Slaapwandelend naar De Schuldenval!

Afgelopen week gaf Nout Wellink een interview bij Sven op 1. Ik heb er relatief weinig over terug gezien in de pers, maar hij deed weldegelijk een paar boude uitspraken over schulden, inflatie, groei en de houdbaarheid van de euro en de EU.

Het interview begon met zijn mening dat het CPB veel te positief was over de verwachte inflatie voor 2023. Nout denkt dat we in een nieuw tijdperk zijn gekomen waar een verhoogd inflatieniveau en inkomensdruk de nieuwe norm zal zijn. De Geldblog-lezer weet dit al want in ”Stagflatie dankzij opa’s en oma’s” en in “Inflatie is nu ineens een blijvertje”  werd al gewaarschuwd voor deze kentering in de inflatie- en groeitrend.

Overigens stelt Wellink dat het CPB er zo naast zit door groepsdenken, iets waar het IMF ooit onderzoek naar heeft gedaan. Hij stelt zelf ook daar in het verleden last van te hebben gehad. Maar de grote verklaring voor het verschil tussen zijn mening en die van zijn opvolger, Klaas Knot, komt vooral doordat Nout nu vrijuit kan praten. Ofwel, hij geeft ons het echte(ere) verhaal, iets wat Knot dus niet kan doen. En dat echte verhaal is dus enigszins alarmerend.

CPB komt uw lege boodschappenkar uitleggen

Goedemorgen. Hoe kunnen we het politieke boekjaar beter beginnen dan met een technische briefing over uw poeplap? De augustusraming van het Centraal Planbureau plofte vorige week dofknallend hard op de keukentafel van Nederland. Maar liefst 6,8% KOOPKRACHTDALING, hetwelk voor veel Nederlandse gezinnen betekent dat de maand op de 17de alweer voorbij is, er nog maar 2 minuten (koud) onder de douche mag worden gestaan en voortaan nog maar 1 plakje schuifkaas op de wekelijkse boterham. Hup Azarkan. Hup Omtzigtman.

Dit zag niemand (behalve: iedereen) aankomen

De definitie van koopkracht is vrij simpel: hoeveel dingen kunt u kopen van uw geld. En als u niet meer geld krijgt, maar alles wel veel duurder wordt, dan daalt die koopkracht. En hard ook. Het CPB maakt vandaag bekend dat de mediane (als u niet weet wat dit betekent daalt die van u waarschijnlijk nog meer) koopkracht dit jaar met maar liefst 6,8% daalt. Dat is: ongekend, en het dubbele van het 'ongunstige scenario' uit maart van dit jaar. Wat uw portemonnee betreft is de paniek rond de financiële crisis pindaatjes vergeleken met deze totale kaalslag. 6,8% minder koopkracht betekent voor heel veel huishoudens dat er nog enorme stukken maand over zijn aan het einde van het geld, en voor nog meer huishoudens dat er in ieder geval geen geld meer over is aan het einde van de maand. We worden met zijn allen niet een beetje armer, maar een stuk armer. Extra vrolijke noot: "Daarbij is er inflatie-ongelijkheid: hoe lager het inkomen, hoe sterker de financiële last van de inflatie wordt gevoeld. Het standaard koopkrachtbeeld is gebaseerd op de gemiddelde inflatie en houdt dus geen rekening met dit soort verschillen tussen huishoudens." Het aantal armen in Nederland stijgt naar 7,6%, onder kinderen is het zelfs 9,5%. "Net als voor de koopkrachtcijfers geldt dat deze cijfers de werkelijke problematiek nog onderschatten." We worden met zijn alleen een stuk armer. Crisis. 

