Geenstijl

Transparantie vertrapt onder opvallend gekleurde schoenen

Mooie reconstructie vandaag in de Volkskrant van het moment waarop de beloofde nieuwe bestuurscultuur weer snel plaatsmaakte voor het bekende beleid van verbergen en verzwijgen. Geïnitieerd door de man die niets kan en dat koste wat kost probeert te verdoezelen: Hugo de Jonge. Uit gelekte brieven blijkt dat onze voormalige minister van Volksgezondheid er afgelopen november bij zijn oude ministerie op aandrong om zijn chatverkeer over de coronacrisis ondanks ingediende wob-verzoeken van onder andere deze roze weblog geheim te houden. Die bedelbrief had succes, want niet alleen Hugo's appjes, maar al het chatverkeer van bewindvoerders bleef vervolgens geheim, ondanks dat sommige (oud)ministers al toestemming hadden gegeven voor publicatie. Dat hij eerder al appjes over de Sywert-deal vrijgaf doet er volgens Hugo niet toe. "Dat was wat mij betreft de uitzondering op de regel die er niet toe kan leiden dat dergelijke vertrouwelijke chatwisselingen in het vervolg ook in andere gevallen, zoals bij Woo-verzoeken, openbaar gemaakt worden." Oftewel, de onderste steen van de coronaclusterfuck blijft lekker onderop liggen, ondanks dat de ministeries zich daardoor suf betalen aan dwangsommen en ook Hugo en zijn topambtenaren weten dat dit beleid waarschijnlijk sneuvelt bij de rechter. Het kabinet dat de mond vol had over transparantie en nieuwe bestuursculturen roept het chatverkeer uitn tot een safe space voor al hun geheime communicatie die de gewone burger en de controlerende macht nooit te zien krijgt. U zou bijna denken dat Hugo iets te verbergen heeft...

Want transparantie is een flexibel begrip

Terwijl we gisteren vermaakt werden met een debat over de doodgeboren referendumwet stuurde Ernst Kuipers stilletjes documenten naar de Kamer over OMT-aanpassingsvoorstellen van regeringsambtenaren. De documenten tonen dat de ambtenaren zich intensief bemoeiden met de OMT-adviezen en suggesties opperden voor bepaalde woordkeuzes en het extra benadrukken van specifieke argumenten. Dit is met een beetje creatief verdedigingswerk weg te zetten onder taaltips en verduidelijkingsadviezen, omdat we de motivatie achter sommige opmerkingen niet weten en dat komt omdat we niet alles te zien krijgen. Nieuwsuur merkte vrij scherp op dat een aantal interne e-mails van ambtenaren onderling, die wél bij de WOB-stukken zijn geleverd, juist ontbreken in deze datadump. Opvallend, omdat in die e-mails juist naar voren komt wat de politieke motivatie achter sommige wijzigingen is, zoals het feit dat een mondkapjesadvies voor de ouderenzorg werd afgezwakt uit angst voor een run op de smoellappen. De Kamer vroeg om inzicht in alle aanpassingen en het kabinet levert nu het absolute minimum, waardoor er nog steeds geen volledig beeld wordt geschetst van de situatie. Het is al discutabel dat een ministerie de spellingscontrole van een onafhankelijke commissie uitvoert en nadat uit de WOB bleek dat Hugo en zijn maten daadwerkelijk met hun vinger in de OMT-pap zaten moet alles op tafel en laat de Kamer zich hopelijk niet afschepen met dit halve werk. Want in de nieuwe bestuurscultuur van Rutte IV is mat ook een vorm van transparant en daar moeten we geen genoegen mee nemen.

Leuk om te lezen, aan de Vooravond des Doods

We nemen u even mee, van links naar rechts, van begin tot eind. Met dank aan de noeste data- en grrafiekenbakkers van de Volkskrant, die al vanaf het begin bijhouden Hoe Het Gaat. Spoiler: slecht.

**apr
**Knappe dokter Gor was op televisie, rijen met ambulances in Brabant, sombere reportages bij de NOS. Lenny Kuhr in een hoogwerker bij een verpleeghuis, Wij klappen, voor de zorg. Het was allemaal heel erg. Gommers was een hele meneer, mensen zongen over DE ZON voor de webcam. We keken persco's en gedroegen ons voorbeeldig. En we hadden Sywert.

