Plus: Raad de patta

De T. meldt 's middags na lekkage dat er een DIP in de formatie zit dus nu schrijft iedereen en z'n oude moer dat de gesprekken stroef verlopen en moeilijk en dit en dat maar niemand heeft gezegd dat het makkelijk zou worden en al helemaal niet op het gebied van de financiën die nu op tafel liggen omdat er minimaal 17 miljard euro gesneden moet worden. Bovendien dienen de puinhopen van 13 jaar Rutte geruimd dus ja, dan zit het soms even tegen. Of zoals Geert Wilders 's avonds na afloop van het ingelast overleg met z'n gesprekspartners duidt: "Er zijn elke dag wel hobbels te nemen." Omtzigt: "Stroef, soepel, het zijn niet de termen waarin ik denk." Uren later luidt de conclusie op boomerkanaal videotext dus als volgt. Maar als informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol het licht uitdoen in het formatiegebied doemt onvermijdelijk de vraag op: is er nog één iemand over in Den Haag die over normale schoenen beschikt? In de comments guessen wie van het komisch duo wat draagt. Vandaag praten de partijen verder maar de fractievoorzitters gaan vanmiddag een beetje Commissie Stiekem spelen met de chefs van de AIVD, MIVD, NCTV en de Commandant der Strijdkrachten. Agenda-gokje: Russen, EU-verkiezingen, soevereinen, Oekraïne, islamisten; in die business zit nooit een dip.

Puzzelstukjes, overal puzzelstukjes

Geert Wilders? Campagne aan het voeren voor de EU. Dilan Yesilgöz? Iftarren. Pieter Omtzigt? Docu kijken. Caroline van der Plas? BBBruggen bouwen. Laatste formatietopic? Twee weken geleden. Een en ander is weleens spannender geweest. Informateurs Richard van Zwol en Elbert Dijkgraaf zijn deze week 'verder de verdieping' ingegaan met PVV, VVD, NSC en BBB, zeggen ze vanavond. "We proberen niet alleen de afzonderlijke puzzelstukjes te bespreken, maar ook een beetje te kijken hoe puzzelstukjes bij elkaar kunnen komen." SAAI! Maar saai is goed, rustig aan dan breekt het lijntje niet. Broeden, in mei leggen alle vogels een ei.

De formatie is begonnen

Het dynamische duo Dijkgraaf/Van Zwol heeft geen zin in een Twitterverbod bleek donderdag, wel heeft het de onderhandelaars op het hart gedrukt de komende acht weken te letten op De Toon dus formeel doet Wilders Twittertechnisch niets fout. Enfin, de formatie is begonnen.
Update - Joe.

Met je despicable programkabinet

Zoo, gaan we hier verder met het formatiedebat. Van de 15 sprekers hebben we er nu vier gehad. Despicable Timmerfrans noemde vanmorgen de 36 fractiegenoten van Geert Wilders minions wat het plaatje hierboven verklaart. Dat komt ervan, bolle. Belangrijkste nieuws vooralsnog: SGP'er Elbert Dijkgraaf en voormalig top-ambtenaar Richard van Zwol (CDA) nieuwe informateurs. Hoogte- en dieptepunten tot nu toe hier. Livestream na de breek.
Update 14:27 - Rob Jetten begint positief; hij zal iedereen uit D66 trappen die in het programkabinet stapt.
Update 14:30 - Caroline van der Plas vindt dezelfde boycot van PvdAGroenLinks maar niks.
Update 14:35 - CDA'er Henri Bontenbal doet alleen mee als hij premier mag worden.
Update 14:39 - Jimmy Dijk (SP): Kap met Haagse spelletjes.
Update 14:43 - Stephan van Baarle (DENK) wil niets te maken hebben met een kabinet dat 'haat en verdeeldheid' zaait.
Update 14:48 - Ook weinig enthousiasme bij dierenvriend Esther Ouwehand. "Ik heb niets positiefs te melden."
Update 14:51- Thierry Baudet (FvD) vindt het allemaal maar 'politiek met een kleine P' en wil dat het hele spul aan de slag gaat.
Update 14:54 - Chris Stoffer (SGP) wacht een en ander welwillend af.
Update 15:01 - Mirjam Bikker wenst iedereen succes maar de ChristenUnie zal geen ministers leveren.
Update 15:05 - VOLT is geen voorstander.
Update 15:12 - Joost Eerdmans zegt JA en heeft een 'positief gevoel'.
Update 15:36 - Putters wenst zijn opvolgers succes. Wilders heeft inmiddels met de nieuwe informateurs gesproken. Ze verwachten 8 weken nodig te hebben voor hun onderzoek naar het programkabinet van de vier partijen en het bijbehorende hoofdlijnenakkoord.
Update 16:56 - Hans Hoogervorst is beschikbaar als premier, zegt Hans Hoogervorst. Hij en Wilders kennen elkaar al sinds de tijd dat ze assistent waren van Frits Bolkestein.
Update 18:20 - Hans Hoogervorst ONTKENT dat Hans Hoogervorst gezegd heeft dat Hans Hoogervorst beschikbaar is als premier.
Update 20:15 - Morgen verder.

