alleen Nederlands gesproken wordt, dient die ene student een klacht in wegens microagressie. Dit is een universiteit. Waar nieuwe en controversiële ideeën uitgewisseld moeten worden. Maar die Gen Z’s duiken bij het minste of geringste in hun safespace vol knuffelbeestjes. Wat moeten die mensen straks op de arbeidsmarkt, in het echte leven? Ik hou mijn hart vast. Die sneeuwvlokjes worden straks weggepest op de werkvloer.

Burgemeesters in oorlogstijd.

Dat oprukkende antisemitisme op mijn universiteit zie ik overal in Nederland. Zodra er een Koran in de fik gaat, moet er ineens een verbod komen. Maar antisemitische pro-Hamas demonstraties “from the river to the sea”, wat genocide op joden betekent, ligt men niet zo wakker van. Waarom is Nederland zo stil? Waarom zijn de media zo stil over antisemitisme? Waarom is er geen ophef als er massaal “dood aan de joden wordt gebruld,” en “bombardeer Tel Aviv”?

De Jodenhaters van DENK

De virulente Jodenhaat van DENK scoort goed bij de achterban. Ik zat met Stephan van Baarle in de Rotterdamse gemeenteraad. Hij is agnost, heeft niks met de islam. DENK is dan ook geen islamitische partij, NIDA was dat wel maar die zijn opgeheven. Bij DENK draait alles om allochtonen, dat is hun identiteit. Hun leus is nu from the river to the sea. Het antisemitische genocidale hondenfluitje. Dat scoort gewoon lekker. Verder prima dat ze in de Kamer zitten. Dat is onze prachtige democratische rechtsstaat, die wij moeten koesteren. Ik ben alleen niet zo'n fan van de antisemitische drek die zij verspreiden. Het is echt één voor twaalf wat betreft antisemitisme. En DENK draagt daaraan bij. Veel meer opiniemakers zouden zich moeten verzetten tegen het antisemitisme. De enorme overwinning van Wilders kwam mede door die Hamas-demonstraties. Veel vrienden van mij waren geen PVV'ers maar stemden nu op Wilders.

Mijn advies aan het nieuw kabinet: Als criminaliteit onder etnische minderheden niet wordt gemeten, zal het moeilijk zijn om de impact van criminaliteitsbeleid te beoordelen. Is etnische registratie stigmatiserend? Natuurlijk niet. Als je alle factoren laat zien, kun je bepaald gedrag beter interpreteren. In ons werk is het altijd een heel conglomeraat van factoren: geslacht, locatie, sociaal-economische elementen, leeftijd, maar ook etniciteit.

Wayback Machine 2009. Ehsan, Rutger, Joris & Pritt zijn Volvo 240

Reaguursels

Tip de redactie

Wil je een document versturen? Stuur dan gewoon direct een mail naar redactie@geenstijl.nl
Hoef je ook geen robotcheck uit te voeren.