Sassen ziet het somber in

Er zijn de afgelopen weken wat nieuwsfeiten geweest die het bestaansrecht van de dollar als wereldreservemunt in twijfel trekken. Dat er al twijfel was, is niks nieuws. De Fransen converteerden al hun dollars in goud met dezelfde twijfel begin 70’er jaren. Maar daarna sloot Nixon het goudloket en kon niemand meer zijn dollars voor een vaste hoeveelheid goud omwisselen. Desondanks bleef de dollar de wereldreservemunt. Wat gaat de dollar van zijn voetstuk brengen en hoe zal het proces daar naar toe er uitzien? En zijn de huidige nieuwsfeiten het begin van het einde voor de King dollar?

Aan nieuwsfeiten over de ondergang van de dollar geen gebrek. Zo was er een LNG deal tussen Qatar en China die niet in dollars is gedaan maar in yuan. Verder heeft China weer stappen gemaakt in haar relatie met Saoedi-Arabië. Ook de verrassende aankondiging van OPEC+ om de productie terug te schroeven deed een duit in het zakje, omdat het zeer duidelijk tegen de Amerikaanse belangen in gaat. Verder hebben de BRICS plannen aangekondigd om een gezamenlijke munt op te tuigen die de concurrentie aankan met de dollar. En ook de Franse President Macron stelde onlangs dat Europa (lees EU) zicht niet moest laten gijzelen door de Amerikanen en hun dollar.  

Social

Hadden we nu maar een mondkapjesdeal om op valutaschommelingen te speculeren!

Op je markt is je euro een daalder waard, en nu ook een dollar. Voor het eerst in twintig jaar zijn de euro en de dollar even duur en dat hebt u vast al gemerkt als u onlangs bij de Shaw's in Providence boodschappen hebt gedaan en voor een halve boodschappentas 88 dollar af moest rekenen en vervolgens op de rekening van uw creditcard zag dat dat grapje u meer dan 88 euro heeft gekost. Maar genoeg over de echte slachtoffers van deze economische misère, terug naar het grote verhaal: doordat de dollar duurder wordt, worden dingen die in dollars worden betaald (zoals: olie) ook weer duurder en wordt alles dat daar weer van afhankelijk is ook weer duurder en dan wordt alles wat daarvan afhankelijk is ook weer duurder en dan wordt alles weer duurder en alles nog eens duurder en duurder en duurder en duurder en duurder en duurder! Je zou haast zeggen: "We moeten beseffen dat we samen stukje armer zullen worden". 

Wisselen we vanwege Oekraïne van wereldreservemunt? Dat weten we pas over tien tot twintig jaar

De positie van de dollar is al vaker aan bod gekomen op dit blog. Vaak naar aanleiding van de schrijfsels van Ray Dalio. Nu het conflict in de Oekraïne op monetair vlak het één en ander in beweging heeft gezet, wordt er steeds meer getwijfeld (zelfs door ex-Fed Zoltan Pozsar!) of de dollar haar status als wereldreservemunt kan behouden. 

Wat houdt deze status nu in en hoe kwam deze tot stand? In het geval van de dollar is dat 1944: Bretton Woods. Toen werd door 44 landen een nieuw monetair systeem uit de grond gestampt. Waar voor de oorlog veel munten een gouddekking hadden, werd dat nu in wezen afgeschaft. Voorstaan zou er een vaste wisselkoers zijn vis-à-vis de dollar en alleen de dollar kon worden ingewisseld voor (een vaste hoeveelheid) goud. Praktisch kwam het erop neer dat de wereldhandel vooral in dollars werd afgerekend. Wil een land importeren en exporteren, dan kan het in wezen niet om de dollar heen (het kan, maar erg onhandig en limiterend). De financieringsstromen die hiermee samenhangen zijn dan ook in dollars. 

Het land dat de wereldreservemunt uitgeeft, heeft dus een enorm voordeel: het kan zowat ongestraft geld printen om de import te betalen. Gezien iedereen dollars nodig heeft om transacties uit te voeren, zal bij een groeiende wereldhandel er dus meer vraag zijn naar dollars, waardoor het printen van dollars niet echt bestraft wordt. Bij andere munten, vooral die niet internationaal geaccepteerd worden, leidt printen tot geldontwaarding door inflatie en zal de wisselkoers vis-à-vis andere munten verzwakken (ceteris paribus), en een vicieuze cirkel veroorzaken. Niet voor de dollar dus (althans, niet in dezelfde mate).

De dollar is al een jaar bezig aan een opmars

Zoals vorige week beschreven, is de Fed van plan om de aankopen van obligaties te verminderen en de rente te verhogen. Dit alles omdat de inflatie wat minder tijdelijk is dan verwacht. De dollar reageerde door verder aan te sterken. Nu het Build Back Better Plan van Biden is verworpen, kan dit een verdere verkrapping betekenen. Dit verhoogt de druk op de ECB en/of verlaagt de druk op de Fed om op het rempedaal te trappen.

Nu zijn valutakoersen enorm moeilijk te voorspellen omdat er eigenlijk teveel bewegende delen zijn; de economie, geopolitiek, rente-verschillen, inflatie-verschillen, verschillen in reguleringen en belastingen, reserves, politieke stabiliteit, en zo verder hebben allemaal hun invloed op de valutakoersen. Het hierna volgende moet dus met die cavaet in het achterhoofd worden gelezen.

De muntunie is nu de facto in een schuldenunie veranderd

Zoals al eerder beschreven is op dit blog, zit de wereld opgescheept met een schuldenprobleem. Één van de manieren om daarvan af te komen is schuldkwijting. Het kwijtschelden van schuld is niks nieuws (schuldjubileum) en is iets waar vanuit economenland al aardig wat aandacht naar uit is gegaan (zie bijvoorbeeld Steve Keen in dit redelijk recente interview) sinds de kredietcrisis van 2008. Ook het IMF heeft recent dit soort geluiden laten horen. Echter, waar het IMF impliciet over ontwikkelingslanden had, is er nu een coalitie die hetzelfde wil voor de gehele eurozone!

Er is nu dus een coalitie van meer dan honderd economen en politici die de ECB oproepen om een groot gedeelte van de schulden die zij in bezit heeft kwijt te schelden. Het zou dan met name om de staatschulden van eurolidstaten gaan die de ECB heeft opgekocht om zodoende deze landen niet te laten failleren (zo kocht de ECB in 2020 een groot gedeelte van alle nieuwe staatsschulden; zie hieronder).

De corrumperende werking van het alleenrecht op het printen van geld blijkt al tijden te sterk en lijkt zich te versnellen. Nu, onder aanvoering van de Weimar Coalitie, lijkt de EU/EMU steeds meer oren te hebben naar dergelijke noodgrepen (maar er is nog (gespeelde?) verdeeldheid).  Mocht zij de gekozen (Latijnse) lijn doorzetten en zich verder inlaten met deze Coalitie van economen en politici en/of soortgelijke voorstellen invoeren, dan wordt het verleden compleet genegeerd; waar de EU (en daarmee de eurozone) de mond vol heeft over spookbeelden uit het verleden, lijkt zij al tijden blind te zijn voor de door haar gekozen eindbestemming: Weimar.