Als wij het Binnenhof kunnen bestormen, dan kunnen sommige Kamerleden ook best een blogje tikken om te roeren waar het stinkt. Gelegenheidsblogger P. Omtzigt stuurde een mailtje en sja, waarom zouden we deze opsomming van Rutte's nalatigheid rond de onderste steen nog verder uitbouwen? Alles zit er al in:

Zojuist heb ik onderstaande set vragen ingediend over de MH17

Dertig maanden na het neerhalen van de MH17 is er nog geen rechtbank en is er nog niemand als verdacht aangewezen. Dat is opvallend omdat in de eerste week na het neerhalen zowel Rusland als de VS zeiden dat ze precies op de radar gezien hadden wat er gebeurd was. Die radarbeelden blijven echter nog altijd in nevelen gehuld. Drie maanden geleden overhandigden de Russen de ‘teruggevonden’ radarbeelden. Maar zijn die nu echt en geven die uitsluitsel. Dat zou nu wel duidelijk moeten zijn.

Verder is er een aantal zaken waarop de regering, ondanks herhaalde vragen, nog steeds geen uitsluitsel gegeven heeft:

• Bevat de JIT overeenkomst clausules die belemmerend zijn voor de waarheidsvinding? • Waarom worden de interviewverslagen van de ministers (die zelf een protocol vaststelden dat ze geheim zouden blijven en maandenlang vergaten dat protocol naar de Kamer te sturen, ondanks dat het beloofd was) niet vrijgegeven? Het gaat om de interviews over hun handelen in de eerst die maanden na het neerhalen. • Is het politie evaluatie naar het eigen handelen in de eerste maanden afgerond of niet? Het is keer op keer vertraagd. • Waarom is de mailbox van de politiek assistent van Opstelten gewist over het jaar 2014? Wie is verantwoordelijk van deze overtreding van de archiefwet? • Wat gaat Nederland doen in de Veiligheidsraad (waar ons land samen met Italië nu twee jaar inzit) om ervoor te zorgen dan de VN Veiligheidsraads-resolutie 2166 ook echt wordt uitgevoerd?

In de Kamer wordt de brief over gevonden menselijke resten van een MH17 op donderdag in de procedurevergadering apart besloten. Daarom heb ik hierover geen vragen gesteld.

Na de breek de vragen!

Het MH17-debat waar Rutte niet bij wilde zijn, gaat verder met de beantwoording in de eerste termijn. Stapels kritische vragen liggen klaar voor Rutte, Koenders en Van der Steur. Over de 'misselijkmakende' vergelijking tussen het associatie verdrag en MH17, over het ontbrekende, nog altijd niet aangelegde MH17-archief, over het Oekraïense besluit om het luchtruim open te laten en over de kritiek die Rusland op het onderzoek heeft. Een greep uit de vragen staat hierboven - genoeg stof voor een stevig gesprek. Het debat gaat verder op LIVERADAR24. Oh en de Kamer verwacht een officieel statement van Rutte over de onderstaande mededeling:

Volgens Russische OM, de Prokuratura, worden de radargegevens nu spoedig overhandigd. Voor OM/JIT werk aan de winkel!

— Thomas Schansman (@ThomasSchansman) October 26, 2016

UPDATE: Nederlandse ambassade in Moskou heeft Russische radarbeelden ontvangen, bevestigt Van der Steur. Zijn het nieuwe, of nieuwe fakes, of echte? En indien dat laatste: your move, Kiev!
Update 19u40: Van der Steur suggereert dat het JIT de mogelijkheid van een 2e toestel dat bij MH17 vloog nog als onderwerp van strafrechtelijk onderzoek heeft. Het leidt tot verwarring bij Van Bommel en Bontes.

Hier het moment waarop @ArdvanderSteur verwarring zaait: JIT heeft mogelijk 2e toestel bij #MH17 als onderdeel van strafrechtelijk onderzoek pic.twitter.com/fzRyQtTJDG

— Bart Nijman (@BartNijman) October 26, 2016

Update: Van Bommel wijst er nog maar eens op dat de Oekraïense dreigementen over MH17 zinloos zijn, omdat het associatieverdrag niets te maken heeft met het onderzoek naar de aanslag.

