Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 1: Semi-geïntegreerd
Dinsdag 8 maart 2016, ochtend
“Meneer Yilmaz,” zegt de vrouw die mijn zaak behartigt, “ik wil u echt op het hart drukken dat u een heel waardevol mens bent, ondanks het feit dat u werkloos bent geworden. Daar hoeft u zich niet voor te schamen. U moet weten, meneer Yilmaz, dat het hele jaar door mensen werkloos worden.”
Ik zit tegenover mijn klantmanager. Zij gaat onderzoeken of ik recht heb op een uitkering nu ik plotseling zonder werk zit.
Ik wil reageren op de vertederende woorden van de vrouw, maar nog voordat ons gesprek op gang komt worden we onderbroken door een collega die mij vriendelijk vraagt of ze even gebruik mag maken van mijn klantmanager. “Natuurlijk,” antwoord ik luchtig terwijl ik achterover leun en mijn handen spreid. “Ik heb geen haast. Deze jongen hoeft niet naar zijn werk. Dat heb ik namelijk niet meer.”
De collega fronst, haalt haar schouders op, en zegt: “Hetty, sinds we zaaksgewijs werken is het toch zo dat de integrale units van het team Werk & Inkomen ook de aanvragen voor bijzondere bijstand en het beheer van WWB uitkeringen op het gebied van doel- en rechtmatigheid behandelen? We hebben dan toch onze eigen caseload?”
Mijn klantmanager heet Hetty. Terwijl ze in een onnavolgbaar gesprek belandt met haar collega, bekijk ik haar eens goed. Zou haar rode haar echt zijn, vraag ik me af. Felrode, lange stekeltjes. Fier overeind. En haar neus? Dat is een raar ding. Die moet wel echt zijn. Zo’n puntige neus zou niemand zich voor de lol laten aanmeten.
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 2: 914,50 euro
Maandag 21 maart 2016
Vandaag krijg ik te horen of ik mijzelf officieel uitkeringsgerechtigde mag noemen. Hier heb ik dertien dagen op gewacht.
Het pand van de gemeente doet me denken aan het imposante bouwwerk waaraan ik mijn ontslag heb te danken. Het tweekoppige bestuur van de school waar ik als docent Engels werkte, bestaande uit een voormalig Tweede Kamerlid en een ontslagen burgemeester die een goed betaald baantje nodig had, vond het nodig om voor vele miljoenen een nieuw schoolgebouw aan de rand van de stad te realiseren. Lang en uiterst voorspelbaar verhaal kort gemaakt: het werd allemaal een beetje duurder dan verwacht. Véél duurder. En er lekten wat dingen uit. Over de enorme kamers die de bestuurders zouden krijgen. Over (en dat was dan wel weer amusant) een politiek correcte moskee die in de school geïntegreerd zou worden teneinde tegemoet te komen aan de eisen van een uiterst kleine groep Turken en Marokkanen (ik vind dat soort politieke correctheid altijd hilarisch, we roepen een beetje als Turken, zeuren wat, en kijk, de politiek doet meteen wat we willen, en gooit er ook nog een fijne pot subsidies bij). Hoe dan ook, halverwege werd de bouw wegens ernstige budgettaire overschrijdingen en een vertrouwensbreuk tussen iedereen stilgelegd, een commissie benoemd, en na enkele maanden een oplossing bedacht die kon rekenen op een minieme meerderheid in de gemeenteraad, zonder dat ook maar iemand politieke verantwoordelijk hoefde af te leggen. De nieuwbouw moest kleiner en, om alles te kunnen betalen (waaronder de riante vertrekpremie van het falende bestuur), moest er bespaard worden. Mensen eruit dus.
Waaronder Eren Yilmaz.
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 3: Alle tijd
Zaterdag 26 maart 2016
Ik heb voorlopig alle tijd van de wereld.
Totdat ik een nieuwe baan heb, ga ik leuke dingen doen.
Vandaag ga ik thee te drinken met Adem en Cem en tennissen met Simon.
