Geenstijl

De Profeet van Molenbeek is aan zijn Safari Eurabia begonnen. Eerste halte: Madrid

Ik was voor het laatst in Madrid op 11 juli 2010, waar ik in een volgepakte kroeg naar Nederland-Spanje keek. Toen Nigel de Jong Xabi Alonso doormidden schopte, werd ik bijna gelyncht door mijn toenmalige schoonbroer Gonzalo en zijn vrienden. Erg populair was ik niet bij mijn schoonfamilie, die ik liefkozend de inquisitie noemde. De oom van mijn toenmalige vriendin Paula was generaal Alfonso Armada, de negende markies van Santa Cruz de Rivadulla die betrokken was bij zowel de Spaanse Burgeroorlog als de Spaanse staatsgreep in 1981. Paula’s tío was het brein achter die staatsgreep en werd veroordeeld tot 30 jaar gevangenisstraf maar kreeg in december 1988 om gezondheidsredenen gratie. 

Ik woonde met Paulita in Rio de Janeiro, op veilige afstand van de inquisitie, en we waren even naar Madrid overgekomen voor de bruiloft van Gonzalo. 

Paula’s zus Astrid was getrouwd met de eigenaar van Ferrovial, een van de grootste bouwbedrijven ter wereld. Baas Rafael del Pino was met een slordige zes miljard euro goed voor een aardige Forbes-notering. Ik kon het wonder boven wonder goed vinden met Rafa, die nog kleiner is dan ik, en ik mocht mee naar de VIP-zone van het Bernabéu-stadion en het après-golfen in Sotogrande, de Andalusische speeltuin van de beau monde uit Madrid. 

Enfin: all good things must come to an end, en bijna elf jaar later ben ik voor het eerst weer in in Madrid, waar Paula mij opwacht in het Atocha-station. Ik heb haar verteld over Safari Eurabia en zij wil graag mijn gids spelen in Madrid. We lopen meteen naar het monument voor de 192 slachtoffers van de islamitische aanslagen op 11 maart 2004.

Dit monument is bovengronds een glazen cilinder die ‘s nachts verlicht is. Onder de grond, in het station, is een bescheiden ruimte, huiveringwekkend in zijn soberheid. De namen van de slachtoffers staan op de wanden en verder is er niets. Ik weet mij nooit een goede houding te geven op dit soort plekken. Moet ik bijvoorbeeld een hele ernstige smoel trekken, moet ik zwijgen, moet ik devoot mijn handen in elkaar vouwen?

Tijdens mijn correspondentschap in Israël woonde ik in het hart van Jeruzalem en zag ik tegen wil en dank veel bloedbaden als gevolg van zelfmoordaanslagen door Hamas. Mijn eerste ervaring met een terreuraanslag was in 1980 in het Pennsylvania Station in Manhattan. Ik wachtte met mijn vriend Tom Hogan op de trein naar Boston, toen in een kluisje twee pijpbommen ontploften. Er was veel rook, de boel werd afgezet maar er waren geen doden. De aanslag werd opgeëist door Puerto Rican Armed Resistance, waar we sindsdien weinig meer van hebben gehoord. 

In het Atocha-monument zijn Paula en ik de enige bezoekers. Door de glazen wand zie ik honderden passagiers naar de perrons lopen, alsof er nooit iets gebeurd is. Life goes on, zeg je dan, maar al die namen van al die slachtoffers, de meesten eenvoudige mensen die met het openbaar vervoer naar hun werk reizen, stemmen me diep treurig.

Hun namen vinden we weer terug in het Herinneringsbos, dat eerst het Bos van de Afwezigen heette, in het Retiro-park: 192 bomen, één voor elk slachtoffer van de islamitische terreur.

