Geenstijl

Blonde bankier van de blaséwereld bazelt baarlijke bullshit

Speerpunten, zout, dierenhuid, goud, zilver, diamanten, kraaltjes, spiegeltjes: de wereldgeschiedenis barst van de eenheden die als valuta werden gebruikt. Als ons middelbareschoolboek ons niet in de steek laat is, de huidige economie gebaseerd op een goudstandaard die moderne munteenheden in waarde moet dekken. In werkelijkheid zal er wel meer geld dan goud zijn, en print de ECB al jarenlang schulden weg vanuit de stencilmachines in de kelders van hun Frankfurter Hauptstelle, maar goed, even voor dit argument: valuta zijn gedekt door een meetbaar systeem. CO2-krediet is dat niet.

Barbara Baarsma wil een CO₂-krediet voor burgers en bedrijven. Daarmee mag je dan vliegen en autorijden en douchen en barbecueën, maar als het op is gaat er een rode streep door je vakantievlucht en je houtbestelling, en komt iemand van de Rabobank de overheid een zegelslot aan het kastje voor je CO₂douchemuntjes hangen. Foei, klimaatvervuiler! Maar, zo zoet Baarsma het zuur: je kan je CO₂-krediet ook verkopen! Dan krijg jij wat extra doucheminuten en kan Sander Schipholjengel gewoon naar Kroatië en Zweden blijven vliegen voor Volkskrant & NPO, zonder lange rij Gewone Mannen & Vrouwen die zijn vliegplezier bederven met lange wachttijden bij check-in & kofferband.

Maar hoe geweldig klimaatneutraal heerlijk elitair dit systeem ook klinkt: het is onmogelijk. In alinea 1 van dit opstel staat namelijk dat het niet kan: CO₂-krediet wordt, in tegenstelling tot Echt Valutasysteem, niet gedekt door een meetbare standaard. Met 1 euro krediet weet je precies wat je kunt. Namelijk: iedere dag een beetje minder dan een dag eerder vanwege de torenhoge inflatie en stijgende belastingen en accijnzen op primaire levensbehoefte zoals voedsel, energie en brandstoffen. Maar waar is een CO₂-krediet aan gekoppeld? Welk fundament ligt daar onder, anders dan een ideologische overtuiging over de (verslechterende toe)stand van het klimaat? Dekt Moeder Natuur de waarde of zo? Is er een Bankier van de Magmabol?

In de huidige stikfstofcrisis stikstofdiscussie stikstofruzie stikstofoproer weten we dat de stik die Schiphol stoft niet gemeten is in de modellen, dat de kaart van Gelderland binnen twee weken volkomen van kleur kan verschieten en dat Waddeneilanden waar geen boer of auto te vinden is, gedupeerd worden door stikstofwind uit Denemarken en Duitsland. Bepaald geen geloofwaardige uitgangspunten om een (sociaal) kredietsysteem voor het klimaat op te baseren. Behalve een waardedekking moet een monetair systeem ook vertrouwen krijgen om te kunnen bestaan. Maar vertrouwen is een doodgeboren kindje bij het CO₂-idee van blonde bankier van de blaséwereld Babs Rabaarsma, tenzij we op de beursvloer van het publieke debat een handelswaarde gaan toekennen aan luide hoongeluiden.

Als Nederland zo'n systeem invoert, hoe gaan we dat dan gelijktrekken met andere landen? Als je in Nederland een CO₂-budget krijgt, dan boek je toch gewoon je volgende vliegvakantie vanaf Zaventem of Dortmund? Lekker met de trein daar naartoe, krijg je misschien nog wel CO₂-rente op de koop toe wegens duurzaam reizen. Dus: net als met de euro in de EU, of (nu nog) de dollar internationaal, zal er een standaard moeten komen. En ook dan blijf je met omwisselperikelen zitten, want wie bepaalt welke landen wat meewegen in hun industrie, luchtvaart, natuur en de miljard overige facetten die gewogen kunnen (en zullen) worden om krediet te bepalen? Als Rutte IV aka Kaag I luchthaven Schiphol al buiten beschouwing laten om hun Grote Boerenmoord te kunnen uitvoeren, wat denk je dan dat de regimes van Amerika, Rusland of China zullen doen om voor hen zwaarwegende "bedrijfsonderdelen" van hun naties te beschermen tegen klimatologische willekeur van een individueel CO₂-budget?