Adem en Cem zijn broers. Ze weten niet dat ik werkloos ben. Als ik weer een nieuwe baan heb, vertel ik ze dat ik op mijn initiatief een switch heb gemaakt. Adem en Cem vragen nooit naar mijn werk. Ze vinden mij maar een “intelligent figuur”. Een Turk die gestudeerd heeft. Dat is veel te ingewikkeld. Daar moet niet over gesproken worden. Zelf werken ze in een fabriek waar raamkozijnen worden gemaakt. Adem bestuurt een machine die basismaterialen snijdt, Cem zet losse stukken in elkaar. Althans, zo leggen ze het altijd aan me uit.
Ik ken Adem en Cem omdat hun vader een vriend is van mijn vader. Ze kwamen tegelijk naar Nederland. In Turkije woonden ze naast elkaar. Hun stukken grond grensden aan elkaar. Dat schept een band. Soms kwam een kip van Cem en Adem bij ons buurten. En soms liep een geit van ons bij Cem en Adem naar binnen.
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 4: De inspanningsperiode
Dinsdag 29 maart 2016
Geachte heer Yilmaz,
Recent is aan u een bijstandsuitkering toegekend. Als gemeente hebben wij tot doel om u zo snel mogelijk weer aan (betaald) werk te helpen.
Uit onderzoek is gebleken dat de kans op een snelle terugkeer op de arbeidsmarkt in grote mate wordt bepaald door de activiteiten die een uitkeringsgerechtigde gedurende de eerste vier weken na het toekennen van een uitkering uitvoert.
Teneinde u te helpen om een goede start te maken met uw terugkeer naar de arbeidsmarkt, geldt daarom een inspanningsperiode.
Op 4 april 2016 gaat uw inspanningsperiode in. Gedurende een periode van vier weken dient u een aantal activiteiten te volbrengen die de kans op het snel vinden van werk verhogen. Hierna worden deze activiteiten kort beschreven.
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 5: De hadj
Zondag 3 april 2016
Terwijl ik de post uit mijn brievenbus haal, denk ik terug aan mijn eigen carrière, voor zover er van “carrière” kan worden gesproken. Ik heb in totaal twee werkgevers gehad. Na mijn studie kon ik direct aan de slag bij het vertaalbureau waar ik een jaar eerder stage had gelopen. Van een sollicitatie was nauwelijks sprake. Ik mocht langskomen bij de directrice, zelf een Turkse, om een kort gesprek te voeren over hetgeen van mij werd verwacht. Nog tijdens de meeting kreeg ik een mooi salaris aangeboden en ging daar veel te snel mee akkoord.
Hoewel ik bij het gesprek had aangegeven dat ik graag mijn kennis van de Engelse taal wilde benutten tijdens mijn werk, kwam daar in de praktijk weinig van terecht. Vlak voor mijn komst had het bedrijf een lucratief meerjarencontract getekend met de Rijksoverheid. Een hele reeks aan folders, documenten en websites moest naar het Turks worden vertaald teneinde de Turken in Nederland betere service te verlenen. Ik werd, op een enkele uitzondering na, volledig ingezet op werkzaamheden die volgden uit het contract dat het bureau had gesloten met de overheid. Dat ik de Turkse taal niet volledig beheerste, maakte volgens de directrice niet zoveel uit. “De mensen die het lezen, beheersen de taal vast niet beter dan jij,” zei ze. “Jij hebt gestudeerd Eren, jij bent een stuk verder dan de meeste Turken in dit land.”
Ik vertaalde brochures over het bevolkingsonderzoek borstkanker voor het RIVM, websites over de procedure bij scheiden voor het Ministerie van Algemene zaken, allerlei stukken over gezinshereniging, een hele reeks flyers over de Zorgverzekeringswet, een brochure over het behalen van je rijbewijs en heel specifieke documenten met titels als “Je bent als verdachte aangehouden en meegenomen naar het (politie)bureau of naar een andere verhoorlocatie. Wat zijn je rechten?”.
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 6: Solliciteren kan iedereen
Dinsdag 5 april, 2016
Om kwart voor tien in de ochtend meld ik me bij de gemeente om de eerste sessie van de cursus “Solliciteren kan iedereen” te volgen. Zaal C14 is, afgezien van een nerveus ogende man die voorin de zaal druk met zijn laptop bezig is, helemaal leeg. Ik wil hem goedemorgen wensen, maar hij is te druk met het invoeren van allerlei combinaties op zijn toetsenbord teneinde de beamer aan de praat te krijgen. Zonder resultaat.
