Geenstijl

Politieke instabiliteit kost duurzame investeringen

Chemische fabrieken sluiten in Nederland. Milieuactivisten staan te juichen, alleen zijn de wieken van een windmolen een plastic aardolieproduct vanuit een raffinaderij, de pijler is van staal uit de hoogovens. De consumptie blijft sowieso, dus onze productie verhuist naar landen met minder regels. De uitstoot stijgt, de milieuwinst is negatief.

Tata-steel krijgt twee miljard subsidie om nog verder te verduurzamen, dat is niet de eerste keer dat onze zware industrie geld of regelgeving krijgt om te verbeteren. Er liggen kansen om milieuvriendelijke technologie te koesteren en verkopen. Boeren kunnen tot 80% minder stikstof uitstoten, terwijl ze kunstmest produceren en kosten besparen.

Daarmee hadden we als kenniseconomie kunnen binnenlopen terwijl we de wereld schoner maken, helaas kiezen we afbraakpolitiek. Hoogovens, raffinaderijen en basischemie zijn het fundament onder onze maak-, energie- en defensie-industrie. Zonder deze zware industrie hebben we geen energietransitie, welvaart of vrijheid.

Het kost jaren om zulke grootschalige industrie te bouwen, dit zijn installaties die worden gebouwd om decennia dag en nacht te draaien. Deze zware industrie is bij elkaar geclusterd zodat installaties via korte pijpleidingen halffabricaten kunnen uitwisselen. Een restproduct dat voor de ene onderneming afval is, is voor de buren een grondstof.

Deze aangekondigde sluitingen maken een gatenkaas van dit complexe netwerk, dat geeft een domino-effect waardoor ook andere installaties zullen sluiten. Terwijl onze raffinaderijen sluiten, bouwt India een gigantische raffinaderij voor 11 miljard die tussen de 180 en 240 duizend vaten olie per dag zal verwerken. NIMBY-beleid werkt averechts.

Wispelturige regelgeving verandert sneller dan techniek kan bijhouden. Onze oplopende belastingdruk staat niet meer in verhouding tot verkeersinfarcten, beschikbaarheid en prijs van elektriciteit en de zware tekorten aan technisch personeel. Als het personeel toch al uit het buitenland komt, wordt het steeds makkelijker de productie te verhuizen.

De meeste vmbo-scholen bieden geen technische profielen aan, D&P en Groen hebben scholen die alleen dat profiel aanbieden (PDF p25). Bijna de helft van de jeugd heeft een vmbo-advies, de helft hiervan kiest op elf of twaalfjarige leeftijd niet alleen een school, maar ook een examenprofiel, opleidingsmogelijkheden en carrière richting.

Driekwart van de vmbo-leerlingen met technisch profiel stroomt door naar een technische MBO opleiding. Doet een vmbo-leerling examen in D&P of Groen dan is dit nog maar 17%. (PDF p92) Meestal wordt er niet meer afgeweken van een ingeslagen weg. Baangaranties en het risico miljonair te worden, geven niet genoeg verleiding.

27% van de vmbo-leerlingen kiest natuurkunde. (PDF p17) Slechts 13% van de vmbo-TL-leerlingen kiest scheikunde, dit was ooit een derde. Vmbo-basis/kaderleerlingen zijn bij voorbaat uitgesloten van scheikunde. We hebben die pubers later nodig in de zorg, de bouw, techniek en defensie. Het is tijd opleidingen zonder baankans te beperken.

Het percentage en absolute aantal leerlingen dat kiest of slaagt met een technisch profiel daalt al tien jaar. De instroom op technische mbo-opleidingen daalt omdat er überhaupt minder mbo-leerlingen zijn, maar ook omdat ze langzaam net iets minder worden gekozen. We leiden onze jeugd niet op richting de behoeften van onze samenleving.

We zijn kampioen onderwijsvernieuwingen, maar meer is niet beter. We wilden iedereen laten studeren, maar vergaten de handen aan het bed en de werkvloer. Hoger, hoger, hoger was het devies, in welke richting zit te weinig in het keuzeproces van kinderen, ouders en populistische politici die met kansrijk bevorderen kinderen lieten verzuipen.

Beoordeel scholen niet louter op niveaus en doorstroomsnelheid, maar eveneens op profielkeuze mix, studiekeuze en uitval op vervolgonderwijs. Onze ondernemers hebben goed opgeleid personeel samen met stabiele belasting- en milieuwetgeving nodig. Dan loont het vanzelf op een verantwoorde manier te ondernemen.

We worden langzamerhand een handelsland dat steeds minder te bieden heeft. Dan wordt het lastiger te ruilen en te importeren. Onze onderwijsresultaten kelderen. Wie een ondernemingsplan schrijft, loopt vast op stikstof, netcongestie, vergunningen, bereikbaarheid, personeelstekorten en politieke risico’s. Er is nu duidelijkheid nodig.

Onze formatie kost tijd, tijd die we niet hebben.