Geenstijl

GeenStijl Historisch Verantwoord! We hebben een zomercolumnist weten te strikken met een bijzondere reputatie op het gebied van cartoons & spotprenten. Deze zomer is hij onze eenmans interredactionele werkgroep cartoonduiding, om te laten zien dat het jankeballen over 'kwetsende cartoons' van nu, volstrekt verbleekt bij de hardheid, scherpte en ferme beledigingskracht van historische cartoons over slavernij, religie, koningshuizen en de vrijheid van meningsuiting. Klas, pak een kladblok en je kleurpotloden. We gaan weer wat leren vandaag! Ditmaal gaat het over zwarte speelkameraadjes. Taste in High Life De spotprent Taste in High Life toont een scène die zich afspeelt in de hoogste kringen van het achttiende-eeuwse Engeland. Een gesoigneerde heer converseert met een wat oudere dame. Onderwerp van gesprek is een porseleinen kop en schotel. Links een uiterst elegante jongedame die een zwarte page – als ware het kereltje een huisdier – onder de kin strijkt. Op de voorgrond bestudeert een aangeklede aap de menukaart. Nadat de steenrijke en excentrieke Mary Edwards of Kensington mikpunt was geweest van spot gaf zij in 1742 Wiliam Hogarth opdracht Taste in High Life te schilderen. Met dit satirisch bedoelde schilderij wilde Mary Edwards wraak nemen én commentaar leveren op de modegrillen en statussymbolen van haar tijd. Bovenstaande prent van Samuel Phillips uit 1798 is een kopie van het schilderij. Geinige details ‘Gewone’ slaven werden gebrandmerkt of droegen een ijzeren halsboei met de naam van de eigenaar. De page draagt – heel chique – een zilveren halsboei. De gesoigneerde heer heeft zijn linkerarm in een mof gestoken. Tegenwoordig wordt deze handenwarmer niet of nauwelijks meer gedragen maar in de achttiende eeuw was de mof ‘en vogue’ voor zowel vrouwen als mannen. Hierbij dient wel te worden vermeld dat de toenmalige Franse modevoorschriften in Engeland als ‘verwijfd’ werden beschouwd. Let ook op de muur: daar hangt een schilderij waarop de ‘achterkant’ van damesmode is te zien.

Een zwarte slaaf als speelkameraadje Tegenwoordig koopt een rijk geworden Chinees een Nederlands paard als statussymbool. Of rijdt een diskjockey van het slag Afrojack voor het oog van de wereld zijn Ferrari total loss. Vroeger werd uiteraard ook veel waarde gehecht aan statussymbolen. Zo was het binnen de Europese elite heel lang gebruikelijk er een zwart slaafje op na te houden als speelkameraadje/knechtje. Al vanaf het einde van de vijftiende eeuw duiken deze zwarte pages – onveranderlijk uitgedost in een exotisch bedoeld fantasiekostuum – op in allerlei kunstvormen. Een treffend voorbeeld is het bovenstaande portret van de Deense koning Christiaan VI (1699-1746). Denemarken had drie West-Indische kolonies – Saint Croix, Saint John en Saint Thomas – en dus spelen er óók in Denemarken discussies over herstelbetalingen. De eilanden werden in 1917 overigens verkocht aan de Verenigde Staten. Meer weten & plaatjes kijken? Check kwellen.nl!