Ik haal mijn schouders op en neem plaats op de achterste rij. Er ligt een blocnote en een scherp geslepen potlood klaar. En een paar pepermuntjes op een klein schoteltje.
Als ik zit, bekijk ik de man eens goed. Hij is kleiner dan ik, nauwelijks 1 meter 70. Lichtblond, dun wordend haar, al schat ik hem nog geen dertig. “Vreemd,” hoor ik hem mompelen. Hij haalt zijn smalle schouders op en loopt naar een telefoon die in de hoek van de ruimte aan de muur hangt. Als hij verbinding heeft, zegt hij: “Ja, ik zit in zaal C14. De beamer werkt niet… Ja… C14... Graag. Dank.”
Enkele minuten later, ik ben nog altijd de enige cursist in de ruimte, komt een IT mannetje van een jaar of vijftig de zaal binnengelopen. Hij begeeft zich naar de voorkant van de ruimte, wisselt enkele woorden met de jongen en bukt daarna richting de laptop. Hij checkt of alle kabeltjes goed zitten, duwt daarna enkele toetsen in, en ja hoor, achter hem komt het scherm tot leven.
Terwijl het IT mannetje vertrekt stromen de eerste mede-cursisten langzaam de zaal binnen. De meesten kijken rustig om zich heen voordat ze plaatsnemen. Alsof ze willen weten met wie ze werkloos zijn geworden.
De hadj blijft door mijn hoofd spoken. Hoeveel zou een reis naar Mekka kosten? Drieduizend euro? Meer? Als ik zou gaan, moet ik dan reisgenoten vinden? Een paar neven? Of ooms? Mijn broers? En hoe zit het met een visum? Heb ik die eigenlijk nodig? En kan ik die nog aanvragen of ben ik al te laat? Wil ik dit jaar eigenlijk wel gaan? Het kost me heel wat vakantiedagen. En bijna al mijn spaargeld.
De cursusleider kijkt op zijn horloge, loopt naar de deur van de zaal en sluit deze. “Goed,” zegt hij terwijl hij in zijn handen wrijft. “De groep is iets kleiner dan ik had verwacht, maar laten we van start gaan.” Hij loopt naar voren en neemt plaats achter een simpel spreekgestoelte. “Welkom allemaal bij de cursus solliciteren. Vandaag ga ik jullie laten zien hoe je passende vacatures op het internet kunt vinden en hoe je een CV kunt aanmaken op de website werk.nl.”
Een jonge vrouw op de rij voor me steekt haar vinger op. “Meneer,” zegt ze. “Wat is een CV?”
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 7: Zes maanden werkloos
Dinsdag 5 april 2016, middag
“Dat is geen enkel probleem,” zegt de vrouw aan de telefoon. “Als u vandaag besluit om deel te nemen aan de hadj, dan maken wij alles voor u in orde en kunt u dit jaar nog afreizen.”
“Ook het visum?” vraag ik terwijl ik notities maak.
“Natuurlijk, wij bieden een volledige service. Dat betekent dat we ook uw visum regelen.”
Terwijl ik probeer het lopende gesprek tot me door te laten dringen, merk ik dat de twijfel toeslaat. De hadj hoort geen luxe vakantie te zijn, maar een tijd van bezinning.
“Blijft de hadj nog wel authentiek op deze wijze?” informeer ik.
“Authentiek? Natuurlijk. U doet overdag precies hetzelfde als alle andere deelnemers. Het feit dat u in een relatief goed hotel slaapt, doet daar niets aan af. Sterker nog, dat geeft u juist de mogelijkheid om tot rust te komen. U hoeft zich in ieder geval geen zorgen te maken over uw nachtrust en veiligheid.”
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 8: Geloofsding
Woensdag 6 april 2016, later op de ochtend
In de stad waar ik woon zitten alle uitzendbureaus in dezelfde straat. Netjes naast elkaar. Alsof ze weten dat werklozen verplicht zijn om zich bij minimaal vijf stuks aan te melden. Wel zo gemakkelijk.