Nabestaanden zeggen dat het voor iedereen beter was

Ad Melkert, de man die de laatste smeekbede van de sociaaldemocratie beantwoordde met een nekschot en daarna in Washington voor de Wereldbank ging werken, maar voor wie het altijd 2002 bleef. Kortom, dé expert om "radicaal-rechts" en de formatie te duiden. Gelukkig zat er een volwassene aan tafel. Meer na de breek.

Instant Update: Op1 verwijdert tweet waarin Fortuyn "radicaal-rechts" genoemd wordt, inclusief de video waarin Melkert Wilders "radicaal-rechts" noemt. Hier nog wel te zien, verborgen achter twee verplichte reclames van in totaal 35 seconden en 55 minuten aan scrollwerk.

En ministers leveren

PATS! NOS: "De PVV, VVD, NSC en BBB zijn bereid om verder te onderhandelen over een nieuw kabinet. De vorm is nog niet helemaal duidelijk, maar de kans neemt toe dat het een extraparlementair kabinet zal worden. In zo'n extraparlementair kabinet is ook NSC, net als de andere drie, bereid om ministers te leveren." Blijken die 'iets positievere geluiden' van gisteren inmiddels aangezwollen tot een blaaskapel. De komende tijdlijn: informateur Kim Putters moet uiterlijk volgende week donderdag z'n eindverslag bij de Tweede Kamer inleveren en dan volgt ongetwijfeld een debat (hoi Timmerfrans). Daarna gaan de vier onderhandelen over de exacte uitwerking van zo'n extraparlementair kabinet. Garantie tot aan het been waarmee Pieter Omtzigt uit bed stapt.
UPDATE - You had one job, NOS. Kim Putters tempert de verwachtingen.

Hoop en optimisme

Ergens in het proces zijn we Frits Wester kwijtgeraakt, tegenwoordig is Fons Lambie de grote duider bij de Haagse redactie van RTL Nieuws. En hij heeft voor het eerst goed nieuws over de formatie te melden: "Het is nog te vroeg voor een doorbraak, maar je merkt bij verschillende partijen iets positievere geluiden." Van der Plas staat er heel positief in, Yesilgöz is hoopvol, da's wel ff andere koek dan het gekerm van de afgelopen dagen. Maar wat zegt dat, Fons? "Dat betekent niet dat er rap een kabinet is, maar wel dat de vier rechtse partijen het eens kunnen worden over de vorm van samenwerking." Wat dus de opdracht van informateur Kim Putters is: bouw iets dat recht doet aan de verkiezingsuitslag. Die BOA-samenwerking eerder vandaag smaakt naar meer, lijkt het. Voor nu afwachten, Putters wil volgende week z'n verslag inleveren. Klachten bij die knaap van Lambie als het allemaal niet klopt.

Of toch niet

"Pieter Omtzigt is bereid om een kabinet van PVV, VVD en BBB te steunen met een gedoogakkoord waaraan hij zich wil committeren. De NSC-leider opent daarmee alsnog de deur naar een rechts kabinet" (Volkskrant). "Omtzigt blijft nee zeggen tegen meerderheidskabinet met PVV" (NOS). Het is Omtzigt voor en Omtzigt na deze formatie, zoveel is duidelijk. Kim Putters zit naar eigen zeggen nu op het spoor van een meerderheidskabinet. As we speak ONTVANGT de informateur nu Dilan Yesilgöz, vanmiddag komt Omtzigtman weer langs. VVDilan zei twee weken geleden een stap vooruit te willen zetten als NSC dat ook zou doen dus potentieel belangrijke dag. Maar Omtzigt dus we weten het niet, Putters op zijn beurt weet hoe laat het is als de NSC-voorman vraagt of hij de dienstauto mag lenen. Het wordt sowieso tijd de pleister er eens af te trekken. Dan kan Timmerfrans daarna een poging doen een kabinet te vormen en dan gaan we in november weer naar de stembus. Later meer.
Update 12:46 - Yesilgöz wil nog steeds een extraparlementair kabinet

Update 15:51 - Omtzigt over gedogen: "Tuurlijk." Maar: "Je gaat niet iets gedogen wat je niet kent."
Update 17:12 - Putters is klaar voor vandaag. Morgen spreekt hij Wilders weer, Van der Plas daarna telefonisch. Verder geen mededelingen. Wat een dag!