**jul
**Iedereen kapotvoorzichting naar bos, duin en strand, lekker campers kopen en/of heel veel van die blauwe sjinese zwembaden voor in de tegeltuin. Heel veel grapjes over verkansie naar Terrassi Balconi, Costa del Callantsoog en dat Turkse alincloesif resort te Bakküm. En maar handen wassen.

**okt
**In aug toch even naar Spanje geweest, om die dronken Brit danwel vakantiespanjaard (mv) af te lebberen, want twee weken aan een zwembad liggen (voor 199 euro) is een grondrecht. Het kwam ons duur te staan.

**jan
**Na de donkerste december ooit, waar we solo aan de kerstdis (knakworst) zaten. Niemand stak vuurwerk af. We kregen Een Avondklokkie om definitief, keihard, en voor eens voor altijd met "Het Virus" af te rekenen. Mensen kochten hondjes, om de deur uit te kunnen. En er gloorde licht, aan het einde van de vaccine-tunnel. Haar naam was Sanna.

Sinds 1814 is de minister van Veiligheid en Justitie een jurist

De ministersposten van Rutte4 geven inzage in een onwerkbaar formatieproces. Elke politieke partij heeft een (vice-)premier op basis van behaalde zetelaantallen. Ministersposten worden verdeeld op de omvang van een partij, niet op basis van ideologie of beschikbaarheid van een geschikte kandidaat. We missen nog zeven bewindspersonen, maar hun partij staat al vast!

Hier onderhandelen politieke partijen eerst over hoeveel bewindspersonen iedereen krijgt, en verzinnen desnoods posten zonder portefeuille om tot een compromis te komen. Dit keer vier extra ministers en een extra staatssecretaris! Of een politieke partij überhaupt iemand in haar midden heeft die geschikt is voor de functie zien ze later wel. Letterlijk het paard achter de wagen.

Sinds 1814 is de minister van Veiligheid en Justitie een jurist, nu is zelfs de nieuwe minister van Rechtsbescherming dat ook niet. (die laatste ministerspost werd in 2017 verzonnen) Prof & ingenieur Robbert Dijkgraaf en hoogleraar & dokter Ernst Kuipers zijn welkome verademingen ten opzichte van -Heel Holland Bakt- Henk Staghouwer. Sommige nieuwelingen zijn te jong voor ervaring.

De man-vrouw verdeling gaat richting de 50/50, dan zijn vrouwen tegenover de helaas kleine groep vrouwelijke bestuurders met de juiste ervaring zwaar oververtegenwoordigd. De huidige opstelling is ook een volledig blank feestje. (Franc Weerwind is vlak na het zomerreces blanker dan het halve kabinet, die vlieger gaat als excuustruus hier niet op, hij zat samen met de Koning op Minerva).

Ingezonden Opinie door Sonny Spek

Nederland verkeert in een ongekende crisis. Het vertrouwen in de landelijke politiek verkeert op een dieptepunt, de reguliere zorg is fors afgeschaald, de morele autoriteit van onze demissionaire premier Mark Rutte is door de leugens lager dan ooit, de psychische klachten van studenten lopen razendsnel op, ondernemers worden opnieuw hard geraakt, het ziekteverzuim in de zorg schiet omhoog en de coronatunnel lijkt donkerder en donkerder te worden. Het land heeft op dit moment leiderschap nodig, maar de afgelopen persconferentie stemde vooral somber.