Vandaag kies ik voor Randstad en Start. Ik start met Randstad. Terwijl ik het kantoor benader realiseer ik me dat dit de eerste keer wordt dat ik een uitzendbureau van binnen ga zien.
Voordat ik binnenstap, kijk ik door het raam van het kantoor naar een groot scherm waarop allerlei vacatures voorbijkomen. Er wordt met spoed gezocht naar mensen die voor DAF, Philips en Nuon willen werken. Verkoper, Assemblagemedewerker, Spuiter, Kwaliteitscontroleur, Systeem tester, Magazijnmedewerker.
Als ik langs het scherm naar binnen kijk, zie ik dat het kantoor bestaat uit een grote ruimte waarin op het eerste gezicht lukraak twee bureaus zijn geplaatst. Achter het voorste bureau zit een blond meisje, achter het achterste bureau een Aziatisch typje. Beiden druk aan het typen op hun laptop.
Binnen is bijna alles blauw. Het tapijt, de muren, stoelen en zelfs de lampen. Het doet me ergens aan denken, maar ik weet niet meteen wat.
Terwijl ik binnen stap zie ik dat de twee meisjes tegelijkertijd opkijken en hun meest vrolijke gezicht opzetten. “Goedemorgen,” zegt de blonde met een vriendelijke glimlach. “Bent u op zoek naar werk?”
“Nou,” zeg ik terwijl ik verder naar binnen loop, “ik kom eigenlijk voor een broodje döner.”
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 9: MegaSnackPaleis
Donderdag 7 april 2016
Hoewel ik al een paar weken zonder werk zit, word ik nog vaak vroeg wakker. Volgens Mehmet duurt het wel even voordat mijn lichaam zich volledig aanpast aan mijn nieuwe situatie. “Maar,” zei hij, “dat komt vanzelf goed. Uiteindelijk word je ’s ochtends om elf uur wakker en ga je pas ruim na middernacht weer naar bed. Dat is het ideale ritme voor een werkloze.”
Terwijl ik een bagel in stukken snijd, besluit ik dat ik vandaag mijn CV ga invoeren op werk.nl. Ik neem een hap, loop naar mijn bureau, en surf naar de site. Na enkele klikken beland ik op de pagina waar ik mijn gegevens kan invoeren. Dat is heel simpel, staat er. Maar twaalf stappen. Ik vul mijn personalia in (ik hoop dat mijn Turkse naam me meteen een streepje tegen geeft), vertel iets over mijn opleidingen en cursussen (en met name het gebrek daaraan), vul mijn werkervaring in (waarbij ik mijn prestaties en posities zoveel mogelijk bagatelliseer), geef zogenaamde zoekberoepen op (beroepen die ik graag zou willen uitvoeren, waarbij ik vooral posities noem die onhaalbaar zijn), noem een beperkt aantal competenties, geef mijn (gebrek aan) talenkennis op, en roep iets over het niet hebben van een rijbewijs.
Nadat ik alle gegevens nog een keer heb gelezen om er zeker van te zijn dat iedere recruiter meteen afhaakt bij het zien van mijn CV, druk ik op de knop “Activeer mijn CV”.
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 10: Nationale Friettest
Woensdag 13 april 2016, middag
Rond het middaguur loop ik het Paleis binnen. Mijn vader staat met zijn rug naar me toe en laat net enkele frikadellen in het vet vallen. Als hij zich omkeert en mij ziet staan, verschijnt er langzaam maar zeker een brede glimlach op zijn gezicht. Hij spreidt zijn armen en loopt via een klein klapdeurtje naar me toe. We omhelzen elkaar alsof we elkaar twintig jaar lang niet gezien hebben. Dat is Turks. Zo doen we dat nu eenmaal. Ik hou hem stevig vast en druk hem drie keer tegen me aan. “Vader!” zeg ik. “Eren!” zegt hij. Hij legt zijn handen op mijn schouders en bekijkt me van top tot teen.
Een kleine drie maanden geleden was ik hier voor het laatst. Toen had ik nog werk.
Mijn vader klapt enkele keren met beide handen op mijn schouders en schudt zijn hoofd. “Eren,” zegt hij nogmaals. De weinige bezoekers in de zaak kijken verbaasd naar ons ritueel. “Jullie hebben elkaar zeker lang niet gezien,” merkt een vrouw op terwijl ze een patatje in de mayonaise doopt.