Paula is wel een beetje klaar met mijn ramptoerisme  en ik besluit een gezellig draai te geven aan de dag. We drinken bier op het bomvolle terras van een hippe tent in het Retiro-park en omdat ik dol ben op autoplagiaat, gebruik ik een citaat uit mijn vrijdagpreek voor HP/De Tijd om aan te geven hoe aangenaam Spanje kan zijn in januari. In Sevilla zaten eerder die dag de terrassen net als in Madrid bomvol en ik schreef: 

“In Sevilla was het zo mogelijk nog keigezelliger dan in Faro want daar is iedereen goed gekleed en zijn vrouwen én mannen en non-binaire entiteiten gewoon walgelijk lekker, in tegenstelling tot in de Algarve, dat toch een beetje de zeer ondiepe genenpoel van Portugal is, met al die besnorde en bebaarde vrouwen en bochelaars met slechte gebitten en giftige Chinese haarverf van het merk Antoine Huys (alleen Italiaanse mannen mogen hun haar verven met schoenpoets). Wederom bomvolle terrassen en dolgelukkige stelletjes die langs de Guadalquivir-rivier flaneerden. Op zo’n moment denk ik echt: waar is het toch fout gegaan in Nederland. Ik vind mijn moederland echt walgelijk.”

Na drie bier voel ik me bijzonder op mijn gemak in Madrid en is het drama van 2010 vergeten en vergeven. Ik wil Madrid nu op een andere manier zien en doe dat aan de hand van de website In the Footsteps of Muslim Madrid.

Ik heb nooit geweten dat de stad in feite gesticht is door de Arabieren. Mohammed I, zoon van Abd-ar-Rahman II, de vierde emir van Córdoba, gaf opdracht tot de bouw van een klein paleis en een citadel in Magerit, een Arabische verbastering van Matrice, wat 'bron van water' betekent. De plek lag in de buurt van een beek die langs de huidige Calle de Segovia stroomde. Twee eeuwen later, in 1083, werd de citadel veroverd door Alfonso VI de Dappere, koning van León en Castilië. Het dorp werd bewoond door moslims, joden en christenen. Er is een luchtig boek over islamitisch Madrid van Daniel Gil-Benumeya, dat ik koop in de geweldige boekhandel van de Casa Árabe, dat tegenover een van de ingangen van het Retiro-park ligt. 

Schmaltz, een spionnennest en Charles Manson
In het Arabisch Huis weet ik ineens weer waarom ik ooit verliefd was op het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Ik was een ordinaire oriëntalist en in het Casa Árabe krijg ik een spontane aanval van schmaltz. Kon ik nog maar even in restaurant Al Batt in Damascus zijn, met de beste mezze van de Levant en met Dina, de dochter van de enige protestantse dominee van Syrië aan mijn zijde. Arak slobberen tot aan de fajr, het ochtendgloren, en geveinsd politiek-correct slap lullen over het nut van het maagdenvlies met Dina, die uiteindelijk meer Arabisch dan protestants bleek te zijn. Neuken ho maar dus, maar romantisch was het zeker voor de oriëntalist die ik in hart en nieren ben.

Ik hing de correspondent uit in Beiroet en fladderde als een dronken postduif op en neer naar Damascus. Nadat Dina voor de zoveelste keer was ontploft en mij haar huis uit flikkerde, vestigde ik mij tijdelijks als kluizenaar in Aleppo. Eenzaamheid heeft een naam: Hotel Le Baron. De tent werd gerund door twee stokoude Armeense broers die elkaar het licht in de ogen niet gunden. Rond de Tweede Wereldoorlog was het een klassiek spionnennest geweest, met Engelse en Duitse spionnen die zich voordeden als archeologen. Agatha Christie schreef er een deel van Murder on the Orient Express en Lawrence of Arabia was er vaste klant. 

Ik slofte met mijn ziel onder mijn arm door de stoffige gangen van het spookhotel. Op mijn kamer ritselde het van de kakkerlakken en een telefoonverbinding naar Damascus tot stand brengen was een dagtaak. In de lobby, of wat er voor door ging, hingen vergeelde reclames van Perrier en Ricard. Iedere dag zat ik rond het middaguur in de uitgestorven hotelbar waar een halfblinde ober mij arak schonk en zich beklaagde over de Armeense broers. Rond de schemering begaf ik mij op handen en voeten naar een animeertent met voornamelijk afzichtelijke Oostblokhoeren en vadsige blokhoofden van de Syrische geheime dienst. In het gastenboek van Le Baron, met namen als Charles de Gaulle, David Rockefeller, Kemal Atatürk en Charles Lindbergh, schreef ik: Charles Manson was here. Mijn Syrië en mijn Oriënt bestaan niet meer maar het is als met je overleden ouders: zolang je er nog aan denkt, leven ze nog.