Het was wederom alsof ik afgelopen vrijdag naar een grijsgedraaide plaat voor een kleuterklas aan het luisteren was: demissionair premier Rutte zou het liefste met alle Nederlanders het gesprek aangaan en maande ons allemaal na te denken wat we nog extra kunnen doen om de verspreiding van het virus te beperken. De ongeloofwaardigheid, moeheid en besluiteloosheid was van hun gezichten af te lezen. We hobbelen van persconferentie naar persconferentie, maar van een visie voor de middellange termijn lijkt geen sprake. De individualistische 'laat maar waaien politiek' van demissionair premier Rutte komt nu als een boemerang terug, met als toppunt het 'compromis' om ondernemers zelf 2G/3G te laten bepalen. Het realiteitsbesef van de situatie lijkt in het kabinet te ontbreken, terwijl de polarisatie en het wantrouwen in de samenleving om zich heen grijpt. De politieke top van Nederland moet eerlijk naar zichzelf en de samenleving zijn: harde keuzes zijn nodig om de coronacrisis op korte termijn zo goed als mogelijk te beteugelen en de inbreuk op burgerlijke vrijheden zo goed als mogelijk te beperken.

Maar Nederland blijft nieuwe tests inkopen

Het is pijnlijk om te zien hoe werkelijk ieder onderdeel van deze coronacrisis op zijn eigen manier compleet is kapotgeblunderd. Vandaag in dit demissionaire drama der wanprestaties: de sneltests, de heilige graal voor de testsamenleving die er moest en zal komen, maar uiteindelijk toch niet kwam. Het Ministerie van Volksgezondheid kocht in hun haast voor 354 miljoen euro van deze tests, maar aangezien de gedroomde testwereld in nog geen twee weken sneuvelde op de dansvloer van een superspread event ligt het grootste deel van de voorraad nu in magazijnen te wachten tot de houdbaarheidsdatum verstrijkt. En het wordt volgens Trouw nog erger, want het Ministerie van Infrastructuur gebruikt wel sneltests voor vakantiegangers, maar dat is niet de voorraad die we al hebben. " Commerciële testsbureaus kopen in opdracht van I&Wzelf hun sneltests, die door het ministerie worden vergoed." Oftewel, nog meer belastinggeld verdwijnt in het zwarte gat dat het centrum vormt van dit coronastelsel van wanbeleid, paniekbeslissingen en miscommunicatie. Dit demissionaire kabinet test voor de zoveelste keer positief op onkunde. Wanneer krijgen we daar eens een vaccin tegen?

En Wilders stijgt door de rangen waar Baudet wegzakt naar DENK-niveau

De zetelpeiling van deze week is ongewijzigd ten opzichte van vorige week, maar Maurice heeft tussen het ventileren door nog wel de tijd gevonden om de geloofwaardigheid van Onze Ministers de alle fractieleiders in grafiekjes te gieten. Hoe Grapperhaus sinds zijn huwelijk door de rangen omlaag dondert is tamelijk opvallend. Ook hoe stijf bovenaan Wopke Hoekstra staat, die met Omtzigt als running mate een stuk verder zou kunnen komen dan "coronaminister" Hugo de Schoenen, die er zelf met de week ongezonder uit begint te zien.

Vandaag komt zo'n beetje het hele kabinet samen in het Catshuis, waar ook Jaap en zijn Mensen, Diederik Gommers, Kim Putters van het SCP en andere hotemetoten uit de hogere rangen van bestuur & zorg & economie & samenleving bedachtzaam in hun koffiekopjes gaan roeren om zich te buigen over de vraag hoe ze het groeiende wantrouwen in hun falende beleid kunnen keren. En ohja, het oplopende aantal besmettingen kunnen remmen. Ze willen streng lijken (wat nu niet lukt), ze hebben daar regels voor nodig (die nu niet logisch zijn) maar ze vrezen ook het geduld van de bevolking (die aan het opraken is) en de economische gevolgen (die desastreus kunnen zijn). Geen lekker puzzeltje. 

Koffiedik: We vrezen/verwachten strengere lockdownregels (geen publiek meer in stadions, minder mensen in binnenruimtes, misschien toch meer verplichte mondkapjeszones op publieke plekken, een verbod op all you can eat buffetrestaurants), en omdat er zo veel economische mensen bij zijn komen die maatregelen in combinatie met nieuwe steunpakketten. Maar we weten het niet, het overleg heet "informeel" te zijn en vooralsnog heeft niemand gelekte informatie gekregen. Om 16:00 uur wordt de bedbezetting in de IC's geüpdate, daarna verwachten we Mark en zijn mensen. Tot die tijd mag is uw gis zo goed als de onze, wat gaat deze zondag brengen?