“Dit is Eren, mijn zoon,” zegt mijn vader. Ik knik naar de vrouw, alsof ik wil bevestigen dat de man die nu in mijn wang knijpt inderdaad mijn vader is.
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 11: Mama
Woensdag 13 april 2016, einde middag
Als mijn moeder de deur opent, spreekt ze me aan op mijn slechte timing. Ik heb (voor de zoveelste keer) precies aangebeld op het moment dat er allerlei spannende zaken spelen in één van de Turkse soaps die ze volgt. Ik wil aangeven dat het nu eenmaal niet anders kan met een moeder die vierentwintig uur per dag naar televisie kijkt, maar houd me wijselijk in.
“Jij moet dat ook doen Eren,” zegt ze terwijl we samen de huiskamer binnen lopen. “Vaker naar Turkse televisie kijken. Dat is goed voor je taal, Eren. Jij moet de taal wel bijhouden. En dan kunnen wij er samen over discussiëren.”
Discussiëren. Niet over mijn levenskeuzes maar over de ontwikkelingen in een soap.
Soms vraag ik me af of mijn moeder trots op me is. In de familie ben ik de enige die een opleiding op universitair niveau heeft afgerond. Ze heeft er nooit veel over gezegd. Toen ik mijn plan bekend maakte om een heuse studie te gaan volgen, stelde ze vooral veel vragen. Of het niet beter was als ik gewoon aan het werk ging. Net als mijn broers. Ik hoefde niet per se in de patat te gaan, zoals mijn vader graag wilde, maar gewoon, iets met mijn handen doen. Daar zijn Turken goed in, zei mijn moeder. Je hoofd moet je niet teveel gebruiken. Dan ga je nadenken en domme dingen doen.
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 12: Freek
Donderdag 14 april 2016
Vandaag ga ik kennis maken met mijn “maatje”. Een andere zogenaamde recente werkloze. Een werkloze die om bepaalde redenen aan mij is gekoppeld met het idee dat we elkaar kunnen helpen om sneller aan werk te komen. Als we allebei binnen zes maanden werk vinden, krijgen we ieder een bonus van EUR 250.
Als ik enkele minuten in de wachtruimte zit besluit ik de brief uit de binnenzak van mijn jasje te halen. Brieven die de gemeente stuurt moet je altijd meenemen naar afspraken. Het zijn bewijsstukken waarmee je als werkloze kunt aantonen dat je daadwerkelijk een afspraak hebt bij de gemeente. Ik vouw de brief open en lees de tekst.
Mijn maatje heet Freek van Vuure tot Beregein.
Freek heeft vast dezelfde brief gehad als ik. Daarin heeft hij gelezen dat hij gekoppeld is aan ene Eren Yilmaz. Heb ik weer, moet Freek gedacht hebben, word ik gekoppeld aan een ongeletterde allochtoon die niet wil werken.
Freek dus. Vandaag ga ik hem ontmoeten in het bijzijn van mijn klantmanager. Ik vraag me af wat voor soort persoon Freek is. De naam doet chique aan. Alsof hij van adel is. Hij heeft vast en zeker een universitaire studie afgerond. Rechten. Of misschien geneeskunde. Misschien is Freek wel een chirurg. Hoewel, die hebben bijna altijd een goed betaalde baan. Alleen chirurgen die verkeerd snijden worden werkloos en die wil je niet als maatje.
Terwijl ik in de wachtruimte zit, kijk ik om me heen. Zou Freek er al zijn? En wie zou hij dan zijn? Ik tel elf mannen in de ruimte. Behoorlijk aantal allochtonen. Die zullen vast geen Freek heten. Die vallen af. Blijven er vijf over.
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 13: Een brief
Zaterdag 16 april 2016
Weekend. Geen bezoekjes aan de gemeente, geen brieven, geen brochures, geen gedoe met sollicitaties, helemaal niks.