Saoedi-Arabië rimmende soennieten
Genoeg gemijmerd want Paula heeft heeft honger en dan moet er onmiddellijk gegeten worden. We pakken de taxi (bij de baard van de Profeet, wat zijn die goedkoop in Madrid, en keurige met twee woorden sprekende chauffeurs die je niet oplichten) naar restaurant Al Zahra in de Mezquita van Madrid. Dit is de grootste moskee van Spanjeland én Europa. In 1976 ondertekenden achttien moslimlanden met diplomatieke vertegenwoordiging in Spanje een overeenkomst om de moskee te bouwen. Het project werd echter elf jaar uitgesteld, totdat koning Fahd van Saoedi-Arabië de nodige financiering had verstrekt om de bouw uit te voeren. De Saoedische controle over het centrum wekte vanaf het eerste moment de twijfels van de moslimgemeenschap, die niet alleen uit Saoedi-Arabië rimmende soennieten bestaat.

Het is net één uur geweest, het tijdstip van de vrijdagpreek, en de moskee is afgeladen met biddende mannen. Ik vind het gebouw, dat geïnspireerd is op de moskee in Córdoba, naargeestig en ik weet ineens waarom want ik krijg een flashback naar mijn tijd in Brussel, toen ik aan Brussel Eurabia werkte. 

Als wannabe-bekeerling meldde ik me in de lente van 2006 aan bij de Grote Moskee van Brussel in het Jubelpark, midden in de Europese wijk. Tijdens de Wereldtentoonstelling van 1897 kreeg dit monsterlijke gebouwd de bijnaam ‘De Schandelijke Wrat’. Tijdens de Wereldtentoonstelling van 1958 werd het gebouw omgedoopt tot ‘Oriëntaals Paviljoen’. Kort voor de Zesdaagse Oorlog van 1967 kwam de Saoedische koning Faisal naar België om wapens te kopen. De sleutels van het Paviljoen werden door koning Boudewijn symbolisch aan de Saoedische koning overhandigd, als dank voor diens steun aan de Belgische wapenindustrie. Volgens een andere versie kreeg Faisal de sleutels wegens zijn hulp aan de slachtoffers (en hun nabestaanden) van de brand die in 1967 het Brusselse warenhuis L’Innovation verwoestte en waarbij meer dan driehonderd doden vielen. In 1969 maakte koning Faisal van het cadeau een dependance van de Islamitische Wereldliga, gesticht door het Saoedische vorstenhuis om de uiterste conservatieve wahabitische versie van de islam te verspreiden. Overal ter wereld beheert de Liga stichtingen, en dus ook hier in Madrid. 

Ik vertrouw de missionaire Saoedi’s voor geen cent, maar ze hebben tegenwoordig een nog veel engere concurrent: het islamofascistische Qatar, net als Saoedi-Arabië dé sponsor van internationale islamitische terreur.

'European Quran'
Het eten in Al Zahra maakt veel goed: één kok komt uit Syrië, de andere twee uit Marokko en hun fusion (fusion, c’est confusion zei Paul Bocuse maar ik ben het niet met hem eens) werkt perfect. Het is een bijzonder aangename mix van gerechten, jammer dat ze in de Grote Moskee geen alcohol schenken want hummus, falafel, baba ghanoush en kebab moeten zwemmen: niet in mierzoete muntthee maar in arak.

Later op de dag heb ik een afspraak met Esperanza Alfonso, een briljante wetenschapper die uit dezelfde academische hoek komt als ik. Haar boek Islamic Culture Through Jewish Eyes: Al-Andalus from the Tenth to Twelfth Century is een aanrader. Ik zeg haar dat het mij opvalt dat ik bij de Spanjaarden die ik ken, weinig tot geen rancune bespeur over de aanslagen van 2004. Wellicht dat de Spanjaarden door eeuwenlange overheersing van de islam vertrouwd zijn met moslims, al zou je dan eerder het tegendeel verwachten. Esperanza vertelde mij dat haar instituut, Centro de Ciencias Humanas y Sociales, samenwerkt met een groot aantal Europese universiteiten aan een project dat European Quran heet. 

