Juli – december 2007

Op donderdagavond 19 juli krijgt iedereen een e-mail van Cees B. “Aan alles komt een einde” is het onderwerp. Cees vertrekt, maar pas op 1 oktober. Duidelijk is dat Team GAIA het vertrouwen aan het verliezen is. Maar er moet meer spelen. Het UWV huurt externe projectleiders immers in om verantwoordelijkheid af te schuiven, dus niemand binnen het UWV gaat hem opvolgen. Binnen Team GAIA is alleen Cees’ rechterhand Peter van Dalen in beeld, maar die is geen echte projectleider. Wel snap ik nu alsnog diens toenaderingspoging.

Ondertussen gaat de teloorgang van GAIA verder. Op 22 augustus komt er een e-mail van een andere inhuurprojectleider, Frank van der Eijden. Frank houdt zich bezig met de zogenaamde analyse-omgeving (AO), een systeem dat zijn bestaansrecht ontleent aan de gecompliceerde relatie tussen het UWV en de Belastingdienst. Met de AO kunnen zowel UWV’ers als Belastingdienstmedewerkers dezelfde loonaangiftedata bekijken. Met de polisadministratie kan dat natuurlijk ook, maar dat systeem is eigendom van UWV, dus onacceptabel. De AO is een soort van Checkpoint Charlie voor ambtenaren (uiteraard bestaat dit kostbare fopsysteem nog steeds).

Frank meldt dat hij vanuit GAIA tien miljoen inkomstenverhoudingen had ontvangen, meer dan de zes miljoen die hij eerder vanuit het Capgemini-systeem had gekregen, maar veel minder dan de ongeveer zestien miljoen die zouden moeten bestaan. Ik antwoord Frank en Team GAIA dat wij in onze SwSl database er 17.298.663 hebben klaarstaan en er bij GAIA dus dik 7 miljoen zoek zijn. Cees reageert meteen. Omdat niet SwSl maar GAIA officieel de bron voor Frank is, wordt met urgentie aangestuurd op overname door GAIA van de gegevens uit onze SwSl database. Het is een wanhoopsdaad. Op Cees’ verzoek om afstemming reageer ik positief, maar ik vraag ter voorbereiding wel om de technische specificaties van GAIA. Die zijn er natuurlijk niet. Cees heeft duidelijk geen zin om te worden gefileerd en zegt het overleg af. Dat GAIA exit is kan nu echt niemand ontgaan, maar toch gebeurt er niets.

Ondertussen loopt er een onderzoek vanuit de twee ministeries naar de oorzaak van alle ellende. Onvermijdelijk word ik geïnterviewd en ik geef zonder terughoudendheid mijn analyse. Ik kwalificeer de mêlee van projecten en systemen als een “automatiseringsorgie”. De hoofdinterviewer van de Belastingdienst schrikt van mijn niet-ambtelijke kwalificatie. Kort daarna vraagt de Belastingdienst via het UWV of het hogere management met mij mag spreken. Ik vraag en krijg toestemming van directeur Dirix om vrijuit te mogen spreken. Het mondt uit in een openhartig gesprek inclusief demonstratie aan José van Aerle, de eindverantwoordelijke manager bij de Belastingdienst. Het is allemaal dodelijk, niet alleen voor Cees B. en GAIA maar onvermijdelijk ook voor het UWV. De Belastingdienst hebben we nu binnen. Kort daarna krijg ik een boze e-mail van Jop van Breugel, de baas van Cees B. die samen met Anno Maring en Paul Dirix het topmanagement van de divisie Gegevensdiensten vormt. Ik heb alles netjes gedaan en verwijs de man naar zijn directeur. Het is duidelijk ongezellig in de top van de divisie, maar nog steeds gebeurt er niets.

Voor de derde keer is het Hans Tromp die het verschil maakt. Hij eist een test op de inhoud van beide databases, Gaia en SwSl. Hij laat willekeurig vijfduizend Burgerservicenummers selecteren en eist dat beide teams laten zien welke aangiften er over die burgers te vinden zijn. GAIA zakt direct door de mand. Aangiften ontbreken soms geheel en soms over schijnbaar willekeurige maanden. Het is duidelijk dat het maandenlange proces van aangiften inlezen over moet. Onze eerdere informele gesprekspartners Johan E. en Remo van R. zijn, net als de meeste andere leden van Team GAIA, ontdaan. Refererend aan het GAIA- concept van magazijn-fabriek-winkel oppert Remo dat de gegevens wellicht goed zijn geladen en verwerkt in de GAIA-‘fabriek’, maar dat er bij de doorlevering naar de ‘winkel’ iets fout is gegaan. In dat geval zou de schade nog te overzien zijn.

Collega Frido en ik stellen voor dat we er ter plekke samen naar kijken, gewoon als techneuten onder elkaar. Frido doorzoekt samen met GAIA “fabrieksdirecteur” Johan diens fabriek-database. “Winkelchef” Remo en ikzelf kijken toe. Binnen minuten is duidelijk dat de data ontbreken in de fabriek, dus in het hart van GAIA. En dan gebeurt er iets dramatisch: Johan vertelt dat de problemen met de fabriek bekend waren en er door hem werd gewerkt aan foutopsporing en -oplossing. Ik zie Remo wit wegtrekken. Zelfs deze twee mannen, die intensief samenwerken en wier bureaus tegen elkaar aan staan, spelen onderling geen open kaart. De cultuur van misleiden en wegkijken is niet beperkt tot het UWV-management en Cees B. en zijn minions maar loopt door tot in de haarvaten van de organisatie. Collega Frido is stoïcijns en professioneel als altijd, maar ik juich bijna. Dít moet de nekslag zijn.

Dit keer klopt mijn inschatting. Hans Tromp informeert zijn baas Anno Maring en directeur Dirix. Dirix handelt nu wel – en grondig. Heel Team GAIA – Cees, zijn secretaresse en het complete bouwteam – wordt per direct de wacht aangezegd. De ex-militair Dirix grijpt uiteindelijk hardhandig in, wéér een gebeurtenis die binnen de UWV-cultuur zonder precedent is. Wel weer normaal is het natrappen richting Cees B. dat nadien op gang komt. Cees zou met zijn secretaresse seksueel wangedrag hebben vertoond, op kosten van het UWV tot in New York aan toe. Ook zou hij met tijdverantwoordingen hebben gefraudeerd. Op UWV-topniveau zou zijn besloten dat Cees nóóit meer voor het UWV zou mogen werken. Of de verhalen waar of onwaar zijn doet voor mij niet ter zake. Indien waar heeft het UWV het allemaal oogluikend toegestaan en indien onwaar is dit een geval van leugenachtig natrappen. Beide situaties zijn wat mij betreft even misselijkmakend.

En dan komt in december de mededeling dat Cees B. in dienst is getreden bij… Capgemini. Dat een bedrijf iemand in dienst neemt die kort daarvoor bij een topklant overladen met schande is heengezonden, is onbestaanbaar. Het kan niet anders of Cees is de hele tijd in het geheim verbonden geweest aan Capgemini. In 2003-2004 was hij de spil geweest in het door Capgemini binnenhalen van het polisadministratieproject. Tijdens de bouw in 2005-2006 had hij geacteerd als de professionele tegenspeler van Capgemini namens het UWV. En dit jaar was hij met zijn GAIA-project Capgemini’s Plan B geweest. Tijdens GAIA (en daarna) liep de enorme factuurstroom naar het UWV immers gewoon door. En nu incasseert Cees bijna demonstratief zijn dertig zilverlingen.

Met gevoelens van woede maar ook met schaamte denk ik terug aan de gefixte aanbesteding van de polisadministratie in 2003-2004 en de honderden miljoenen schade die dat had opgeleverd. Ik had veel gezien maar niets tot mij laten doordringen. En ook nu gaf niemand bij het UWV ook maar een kik in reactie op Cees’ overgang naar Capgemini. Ignorance is bliss – lucrative bliss.