2012 – 2013, 2016 – 2017

In 2016 is duidelijk dat we van de directie van WERKbedrijf niets meer hoeven te verwachten dan wat warme woorden. Het echte machtscentrum bij het UWV, de divisie automatisering, heeft een directeur die het ook wel welletjes vindt. Dat het WERKbedrijf mensen inhuurt om simpele software te bouwen die het UWV zelf niet van de grond krijgt, is al een schande. Dat ze de door ons gemaakte software niet eens in beheer kunnen nemen, maakt het allemaal nog veel pijnlijker.

Ikzelf heb nu voor het eerst de mogelijkheid om van nabij te zien hoe het proces van beheer werkt. Ten tijde van de polisadministratie is de divisie automatisering als hoofdschuldige aan het fiasco zo klein mogelijk gemaakt en daarna is het beheer bij het door ons opgezette Corduroy terechtgekomen. Daarmee ging de deur meteen weer dicht. Ik ben alleen aandeelhouder en dividendcouponknipper van een naar mijn mening ten dode opgeschreven bedrijf. Enkele keren per jaar vertellen de Corduroy-directeuren mij hoe extreem en permanent tevreden het UWV wel niet is, Directeur Diantha C. voorop. Ik zie het volgens hen helemaal verkeerd. Diantha heeft Corduroy zelfs een prestatiebonus van 25.000 euro toegekend (op een omzet van circa 3 miljoen).

Dan lekt iemand in 2012 mij een concept memo dat onder Directeur Diantha de ronde doet. Het stuk is geschreven door haar rechterhand Robert van Wijngaarden en heeft de informele werktitel: "High~T eruit, Corduroy eruit". De haat staat nagenoeg zwart op wit, heel erg on-UWV. Het toeval wil dat we diezelfde week nog een aandeelhoudersvergadering hebben. Ik schuif ze de memo voor en zie de wereld van de twee Corduroy-directeuren voor hun ogen verbrokkelen. Ze hebben zich jaren laten belazeren. Overigens zorgt Diantha's formele manager, directeur Melanie Maatman, ervoor dat het hele initiatief doodloopt. Dit is niet de stijl van het UWV en dus al evenmin van Diantha C., de cultuurdraagster bij uitstek.

Die UWV-stijl is de kille sluipmoord die altijd werkt. Die sluipmoord krijgt begin 2013 gewoon zijn beslag: het beheer over een hele stapel applicaties wordt opnieuw Europees aanbesteed, alleen onder de grote huisleveranciers. Corduroy mag niet eens meedoen: véél te kleine speler, schaal is alles. De opgebouwde kennis wordt zo de nek omgedraaid. Van kennisoverdracht naar de nieuwe beheerder Capgemini komt helemaal iets terecht. Geen interesse. Na de overdracht schrijft directeur Bevers nog een uitgebreide inventarisatie van openstaande overdrachtspunten die gewoon niet worden opgepakt. Weer komt er geen reactie, niet eens een kennisgeving van ontvangst. Het kan allemaal omdat de Belastingdienst en het UWV niets spannends met de loonaangifteketen en de polisadministratie willen doen en Den Haag niets meer durft. En iedereen, zeker Capgemini, kan een systeem in de lucht houden waarmee niets gebeurt.

Maar bij het WERKbedrijf ligt het dus anders, hoewel niet minder krankzinnig. Ik wil beginnen met de overdracht van het systeem waarmee werkgevers WAJONGers kunnen vinden en met ze in gesprek komen, het mooie systeempje dat door de UWV-organisatie ook al is verneukt. Ik vraag onze opdrachtgevers hoe we het gesprek zullen aanknopen met de beheerclub. Het antwoord volgt prompt. Afstemming is onnodig. Alles wordt gewoon from scratch opnieuw gebouwd. Ik wijs de mannen erop dat er al een ton of vier in het systeem zit en dat dit bedrag zomaar over de kop kan en dat niet de beheerclub maar het WERKbedrijf als "gedwongen winkelnering klant" de rekening krijgt doorgestuurd. Dit kan toch niet waar zijn?

Maar het is dus wél waar. Het UWV WERKbedrijf is zo zwak dat de automatiseerders grotendeels eigenstandig bepalen wat ze voor de klant doen en welke rekening ze daarvoor opsturen. Het is een vermoedelijk unieke en beslist perverse constructie, een ontspoord softwarebedrijf dat niets kan en alle macht heeft, een organisatorische tumor van enorme afmetingen. Ik heb moeite om te geloven dat het WERKbedrijf zo weinig heeft in te brengen over hoe zijn budgetten worden besteed.

Natuurlijk is de UWV beheerclub helemaal niet in staat om het systeem te herbouwen. Ik stel ze daarom voor dat we gewoon met elkaar om de tafel gaan en alles doorlopen. Opeens zitten we met vijftien man aan tafel, coördinatoren, managers, teamleiders, iedereen die zelf niet programmeert. En dat bijna elke week weer. Ik stel voor dat ze nog even van het systeem zelf afblijven maar de zogenaamde beheerschermen overnieuw bouwen. Met dit soort schermen regel je bijvoorbeeld in hoe codes worden omgezet van het ene naar het andere stelsel of kun je antwoorden op veel gestelde vragen laten zien aan de gebruiker. In totaal gaat het om een twaalftal, heel eenvoudige schermen voor de interne applicatiebeheerder, zo eenvoudig dat we de code allang in een dag of drie hadden gemaakt. Misschien doen ze hier een maand of zo over, maar dan hebben we wel samen houvast.

En zo geschiedt. Wij leveren de relevante documentatie, er wordt lekker doorvergaderd en ik wacht af. Maandenlang zien we geen software of software die niets doet. Daarna nemen onze opdrachtgevers ons apart en krijgen we te horen dat de stand aan ontvangen rekeningen en doorbelastingen boven de half miljoen is uitgekomen. En de software die sowieso niet meer dan een manmaand werk zou mogen kosten doet het nog steeds niet. Ik vraag of ze dit als opdrachtgever van de beheerders gewoon maar te slikken hebben. Het antwoord is weer bevestigend. Directeur Tof Thissen en zijn hele entourage hebben niets in te brengen en geld speelt uiteindelijk geen rol. Maar ondertussen is er dus nog helemaal niets van het kernsysteem herbouwd. Als ze daarmee doorgaan en het dan op miraculeuze wijze wel lukt, dan gaat de rekening naar de 2 miljoen en zijn we drie jaar verder.

Ondertussen doe ik wilde pogingen om te begrijpen hoe de beheerders een paar werken werk hebben opgepompt tot boven de vijf ton, maar zelfs met alle gestapelde fantasie kom ik niet eens in de buurt – niemand overigens. Natuurlijk zijn er de vele vergaderingen en ik weet eigenlijk niet eens hoeveel mensen er dat beetje software bouwen. Een collega die wat inzage krijgt in doorbelastingen ziet allerlei activiteiten vermeld die vast wel zijn uitgevoerd, maar niet voor ons. Er wordt door de beheerders duidelijk geschoven met uren en kosten. Tof Thissens WERKbedrijf wordt als zwakste plek door de automatiseerders gebruikt als dumpplek voor uren.

Zelfs wanneer er daarbij nergens sprake is van persoonlijke zelfverrijking – weinig kans – zijn wantoestanden van dergelijke omvang ook bij de Nederlandse overheid ongehoord. Het is maar goed dat wij een rijk en best wel integer land zijn.