Vanochtend heeft een aardige mevrouw van MekkaLux mij gebeld. Ze vroeg zich af of ik dit jaar de hadj nog wil volbrengen (“Het gaat nu echt heel snel, we hebben nog maar enkele plekken over”) en wees me erop dat hun nieuwe website live is gegaan. Op die site kan ik zelf heel gemakkelijk een pakket samenstellen voor mijn reis, beloofde ze. Als ik zeker wil zijn van een plekje voor dit jaar, moet ik wel dit weekend nog boeken. Anders is het waarschijnlijk te laat.
Met een verse kop thee neem ik plaats achter mijn bureau. Het is nog ochtend, maar de middag ligt op de loer. Langzamerhand begin ik in het ritme van een werkloze te komen.
Ik klik mijn laptop open en surf naar de website van het reisbureau. Het duurt even voordat de gehele site geladen is, ondanks het feit dat de eerste pagina vooral uit tekst bestaat. Op de bovenste helft van het scherm staat in grote gouden letters de tekst “BELEEF DE HADJ”. Daaronder, in dikke witte letters: veilig – authentiek – luxe. Helemaal onderaan het scherm staat een gouden button met daarin de tekst “Start de aanvraag”.
Als ik via de website boek, krijg ik vijftien euro korting. Desondanks besluit ik de telefoon te pakken. Dit wordt mijn grootste uitgave ooit en dan heb ik liever een echt persoon aan de lijn.
“Mekkalux, met Fatima, hoe kan ik u helpen?” klinkt een aardige stem als de telefoon wordt opgenomen.
“Goedemorgen,” zeg ik. “Ik wil graag een reis boeken.”
“Daar kunnen wij u zeker bij helpen. U weet dat wij vooralsnog alleen reizen ten behoeve van de hadj verzorgen?”
“Ja, dat weet ik,” bevestig ik. “Ik wil dit jaar nog gaan.”
“Dat kan nog net. Moment alstublieft, dan pak ik ons boekingssysteem erbij.” Er klinkt enig getyp waarna de vrouw verder spreekt: “Goed, u weet dat bij ons elke reis inclusief visumaanvraag, vliegtickets, hotels en vervoer tussen locaties is?”
“Ja, dat is mij bekend. Ik heb al eens eerder met jullie contact gehad en over de reis gesproken. Vanmorgen nog zelfs.”
“Ah, dan heeft u een collega van mij gesproken. Vanochtend hebben we iedereen gebeld die eerder interesse heeft getoond in de hadj maar nog niet heeft geboekt.”
“Slim.”
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 14: Het algoritme
Maandag 18 april 2016, middag
Na een stevige lunch besluit ik de brochure over het maatjesprogramma door te nemen. Als ik het boekwerkje open sla, valt er een gevouwen A4-tje uit met informatie over mijn maatje.
Naam maatje: Freek van Vuure tot Beregein
Telefoonnummer: 06 – xxxxxxxx
Adres: Regentesselaan 24
E-mail: freek.xxxx@gmail.com
Ik sta op, loop naar mijn keukentje en zet de waterkoker aan. Vanuit de keuken loop ik naar het raam in mijn huiskamer. Hier sta ik als ik op de waterkoker wacht. Op de één of andere manier duren die periodes steeds langer, alsof de waterkoker oud en traag begint te worden. Erg vind ik dat niet. Het uitzicht is prachtig. Nergens ter wereld kun je zo mooi naar een stuk snelweg kijken.
De Regentesselaan. Freek woont in het mooiste stukje van de stad. In een villa. Bij zijn ouders, dat kan niet anders. Ik heb met hem te doen. Hij zou zoveel beter passen in toren twee aan de Begondebocht. Die zit vol met donkere mensen. Aardige lui over het algemeen. Vooral de moeders. Dat zijn geweldige vrouwen. In de zomer koken ze de lekkerste maaltijden op het grasveld voor de torens. Iedereen mag proeven.
Als mijn thee eindelijk klaar is, neem ik weer plaats achter mijn bureau en sla de folder open. En weer dicht. Ik besluit dat ik eerst avondeten ga halen. Die brochure komt later wel.
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 15: Tavla en tennis
Vrijdag 22 april 2016
Als ik op mijn fiets bij Mehmet arriveer, staat hij al op de stoep klaar om me te verwelkomen. Hij is blij met elk bezoek. Mehmet kan niet goed alleen zijn. Hij heeft mensen om zich heen nodig om te voorkomen dat hij de hele dag aan zijn waterpijp loopt te lurken.
