Geenstijl

Saai en enorm genuanceerd cijfertopic maar wat je begint moet je ook afmaken

In de afgelopen weken hebben we tientallen mails ontvangen van mensen die hun paspoort van Forumland door de shredder hebben gehaald, maar bij wie nog wel lidmaatschapsgeld werd afgeschreven. Dat is vervelend en irritant op individueel niveau voor ex-leden van FvD, maar de opvallende aantallen deden het vermoeden naar subsidiefraude rijzen: partijsubsidies worden verdeeld op basis van opgegeven ledenaantallen. Omdat er vaker twijfel was over de werkelijke lidmaatschapscijfers, hebben we afgelopen week wat vragen gesteld aan Binnenlandse Zaken en zijn we zelf ook op zoek gegaan naar achterliggende documenten. Niet meteen boos worden en "kartelstutters!!1!" gaan gillen, lieve Forummers, het ziet er namelijk (vooralsnog) best goed uit!

Eerst het semi-slechte nieuws. Voor The Great Reset van de ledenadministratie, ging het administratief niet zo goed. Forum gaf over 2019 een ledenaantal op van 26.225 voor de grotemensenpartij en 3.502 voor de Jansen-Jügend. Daar nam BZK geen genoegen mee, want de subsidie voor 2019 is uiteindelijk vastgesteld op veel lagere ledentallen die de accountant heeft goedgekeurd: 19.426, respectievelijk 759. Een stuk minder dus. Had FvD de opgegeven leden dan niet? In dat jaar waren ze immers nog volop in opkomst en opmars, waren er nog geen bruinrechtse boreaaltjes via screenshots naar buiten getreden en was ook Baudet nog één bonk strijdvaardige Build Back Better. Nou, vermoedelijk had FvD die leden wel, maar kon dat niet onderbouwen vanwege ontbrekende incassobestanden. 

Dat werd veroorzaakt door 'batch incasso's' die Henk Otten deed, terwijl de meting moet geschieden op basis van individuele wilsverklaringen van partijleden. Otten wilde na zijn gedwongen vertrek die bestanden - naar verluidt - niet delen en in de uiteindelijk door een accountant goedgekeurde verklaring (pdf, via) is te lezen dat FvD "in lijn met instructies van het ministerie" gekozen heeft voor voor een ledentelling die verifieerbaar is. Lager, dus.

Dan het goede nieuws. In diezelfde verklaring staat het peil per 1/1/2018 op 20.005 leden en per 1/1/2020 op 43.716 leden. Dat laatste getal wordt bevestigd door een - eveneens goedgekeurde - accountsverklaring uit 2020 (pdf, via). De discrepantie lag in oktober vorig jaar volgens FvD bij "oorzaak bekend", oftewel: Henk Otten. Waar wij zelf nog vragen bij hebben, is hoeveel mensen in 2018 en 2019 hebben opgezegd bij wie desondanks nog wel contributie is geïncasseerd. Want we weten dat het bij sommige opzeggers zo ver terug gaat, maar die mensen tellen in 2020 wel mee voor de subsidieverdeling. Op onze vraag aan BZK of het ministerie in de ondanks opzegging doorlopende incasso's aanleiding ziet voor nader onderzoek, kwam geen sluitend antwoord.

Dan de huidige situatie. Per 1 januari 2021 beweert FvD 45.322 leden te hebben. Dat is minder dan de 48.000 die Baudet verkondigd heeft ten tijde van de gouden gordijnen, maar de ledentellers van het Documentatiecentrum Nederlandse politieke partijen (DNPP) twijfelen sowieso aan deze stand en noemt de toename ten opzichte van 1 januari 2020 "opmerkelijk, gezien het grote conflict binnen de partij tegen het einde van 2020. [...] Bijna 9000 van de 45.000 leden stemden begin december in een intern referendum tegen het aanblijven van Baudet als partijleider. FVD heeft – ondanks enkele verzoeken daartoe – geen nadere toelichting gegeven."

BZK bevestigt aan GS dat FvD de verantwoording over 2020 heeft ingediend, voor de deadline van 1 juli: "De stukken die zijn aangeleverd door de politieke partijen worden op dit moment bestudeerd", laten zij weten. We weten van diverse bronnen dat er eind 2020 duizenden opzeggingen waren, dus de stand per 1 januari 2021 is ongetwijfeld geflatteerd. Maar: iedereen die in 2020 contributie heeft betaald, óók als ze daarna hebben opgezegd, is het hele jaar lid en telt dus gewoon mee in de tellerstand van 1 januari 2021. Zeker na het uiteenvallen van de partij eind 2020 en het opstappen van Wybren van Haga na de verkiezingen van maart, is het plausibel dat Forum nu veel minder leden heeft dan het officieuze cijfer van 45.322 op 1/1/2021. Maar dat zullen we pas terug zien op 1 januari 2022, of in het geval van Van Haga's vertrek misschien zelfs pas in januari 2023.

Voor dit jaar lijkt de partijsubsidie relatief veilig te zijn en is FvD (theoretisch) nog steeds de grootste ledenpartij van Nederland. Tenzij er bij vele honderden of duizenden opzeggers ten onrechte wordt afgeboekt, lijkt er van (substantiële of opzettelijke) subsidiefraude geen sprake. Maar de ledenstand waarover in 2021 subsidiegelden volgens de Wfpp worden uitgekeerd, is vermoedelijk geflatteerd. Of zou Forumland nog steeds meer visumaanvragen erbij krijgen, dan dat er leden hun lidmaatschap opzeggen?