Ontwaakt, verworpenen der aarde

Onderweg in de auto was ik aan het luisteren naar BNR Nieuwsradio, waar voormalig PvdA-minister Wouter Bos een onderzoek aanhaalde van het CPB; de luisteraar die de standaard platitudes van een linkse politicus verwachtte, werd op zijn wenken bediend. Gelukkig was daar nog Corné van Zeijl (Actiam), die Bos en het CPB nog even op hun plek zette. Mooie aanleiding voor een column dus. Wat was er nu aan de hand? Wel, de maakbare-samenleving-economen van het CPB vlogen weer eens uit de bocht met een rapport. In een toelichting in het FD stelt het CPB dat met name de overheidsuitgaven zorgen voor nivellering en dat de sterkste schouders niet de zwaarste lasten dragen. Dat zijn nog eens boude uitspraken. Echter, de ene vaststelling is een open deur van heb ik jou daar en de tweede is gewoon niet waar.

De onderzoekers van het CPB vlogen het onderwerp wat anders aan dan normaal, want er werd niet alleen gekeken naar de inkomstenbelasting. Zoals de lezer van dit blog zal weten, heeft de wat welgesteldere belastingplichtige vaak één of meerdere bv's. Niks bijzonders, maar dergelijke constructies kunnen gebruikt worden om belasting uit te stellen. Zo kan de eigenaar van zijn eigen bv lenen, waardoor er nog geen belasting betaald hoeft te worden (het wordt immers niet als dividenduitkering gezien). Het CPB heeft daarom dit (en wat andere foefjes) meegenomen als inkomen om beter zicht te krijgen op wat er nu verdiend wordt, om het zo beter te kunnen afzetten tegen de betaalde en ontvangen belasting als percentage van het zodanig aangepaste inkomen. 

Belasting oneerlijk, gewone man = de pineut

Opvallend nieuws in de categorie water is nat, Paus katholiek en vaccins werken: in Nederland betaal je veel belasting, behalve als je rijk genoeg bent om de belasting te "ontwijken". Het CPB heeft uitgerekend (en de NOS en NRC en Radio 1 zitten er met een factor 100 naast) dat mensen met midden- en hoge inkomens in Nederland gemiddeld 40% van hun inkomen kwijt zijn aan belasting, maar dat dit percentage voor de rijkste 0,01% van de samenleving slechts 21% is. Ook de rijkste 0,1% en de rijkste 1% zijn relatief goedkoper uit (zie plaatje boven). Allemaal verschrikkelijk voor de linkse partijen die nivelleren een feestje vinden, en je zou willen dat er een oplossing voor was. Kom er maar in, CPB-meneer bij de NOS: "Een oplossing zou kunnen zijn om het minimumloon te verhogen: als dat hoger wordt, heb je minder herverdeling nodig." HAHAHA. Nul keer raden welke partijen de verhoging van het minimumloon in de Eerste Kamer blokkeerden. Dat zijn dus de PvdA, de fractie-Nanninga (JA21), PVV, SP, Partij voor de Dieren, 50PLUS, GroenLinks, de fractie-Otten, SGP en de Onafhankelijke Senaatsfractie. Hele onderzoek daarrr, uitlegvideo na de breek.  

Zoekt op: tank, gaspit, mannetje met tassen, verrekijker

De ratsmodee, dat is waar het naartoe gaat. Het CPB presenteerde vanochtend nieuwe economische ramingen en Uw Koopkracht staat er nog slechter voor dan gisteren gelekt. Jan Mediaan gaat er 2,7% op achteruit en dat wordt met een beetje pech & hoge energieprijzen 3,4%. Maar arme gezinnen die in slecht geïsoleerde huizen wonen, zijn nog veel harder de sjaak dan de modellen laten zien, weten ook de modellenbouwers (en weten ook de arme gezinnen in slecht geïsoleerde huizen die de afgelopen maanden een nieuw energie-abonnement af moesten sluiten). En dan gaat het CPB er ook nog eens vanuit dat de gevolgen van de oorlog in Oekraïne (HIERR liveblog) beperkt blijven tot wat minder handel met de Russen en de Oekraïners. Als de gaskraan echt dichtgaat, "dan kunnen zowel huishoudens en bedrijven flink in de problemen komen." En dan hebben we het nog niet eens over economische krimp door tekorten aan VAN ALLES. Allemaal niet ondenkbaar dus, dat het nog een paar graden erger wordt. Succes met uw kachel. 
INSTANT UPDATE: Kabinet wil 'nog dit jaar' meer steun voor lage inkomens.