Wat de PVV'er ook doet, voor sommigen is het nooit goed

Bas Heijne had zaterdag in NRC zo’n 2000 woorden nodig om te vertellen dat hij denkt (dus niet weet) dat er tijdens de recente formatiegesprekken weinig is gesproken over Nederlandse steun en de oorlog in Oekraïne. Ook orakelde de “””essayist””” dat de kwestie een splijtzwam kan (dus niet zal) worden in een rechtse regering. Niet álle stukjestikkers die Bas heten, hebben altijd gelijk zo blijkt. De inkt was nog niet droog of Heijne ging nat: Geert Wilders is bereid om te praten over voortzetting van militaire steun aan Oekraïne. Niet alleen in huize Heijne klonk een luide krachtterm, ook aan de ontbijttafel in Maastricht beefden de koffiekopjes op hun schoteltjes.

De verkennende formatie of formatieverkenning

Eerste spreker Geert Wilders had vanmorgen net zoals de rest 5 minuten spreektijd maar dat werd dus twee uur, daarna mocht Timmerfrans die het aanzienlijk korter hield en toen was het alweer lunsj. Belangrijkste nieuws hedenochtend is dat Wilders wéér een PvdA'er als informateur wil die de zaak in beweging moet krijgen: KIM PUTTERS. Gaan we nu verder met Dilan Yesilgöz die maar eens moet gaan zeggen wat de VVD eigenlijk wil en daarna Pieter Omtzigt. Wilders zette vanmorgen de motorzaag in de Eik van Enschede dus eens kijken wat de NSC'er daar op te zeggen heeft.
UPDATE 13:18 - Yesilgöz wil zaken doen en een stap naar voren zetten, zegt ze: "Een extraparlementair kabinet is de meest reële optie, maar wel met hetzelfde commitment van alle vier de partijen." Nu wachten op wat Omtzigt wil.
UPDATE 14:22 - Omtzigt dan. Over de rechtstatelijke/grondwettelijke discussie van de afgelopen weken zegt de NSC-leider: “Wilders maakte serieuze bewegingen. Toch is de afstand nog te groot.” De NSC’er vindt dat hij daarin vanaf dag één ‘_consequent_’ was. Zijn voorkeur gaat nu uit naar een minderheidskabinet van PVV, VVD en BBB. Maar: een extraparlementair kabinet wil Omtzigt ook niet uitsluiten. Dat is dus niet de commitment die Yesilgöz wil zien.
UPDATE 14:50 - Timmermans vindt Omtzigt maar mistig en dat is hij ook. De NSC'er vult nu aan dat hij open staat voor steun aan zo'n extraparlementair kabinet. MAAR: als louter PVV, VVD en BBB aan zo’n kabinet deelnemen, zal zijn partij geen ministers leveren of meepraten over een akkoord op hoofdlijnen of financiële zaken. De vraag blijft dus staan: is dit voldoende voor Yesilgöz?
UPDATE 15:35 - Waar PVV en VVD Pieter Omtzigt een beetje comfort proberen te bieden, valt Caroline van der Plas hem aan. De BBB-leidster vindt het 'onbegrijpelijk' dat hij tijdens de vorige fase wegliep. Van der Plas: "Een schoffering. En sorry hebben wij helaas nog niet gehoord."
UPDATE 15:55 - Het dringt langzaam tot Van der Plas door wat ze heeft aangericht. Ze zegt na twintig minuten dat ze wel graag met Omtzigt verder zou willen praten. Timmermans: "Als je met iemand aan tafel wil zitten moet je hem niet slaan."
UPDATE 17:15 - Plasterk mag, de scheidend informateur heeft enkele onthullingen. Zo leende Plasterk zijn dienstauto met chauffeur aan Pieter Omtzigt niet wetende dat hij naar het hotel reed waar hij journalisten zou vertellen dat NSC uit de gesprekken zou stappen. Over zijn column waarin Plasterk eerder zei dat de formatie in een poep en een scheet geregeld zou kunnen worden zegt de informateur nu dat hij zich verkeken heeft op de houding van Omtzigt. Wat de verkiezingsprogramma’s betreft had het gekund, zegt hij.
UPDATE 18:14 - Kamer - dus ook de VVD - akkoord met de motie van Wilders om Putters als informateur aan te stellen voor de verkennende formatie of formatieverkenning (doorstrepen wat u wilt). Tegen: PvdAGroenLinks, Partij voor de Dieren en VOLT.