'De samenwerking met Oekraïne in de zaak #MH17 kan ook zonder associatie-akkoord' - @harryvandesp tegen sputterende Koenders. pic.twitter.com/QlgBaz6vJD

— GeenPeil (@GeenPeil) 26 oktober 2016

Vlucht MH17 is neergeschoten met een BUK-raket die vanuit Rusland naar Oost-Oekraïense separatisten is gebracht. De raket is afgeschoten vanaf een veld dat in de zomer van 2014 in handen was van pro-Russische rebellen. Daarna is het wapen terug naar Rusland gereden. Dat heeft het Joint Investigation Team vandaag bekend gemaakt naar aanleiding van hun onderzoek. Uit tapgesprekken die het JIT heeft ganalyseerd, blijkt dat de BUK "besteld" werd. Het JIT beschikt over tapgesprekken van Russen die praten over de BUK, zowel voor als na de ramp. Er zijn honderd "betrokkenen" in beeld bij het onderzoeksteam, dat benadrukt dat het niet automatisch allemaal verdachten zijn. Wel blijkt uit alles dat het Ze Rusjuns zijn geweest, en dat Oekraïne hoe dan ook geen blaam treft. De Russen beweren inmiddels op hun beurt dat Oekraïne het bewijsmateriaal heeft vervalst, dat Rusland zelf buiten het onderzoek werd gehouden en dat het allemaal een "bad joke" is. Maar dat zijn ze zelf natuurlijk ook met hun steeds wisselende verklaringen, dus dat is nogal pot/ketel - al zegt het JIT wel dat de laatste versie van het Russische verhaal "niet strijdig" is met hun eigen bevindingen. De perspresentatie van vanmiddag is hierboven integraal terug te kijken (dankzij Russia Today, lol). Onze eigen staatsomroep zapte zelf overigens na een paar persvragen al weg, toevallig net toen wat Russische journalisten (of trollen) in de zaal vragen gingen stellen. De complete presentatie van het JIT en de daarin gebruikte video's staat ook op de website van het Openbaar Ministerie. Hieronder nog wat losse eindjes die ons opvielen. Kritiekpunten op het onderzoek Hoewel de perspresentatie solide was, en ditmaal gelukkig niet zo vreselijk theatraal als in oktober 2015 met de OVV en dat dramatisch verlichte wrak, hebben we niet zo gek veel nieuws gehoord. BUK was bekend, dat ie Russisch zou zijn ook, en dat het ding heen en weer gereden werd, hadden we ook al eerder gehoord en gelezen. Wat dat betreft is de lijn van zowel OVV als Bellingcat (!) goed gevolgd door het JIT. Toch zijn er nog onbeantwoorde vragen. 1. Wat was het doelwit? Zo beweert het JIT dat er nu wél met de luchtverkeersleiders van dienst is gesproken (dat heeft de OVV destijds niet gedaan) en ook dat er voldoende radarbeelden beschikbaar waren, zowel van de Russen als van Oekraïne, om solide conclusies over het lot van MH17 op te baseren. Onder andere dat er volgens hun zeggen géén tweede toestel bij MH17 vloog. Maar de vraag blijft toch staan: waar wilden, of dachten, de daders op te schieten? Natuurlijk, dat is een vraag die alleen de daders zelf kunnen beantwoorden, maar dat neemt niet weg dat het JIT hem zelf ook mag opwerpen. Vooral omdat de tapgesprekken die het JIT liet horen, overduidelijk suggereren dat er zwaar luchtgeschut besteld werd om tegen Su-25 straaljagers in te zetten - niet om een commerciële airliner mee uit de lucht te knallen. Het verschil in shape, size & speed tussen die dingen is groot - hoe maak je dan toch die vergissing? 2. Dubieuze SBU-taps De bron van de tapgesprekken is, zo werd pas duidelijk na een vraag van de in de zaal aanwezige Joost Niemöller, de Oekraïense geheime dienst, de SBU. Hieronder het gesprek waarin een BUK "besteld" wordt vanuit separatistische hoek: Er zijn in totaal 150.000 opgenomen telefoongesprekken beluisterd. Kwamen die allemaal van de SBU? Zo ja, hoe betrouwbaar zijn die, aangezien Oekraïne overduidelijke politieke belangen heeft bij Rusland als dader. In de beste ouwe Sovjet-tradities zijn ze in Oekraïne ook niet vies van een propagandaspelletje meer of minder - zeker in oorlogstijd. En is het niet vreemd dat de Oekraïense afdeling van het JIT gerund wordt door Vasyl Vovk, die zelf SBU'er is? (bron) Het JIT-verhaal leunde vandaag sterk op die SBU-taps, en ook op het sporenonderzoek van Bellingcat - waarvan baas Eliot Higgins voor een NAVO-filiaal werkt. Zonder te willen zeggen dat ze ongeloofwaardig zijn, of ongelijk hebben: het proeft toch een beetje als slagers die hun eigen vlees keuren - en daarom blijft een kritische houding naar het onderzoek noodzakelijk.