Met z'n allen naar kantoor is niet meer de bedoeling, eerder een onacceptabel bedrijfsrisico op gelijktijdige ziekte

Louis Rossmann heeft een reeks reportages gemaakt over de vastgoedzeepbel van New York. Hij was op zoek naar een nieuw pand voor zijn onafhankelijk reparatiebedrijf en stuitte op vele panden die al jaren leeg blijven. Met de prijs werd niet gezakt. Het is misschien ver weg, maar de onderliggende logica is ook in Nederland & Europa geldig.

Veel verhuurders kunnen niet zakken met de prijs. Ze kunnen dan hun hypotheek en lokale belastingen niet meer betalen. Hun hypotheekvoorwaarden eisen soms een herfinanciering bij een andere bank als de huur door het ijs zakt. Hun accountant zal bij een lagere huur het pand lager waarderen, het verschil is een direct te nemen verliespost, wat een technisch faillissement geeft.

Dit probleem bestaat niet alleen bij huidige leegstand, de volgende klap zit bij horeca en winkels. Die proberen zonder al te veel klandizie & huurverlagingen het hoofd boven water te houden. Ze gaan achter elkaar voor schut, en nieuwe ondernemers om zo'n onderneming door te starten zijn schaars. Dit geeft een nieuwe stroom leegstand.

Thuiswerken zorgt ervoor dat alle lunchrooms in binnensteden en nabij kantoren minder aanloop hebben. Ook daalt de behoefte naar kantoorruimte. Met z'n allen naar kantoor is niet meer de bedoeling, eerder een onacceptabel bedrijfsrisico op gelijktijdige ziekte. Hetzelfde zie je met gezellig winkelen in de binnenstad. Drukte is niet meer gezellig, maar gevaarlijk.

Rally around the Virus

Deze week werd bekend dat de VVD, onder het bewind van haar aanvoerder, op 44 zetels staat in de peilingen. (Bij De Hond vandaag op 35 - red.) Nadat ik mijn oogballen van de vloer had geraapt, somde ik in mijn hoofd alle foute beslissingen van Rutte in de afgelopen maanden (en die van ver daarvoor) op. Rationeel gezien kan Rutte dan ook niet op 44 zetels staan. Die 44 zetels is dan ook niet rationeel tot stand gekomen naar mijn mening. De redenen daarvoor zijn dus vooral meer psychologisch van aard. De mogelijkheid om de ratio van de kiezer weer leidend te kunnen maken, die is ons helaas recent ontnomen, dus kabinet Rutte 4 is zowat een gegeven. 

Onder het beleid van Rutte zijn er fouten op fouten gestapeld. Zo kan ik mij een debat herinneren waarin Thierrrrry de minister vroeg of het kabinet o.a. Zuid-Korea als voorbeeld gebruikt en of ze daaruit lessen hebben getrokken die relevant zijn voor de aanpak in Nederland. Antwoord was “nee”, want het kabinet keek naar België en andere Europese landen in plaats van naar Azië. Ondanks de tegenwerping dat ze in Azië voorliepen op de kenniscurve (Covid-19 brak daar immers al vorig jaar uit), bleef de minister bij de gekozen aanpak.

Deze shutdown heeft ruim veertigduizend Nederlanders gered

43 miljoen Amerikanen hebben in negen weken een werkloosheidsuitkering aangevraagd. Dat is een kwart van hun beroepsbevolking, meer dan de 37 miljoen gedurende 18 maanden tijdens de complete kredietcrisis. Een getal dat nog gaat stijgen, want 15 staten delen nog geen gegevens. Hun economische malaise komt vanzelf onze kant op.

Langzamerhand kunnen we schatten hoeveel mensen we met deze shutdown hebben gered. 2850 mensen hadden een intensive care bed nodig. Daarvan zijn er 814 overleden, 459 zijn herstellende maar hebben het ziekenhuis nog niet verlaten en 1276 hebben het ziekenhuis levend verlaten. Het harde werk in de zorg heeft via de IC ruim tweeduizend mensen gered, waarvoor hulde.