We drinken thee en spelen tavla. Mehmet is blij dat ik nog werkloos ben. “Jij moet niet te snel weer werken Eren, doe mij plezier!” zegt hij. “Hoe langer jij werkloos, hoe vaker wij tavla spelen. Misschien jij dan ooit nog een keer goed worden in tavla.”
Ik ben blij dat ik hem de komende maanden vaker kan bezoeken. Al is het maar om hem weg te houden bij zijn waterpijp.
Mehmet is tevreden in Nederland. De bijstand is goed voor hem. Af en toe werkt hij zwart bij. Kleine klusjes. Hier en daar. Maar alleen als hij niet vroeg hoeft op te staan. Of tot laat moet werken. Dat is niets voor Mehmet. Daar krijgt hij stress van en dan slaat hij dicht. Dan vertrekt hij zomaar naar huis. Naar zijn waterpijp. Mede daarom is hij vorig jaar grotendeels vrijgesteld van de sollicitatieplicht. Nederland heeft hem afgeschreven. Want hij kan niet werken. Eén of andere deskundige heeft dat na twee gesprekken met mijn neef officieel vastgesteld. De man (volgens mij heette hij Gerbrand Gerbandi) heeft zwart op wit verklaard dat Mehmet niet in staat is “zich te handhaven in werk gerelateerde omgevingen”. Daarom krijgt Mehmet de rest van zijn leven een uitkering. Mehmet blij. De gemeente blij. Iedereen blij.
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 16: Poststukken
Zondag 24 april 2016
Op zondag breng ik Yunus een bezoek. Yunus is de jongste neef van mijn vader. Hij heeft een eigen bedrijfje in het rondbrengen van poststukken. Ooit was hij postbode, maar dat ging niet helemaal goed. Soms was Yunus moe en dan wilde hij nog wel eens een dagje werk overslaan. Maar nu gaat het beter met hem. Hij mag zelf bepalen wanneer hij poststukken rondbrengt. Hij krijgt per stuk betaald en dat werkt goed. Na een periode van werkloosheid werkt hij nu zes dagen per week, vaak tot ’s avonds laat.
“Eren, ik verdien nu meer dan toen ik postbode was en ik mag toch lekker uitslapen,” zegt hij. “Dat is toch geweldig?”
In een onbewaakt ogenblik vertel ik Yunus dat ik werkloos ben. Buiten mijn schuld, dat wel. En maar voor even. Ik ga snel weer aan de slag, benadruk ik. Maar, ik ga de tijd nemen om de best passende baan te vinden. Dat vindt Yunus verstandig. “Kijk naar mij,” zegt hij. “Ze hadden mij ook afgeschreven. Als ik had gewild, had ik de rest van mijn leven een uitkering kunnen krijgen. En nu? Ik werk en ik betaal belasting. Omdat ik op mijn manier kan werken.”
Ik moet denken aan Mehmet. Die is afgeschreven. De rest van zijn leven een uitkering. Hij is er blij mee, maar toch. Mehmet kan prima werken. En dat zou goed voor hem zijn. Nu is hij afhankelijk van vrienden die bereid zijn om met hem thee te drinken en tavla te spelen.
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 17: 750 euro
Woensdag 27 april 2016
Nog een week en dan is mijn inspanningsperiode voorbij. De zaken lopen naar wens. De eerste twee afwijzingen op mijn sollicitaties heb ik binnen. Ik word geen brood- en banketbakker en de positie als wijkverpleegkundige gaat ook aan mijn neus voorbij. Helaas heeft het Rode Kruis wel interesse getoond. Ze willen weten of ik al eens vergelijkbaar werk heb gedaan. Tevens vragen ze zich af hoe snel en hoe lang ik beschikbaar ben. Ik heb netjes laten weten dat ik geen enkele ervaring heb met de werkzaamheden zoals die staan beschreven in de vacature en waarschijnlijk maar kort beschikbaar ben, gezien het feit dat er veel vacatures voor docenten zijn en zo’n positie toch eigenlijk wel mijn voorkeur heeft boven het doen van semi-vrijwilligerswerk.