Op persconferentie #MH17 was ik de enige die vroeg: Waar komen aftgetapte telefoongesprekken vandaan? Antw: Oekaïense geheime dienst.

— Joost Niemoller (@JoostNiemoller) 28 september 2016

3. Het open luchtruim Laten we aannemen dat de taps echt zijn en niet, zoals de Russen meteen roepen, bewerkt of gefabriceerd. Dan is de diplomatieke briefing van 14 juli 2014, waarin Kiev waarschuwde voor mogelijk zwaar (Russisch) luchtafweergeschut in het oosten van Oekraïne, wederom relevant. Het JIT liet vanmiddag alleen een tapgesprek van 16 juli horen, maar wie zegt dat er vóór die datum niet ook over BUKs is gebeld, en dat de SBU dat opgevangen heeft in 1 of meer van de 150.000 gesprekken? Kiev besloot niet voor niets om andere landen te waarschuwen voor mogelijke gevaren, in een briefing waar Nederland bij was, maar niets mee gedaan werd. Rutte heeft het bestaan ervan zelfs met opzet verzwegen, tot VPRO Argos het document boven water haalde (volledige tijdlijn). De informatiepositie van Nederland vóór 17 juli 2014 blijft volstrekt onbesproken bij het JIT. Maar ook de rol van Oekraïne is weer im Frage: Waarom sloot Kiev het (commerciële) luchtruim sowieso niet, als ze via die telefoontaps wisten dat er om BUK-installaties werd gevraagd? Wat dééd MH17 daar nog?

@BartNijman Vreemd is dat de BUK werd afgeluisterd (SBU ?), dus men wist SAM aanwezig=> luchtruim niet gesloten, en geen MIL vliegers?

— Robert Mieremet (@RMieremet) September 28, 2016

4. De rechtszaak Er zijn 100 betrokkenen "in beeld" bij het JIT, met naam en toenaam. Maar er is nog steeds niks bekend over aanpak en invulling van een eventuele rechtszaak, mocht het er ooit van komen Is er een plan voor de vervolging? Wie gaat die betrokkenen, of verdachten, ondervragen? Waar, in welke rechtbank, in welk JIT-land? Rusland heeft medewerking beloofd, via een resolutie in de VN Veiligheidsraad, maar er is - of lijkt - nog helemaal niets geregeld te zijn inzake strafvervolging. Wanneer denkt het OM daar helderheid over te hebben?

@PieterOmtzigt pic.twitter.com/gYbFJV3gyw

— Ernst Lissauer (@ErnstLissauer) September 28, 2016

Conclusie: Het JIT-onderzoek legt wat puzzelstukjes dichter en strakker tegen elkaar. Eerder geconcludeerde conclusies worden harder en aannemelijker. Dat de BUK Russisch was, is nagenoeg waterdicht aangetoond, dankzij maar ook ongeacht Bellingcat. Maar de bron van de taps is tainted, de stelligheid waarmee het JIT geen nieuwe/andere (primaire) radarbeelden nodig zegt te hebben is opvallend, het uitblijven van een vervolgingsplan is zorgelijk en de rol van Oekraïne zou met meer bedachtzaamheid bekeken moeten worden dan het JIT nu lijkt te doen. Hoewel MH17 alle schijn heeft van een bijzonder ongelukkige samenloop van omstandigheden (genegeerde briefings, onterecht open gehouden luchtruim, target lock op het verkeerde toestel, blunders, fouten en fuckups van alle betrokkenen), zou het spreekwoord 'waar twee vechten, hebben er twee schuld' wat minder eenzijdig op Moskou, en dus ook wat kritischer op Kiev geprojecteerd moeten worden.

Rol Oekraïne (o.a. open laten luchtruim) volledig genegeerd in #MH17 JIT rapport.

Heeft Oekraïne misschien haar vetorecht gebruikt?

— Niemands Knegt (@NiemandsKnegt) September 28, 2016