Ik citeer even het wollige taalgebruik van de EU: "EuQu is een ambitieus zesjarig onderzoeksproject dat de manieren bestudeert waarop het islamitische heilige boek is ingebed in de intellectuele, religieuze en culturele geschiedenis van middeleeuws en vroegmodern Europa. Het onderzoek bestudeert hoe de Koran is vertaald, geïnterpreteerd, aangepast en gebruikt door christenen, Europese joden, vrijdenkers, atheïsten en Europese moslims om te begrijpen hoe het Heilige Boek zowel de cultuur als de religie in Europa heeft beïnvloed."

Kosten: 10 miljoen Euro. Brussel bedankt! Ik moet ineens weer denken aan al die grijnzende baardmannen in het Europees parlement. Kijk klimaclown Frenske dan shinen! Wat was ie toen nog mager!

Ruud Peters en de blinde sjeik
Het toeval wil dat ik heel even op het punt gestaan om te gaan promoveren op het onderwerp De Europese Islam. Ik was in 1991 afgestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam bij prof. dr. mr. R. Peters van de faculteit Arabisch met een doctoraalscriptie over het islamitisch fundamentalisme in Algerije. 

Ruud was met Mahmoud Rabbani, Piet Nak en Bertus Hendriks een van de drijvende krachten achter het Nederlands Palestina Komitee. Hij was getuigedeskundige in het proces tegen de Hofstadgroep en zou in die hoedanigheid ook optreden in het proces tegen de blinde sjeik Omar Abdel-Rahman die het World Trade Center al in 1993 wilde opblazen maar de ingang niet kon vinden. Die klus ging op het laatste moment niet door omdat de Amerikanen bang waren dat Ruud de sheik vrij zou weten te praten (Peters is ook nog eens een briljante jurist). Ruud is dus een grote geleerde met veel internationale publicaties op zijn naam en hij gaf mij ook belangrijke adviezen voor mijn boek Brussel: Eurabia, al was hij niet helemaal gelukkig met mijn conclusies. Ruud gaf mij de wijsheid mee: ga als academicus nooit dingen voorspellen maar beschouw, analyseer en duid enkel achteraf. Enfin, ik voorspelde - tegen het advies van Peters in dus - dat Brussel een grote krabbenmand, wespennest, slangenkuil en safaripark vol islamitische terroristen was: een kruiwagen vol explosieve kikkers als het ware.

De gematigde islam bestaat namelijk niet
Peters en ik hebben ik tijdens die eenmalige brainstorm over mijn promotieonderzoek toen bij een glaasje oude jenever gediscussieerd over de positie van moslims in Europa en wat het islamitisch recht schrijft over de positie van een moslim buiten de dar al salaam, het grondgebied van de islam. Er is onder de geleerden een discussie gaande over een mogelijke verlichte Europese islam maar ik denk dat dat een illusie is, een wensdroom van GroenLinks en D66. De gematigde islam bestaat namelijk niet, net zomin als gematigde moslims. Er zijn uiteraard moslims die het minder strikt zien en hun religieuze overtuiging combineren met een modern leven, maar als puntje bij paaltje komt, buigen zij toch voor de druk van de extremisten, al is het maar om geen slechte moslim te worden genoemd.

Officieel wonen er 300.000 mohammedanen in Madrid en er zijn een paar quasi-hippe wijkjes in de stad, waar moslims en hipsters vredig samen lijken te wonen. De aanslagen lijken een eeuwigheid geleden. Maar misschien is het stilte voor de storm en hielden de jihadistitisch cellen slechts een winterslaapje. Door de pandemie had en heeft de wereld even iets anders aan het hoofd.

Arthur van Amerongen gaat voor GeenStijl een rondreis door Europa maken, door de achterwijken van de omvolking en langs de zonsondergang van het Avondland. Als volleerd wereldreiziger trotseert hij daarvoor met een klein budget menig beschimmeld hostel, karige koffietentje en als het moet, een stenen bankje in een stadspark. Desalniettemin is deze reis een kostbare aangelegenheid dus uw gulheid om Ome Tuur gevoed, verwarmd en gemotiveerd te houden op zijn barre bedevaart langs de ideologische boobytraps van de stille burgeroorlog, wordt hogelijk gewaardeerd: