Geenstijl

De eerste keer dat de VVD het mes zette in de hypotheekrenteaftrek (HRA) was de invoering van het eigenwoningforfait. Op het aanslagbiljet wordt een deel van de aftrek gesaboteerd, door een fictief bedrag in mindering te brengen. Daarna beperkt tot de eerste dertig jaar, alleen de kosten van de aankoop & uitbreiding woning en tegen welk marginaal percentage mag worden afgetrokken. Er wordt altijd wel aan gerommeld.

De tweede keer was vooral schrijnend voor de jongere generatie. Die mochten niet meer aan de (bank)spaarhypotheek of beleggingshypotheek. Door de verplichte aflossingen op de hypotheek in plaats van ernaast te sparen of beleggen, geeft in de eerste maand weinig effect, maar in de laatste maand heeft de eigenaar bijna geen hypotheek, hypotheekrente of aftrekpost. Gemiddeld over de looptijd halveert de uitstaande hypotheek, de verschuldigde rente en de aftrekpost. Waar een afgelost huis nu een uitzondering is, wordt het langzaam de norm.

De derde keer is de afschaffing van de Wet Hillen. Deze wet geeft een korting op het eigenwoningforfait voor (bijna) afgeloste woningen om te voorkomen dat er over de eigen woning inkomstenbelasting moet worden betaald bij gebrek aan HRA. Ter compensatie wordt het forfait van 0,75% verlaagd naar 0,6%, iets wat alleen indruk maakt bij kiezers die vergeten zijn dat het in 2014 vanaf dat percentage verhoogd werd.

Het referendum van 50Plus lijkt snel een akkefietje voor bejaarden. In onze huidige economie zijn de meeste huizen zonder of met een kleine hypotheek in bezit van ouderen. De Wet Hillen wordt over een periode van dertig jaar langzaam afgeschaft. De afschaffing raakt binnenkort enkele gefortuneerde ouderen voor een paar euro`s, maar raakt op de lange termijn alle nieuwe hypotheekhouders zodra ze fors hebben afgelost. De HRA is gehalveerd voor de jeugd door de aflosverplichting. Direct opgevolgd door een aflosboete. Teken daarom nu hier. 

In het belastingmodel zijn de burgers de sluitpost. Bijna honderd verschillende heffingen kleden ons minutieus uit. Toeslagen voor wanneer de fiscus echt te ver is gegaan. De vraag is niet of de overheid het echt nodig heeft, maar of de burger het kan missen. In tijden van voorspoed geeft dat stijgende belastinginkomsten, waarbij de staat de Sinterklaas blijft uithangen. 

Ouderen die in het verleden (pensioen) hebben gespaard, krijgen de rekening. Geen toeslagen, hogere eigen-zorgbijdragen en meer belasting betalen. Voor wie hebben zij gespaard? Voor zichzelf? Of voor het GAK en de fiscus?!? Jongeren sparen niet meer omdat ze het geld niet hebben, geen rente krijgen, maar ook omdat ze het later niet meer vrij-uit kunnen besteden. 

Toen het aflossen van hypotheken verplicht werd gesteld, volgende een gematigde reactie. Natuurlijk waren de hogere maandlasten vervelend, maar een maandelijkse aflossing is toch broekzak/vestzak. Door de complexiteit van het systeem valt het sneeuwbaleffect van deze maatregelen minder op.

Het beperken van HRA geeft ook een hoger verzamelinkomen. Dat geeft minder recht op toeslagen en hogere aflosverplichtingen binnen het educatieve leenstelsel. Samengevat hebben recent afgestudeerden stijgende woonlasten, minder toeslagen en betalen sneller af. Het vrij te besteden inkomen daalt richting of onder een arbeider met minimumloon.

Bovendien is een afbetaald huis ook een stukje pensioenopbouw. Minder woonkosten, dus minder behoefte aan ondoorzichtig casinopensioen. Het gebrek aan woonkosten geeft straks gepensioneerden die geld “over” hebben ten opzichte van mensen met een aflossingsvrije hypotheek of een huurhuis. Voor het gemak wordt vergeten dat mensen dit gespaard hebben.

Het afschaffen van de Wet Hillen gebeurd over een periode van dertig jaar, en raakt dus jongeren die net een huis hebben en over dertig jaar geen hypotheek meer hebben het hardst. Deze groep heeft door de flexibilisering van de arbeidsmarkt al minder loon, pensioenopbouw en zekerheid. Door automatisering en internationalisering is er minder vraag naar hun dure arbeid.

Er wordt geroepen dat de Wet Hillen onhoudbaar is op de lange termijn, net nadat voor de doelgroep de HRA beperkt is. De opbrengsten van de wegvallende aftrekpost overstijgen de kosten van de korting op het forfait. Er is pas een houdbaarheidsprobleem als eerst de baten worden verduisterd en daarna de kosten worden uitgelicht.

Dat geeft het risico dat jongeren zonder pensioenopbouw op hun oude dag in een afbetaald huis zitten, dat ze dankzij het woningforfait en onroerendezaakbelasting (OZB) niet meer kunnen betalen. Beide belastingen zijn op basis van toekomstige marktprijzen. Als die ver genoeg oplopen, kunnen die onbetaalbaar worden voor mensen die moeten leven van een kale AOW. 

Dertig jaar een dalende aftrekpost, levenslang een stijgend OZB & forfait, het is niet echt een eerlijke ruil binnen het geldrondpompcircus. Het is wachten op een roerende zaakbelasting op smartphones, tablets en laptops. Zelfs hoger onderwijs werd belast zonder het te verbeteren. Op iedere slak moet zout. Een huis wordt na de auto de nieuwe melkkoe van de overheid. 

Een auto is een keuze, een huis niet.