Maar ook op kleinere schaal is het een onmogelijk systeem. Zo is een Amerikaanse paardenkracht niet evenveel waard als een Europese paardenkracht, hoe moet je daarover CO₂ berekenen? Is er in bredere zin een omwisselkoers voor een monetair systeem dat letterlijk bestaat uit bestandsdelen van lucht? In de echte economie (die met muntjes en briefpapier dus - nu nog wel althans) kennen we de Big Mac Index, uitgevonden door The Economist in 1986, toen het nog een economenblaadje was en geen woke greenwashing-glossy, om inflatie en valutaverschillen te meten aan de hand van de prijs van een Big Mac in verschillende landen. Hoe gaat Baarsma dat met haar CO₂-norm doen?

In de Op₂-uitzending van dinsdagavond weet ze niet eens of haar ecologische sociale asociale kredietsysteem gebaseerd moet worden op het voorkomen 1,5 graad opwarming, of 2 graden. "Dat is een keuze die we maken." Nee schat, dat is geen "keuze die we maken", wat is dat toch met die elitaire arrogantie dat de mens een thermostaat op de aardbol kan schroeven waar we naar hartelust aan kunnen draaien, als je het maar koppelt aan een parallelle economie die een CO₂-kredietsysteem zou moeten zijn? Het is een systeem van schuld en zonde, zedig vanaf de Rabokansel via de televisiepreekstoel de argeloze huiskamer in gegeseld.

"Kritiek is een luxe als je niet met een alternatief komt", zegt Babs Blaatsma, dus hier is ons alternatief: stap eens af van dat naar Marxisme meurende klimaatsocialisme en de naar religie riekende zondvloedretoriek en investeer in een betere aardse, rationele marktwerking in een gezond kapitalistisch systeem. Je weet wel, zo eentje met échte checks&balances waarmee Amerikaanse banken geen in bladgoud gewikkelde stronthypotheken hadden kunnen verkopen, of waarmee Europese politici de euro nooit hadden kunnen invoeren omdat te veel deelnemende landen niet aan de door henzelf gestelde eisen voldeden. Zo'n systeem zou ook minder overheidsbemoeienis achter voordeuren moeten krijgen, niet meer zoals wij bijvoorbeeld kennen met het doodzieke Toeslagensysteem, maar juist met meer ruimte voor eigen verantwoordelijkheid in het huishoudboekje.

Want het antwoord voor de aanpak van klimaatverandering, als je dat zo graag wilt, is niet meer dwang via op voorhand al failliete systemen. Het antwoord is méér welvaart. Meer rijkdom, meer bestedingsruimte, meer poen. Money money money. Kapitalisme met vrijhandel, dat is de weg. Hoe rijker, welvarender én vrijer een land is, hoe groter de kans dat burgers bereid zijn een deel van hun welvaartsoverschotten in "het klimaat" te investeren. Barbara Baarsma is zelf het levende bewijs: mensen waar het heel goed mee gaat, die wél iedere maand de gasrekening kunnen betalen en die de halve wereld rond vliegen om voor drie- of viercijferige uurtarieven praatjes te houden over CO₂-kredieten waarmee zij hun eigen ecologische zonde naar anderen proberen te verleggen, dát zijn de mensen die de tijd en het geld hebben om zich druk te maken over de opwarming van de aarde. 

Wereldwijd gezien maken de meeste andere mensen, lieve Babs, zich vooral zorgen over de opwarming van hun volgende maaltijd.