Geenstijl

Ach weet je, laat ons ook gewoon een keer een katern bij de roze blogbode drukken. Om rustig te lezen.

Crisis. Kent u dat woord? Het betekent ‘radicaal keerpunt’. Het oorspronkelijke Griekse werkwoord betekent: schiften, onderscheid maken, oordelen. Samen betekent het dus zoiets als ‘een kans om opnieuw te kiezen voor hetgeen van waarde is’. Een mogelijkheid tot inkeer, tot bekering, dus.

Dankzij een crisis word je je soms pijnlijk bewust van wat er ontbreekt, iets van waarde dat misschien verloren is gegaan, waarnaar je wilt terugkeren. In ons geval zijn dat stilte en ruimte. Er is immers al haast geen plek meer in Nederland waar niet permanent een snelweg suist, vliegtuigen over razen of treinen voorbij denderen. Stilte is hier een schaars goed. En die anderhalve meter? Die heb je op veel plaatsen nu al niet eens, al zou je willen!

Als er iets van grote waarde is gebleken tijdens deze crisis, is het de relatieve rust die is neergedaald over ’s lands wegen en de ruimte die daarmee is ontstaan in onze leefomgeving, onze natuur, onze hoofden en onze harten. Iedereen vertelt elkaar hoe prettig het is. Het land van meer, groter, sneller en verder maakt ineens tijd voor minder, langzamer, kleiner en vooral: dichterbij. Een bekering van formaat, die ons – zoals het een bekering betaamt – overweldigt, angst aanjaagt, dwingt na te denken over zin en zijn in plaats van het gebruikelijke drammen, draven en doen. 

Het bijbehorende ongemak spettert dan ook van de krantenpagina’s, de socials en de human interest items op TV. Maar het is tegelijkertijd een bekering die ons oplucht, letterlijk en figuurlijk lucht en ruimte laat ervaren, laat voelen hoe heerlijk het is elkaar noodgedwongen nabij te mogen zijn, het met minder te doen, en even met minder te zijn.

Een begin van bekering zagen we ook terug in de beleidskeuze van het kabinet om de groei van Schiphol gestaag weer op te bouwen en daarna voor langere tijd op de nullijn te houden: ‘slechts’ maximaal 1370 vluchten per dag. Bijna één per minuut, dag en nacht. Iedereen die wel eens aan de Nederlandse kust heeft gekampeerd weet hoe dat eruitziet en klinkt. ‘Nog meer is echt te gek’, is de onderliggende boodschap. Het is iets. Nog geen keiharde keuze voor krimp, wél voor het niet verder oprekken van de menselijke maat. Kleine terreinwinst voor rentmeesterschap op rentabiliteit.

Eenzelfde kans tot bekering ligt er nu op het gebied van het milieu- en bevolkingsbeleid. Ook hier zouden we, omwille van de leefbaarheid, op zijn minst kunnen kiezen voor de menselijke nullijn: niet méér mensen erin dan eruit gaan. Ook hier zouden we met elkaar, op basis van onze recente heilzame ervaringen, kunnen besluiten: ‘Nog meer is echt te gek’. 

Nederland telt op dit moment iets meer dan 17 miljoen inwoners. Het is met 421 inwoners per vierkante kilometer (op het eilandje Malta na) veruit het dichtstbevolkte land van de EU en een van de dichtstbevolkte landen ter wereld. De Scandinavische landen zijn daarentegen relatief dunbevolkt, Oost-Europa is grotendeels krimpgebied en zelfs ‘grote’ EU-landen als Duitsland (232), Frankrijk (114), Italië (204) en Spanje (82) komen in de verste verte niet in de buurt van onze bevolkingsdichtheid.

En ineens heb je het: de EU! Dat grote verband dat al decennia voor vrede, voorspoed én heilzame herverdeling zorgt. Want juist daar, in Brussel en Straatsburg, ligt de oplossing. Juist daar ligt de menselijke maat voor Nederland voor het oprapen: met een beroep op harmonisatie, Europese solidariteit en een ever closer Union vragen we onze immer toegewijde Europese partners gewoon of zij voorlopig de hele immigratiestroom voor hun rekening nemen. Of wij even mogen overslaan totdat alle andere EU-landen net zoveel inwoners per vierkante kilometer tellen als Nederland. Daarna delen we graag weer – naar rato – mee in de ondraaglijke volheid van het bestaan.

Gezien de wederkerigheid waarvan onze partnerlanden doorgaans de mond vol hebben, moet onze roep om ontlasting wel bij acclamatie worden aangenomen: ‘EP op de banken voor Nederlands voorstel!’. Zo niet, dan zullen onze nazaten al snel de nieuwe vluchtelingen zijn. Wanneer heel Nederland straks efficiënt is opgehokt naast een snelweg, biomassacentrale, spoorlijn of windpark, wanneer de stilte is gestorven en de rook om je hoofd niet meer verdwijnt… Ze zullen ‘leefklimaatvluchtelingen’ genoemd worden. 

Gelukkig zal ook dan de wereld van iedereen blijken. Ze zullen blijmoedig billen wassen op een ander, kalmer continent, tenzij hun geloof, hun cultuur of nieuwere gevoeligheden hen daarvan weerhouden.

Een reaguurder