Van de bedrijven die een nachtportier zoeken heeft slechts één interesse getoond. Ze hebben me laten weten dat ze mij in hun procedure willen opnemen, mits ik een motivatiebrief stuur. Zo’n brief is namelijk vereist.
Die stuur ik niet meer.
Als ik bij het gebouw van de gemeente arriveer voor een afspraak met klantmanager Hetty, zie ik dat er nog altijd een beveiliger voor de deur staat. Maar fouilleren hoeft niet meer. Hij wenkt dat ik door mag lopen. Waarschijnlijk lijk ik niet op de man die stampij heeft gemaakt.
Binnen neem ik plaats in de wachtruimte. Freek is er nog niet, stel ik vast. Die zal wel te laat komen. Is vast nog bezig met zijn vreselijke rapmuziek en de tijd vergeten.
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 18: Geen baan
**Donderdag 28 april 2016 **
Over twee dagen vindt mijn blind date plaats.
Ooit liep ik een geschikt Turks meisje mis omdat ik slecht was voorbereid. Ze vond dat ik weinig van de wereld wist. Over actuele zaken wist ik zelfs helemaal niks, zei ze.
Dat gaat me niet nog een keer gebeuren.
Ik heb een Volkskrant en een Telegraaf gekocht. Van beide smaken iets. Dan moet het goed komen. Eerst scan ik de headlines in de Volkskrant. Stukken over Syrië, huursubsidie, het Teeven bonnetje, falend management van failliete thuiszorg organisaties, budgetoverschrijdingen bij diverse bouwprojecten van de overheid, te hoge salarissen van bankiers, verdronken vluchtelingen, één of andere prachtige theatervoorstelling en zwartspaarders die hogere boetes moeten betalen. De Telegraaf biedt luchtiger nieuws. Iets over een boer die door een koe is doodgeschopt, de vermeende borstvergroting van Bridget Maasland, de zoveelste relatiecrisis van Gordon, en een ruzie op de redactie van Voetbal International. Net als ik wil afhaken, valt mijn oog op een artikel op pagina zeven: “Uitkeringstrekkers krijgen voortaan nieuwe pc’s en tv’s.” Ik neem een slok van mijn thee en begin te lezen:
*De gemeente Groningen heeft besloten om minima voortaan gratis nieuwe televisies en kookstellen te geven, zo meldt RTV Noord. Tot voor kort kregen zij tweedehands producten, maar daar waren ze lang niet altijd tevreden over. De gemeenteraad heeft nu ingestemd met de aanpassing van de zogenaamde witgoedregeling. *
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 19: Blind date
Vrijdag 29 april 2016, avond
Mijn date heet Simone en vanavond ontmoet ik haar in De Bistro, een klein tentje in het centrum van de stad. Als ze vraagt wat voor werk ik doe, ga ik haar de waarheid vertellen. Ik ben docent Engels, maar ik zit sinds kort zonder werk omdat de scholengemeenschap waar ik werkte een te duur gebouw heeft neergezet, waardoor op docenten bespaard moest worden. Simone is zelf docent en kent het verhaal waarschijnlijk al.
Mijn tennismaatje Simon heeft me vanochtend laten weten dat ze 31 is, niet eerder getrouwd is geweest, geen kinderen heeft, en te herkennen is aan een boek onder haar arm.
Als ik om zeven uur op mijn fiets stap, probeer ik me voor te stellen hoe Simone eruit ziet. In de vierde klas van de middelbare school zat ook een Simone. Simone Duivenstein, als ik me goed herinner. Ze had lang blond haar met een lichte slag erin. En felblauwe ogen. Een mooi meisje, achteraf bezien. Lang en dromerig. Na dat vierde jaar verdween ze van school. Niemand wist waarheen. Volgens sommigen zouden haar ouders naar het buitenland zijn verhuisd, maar anderen fluisterden dat ze een relatie had gekregen met een rijke sjeik en sindsdien in een paleis in Saudi Arabië woonde.
Ik val niet op blond haar en blauw ogen.
Na een ritje van nog geen tien minuten arriveer ik bij De Bistro. Eén vooroordeel heb ik bij voorbaat ontkracht: deze Turk is op tijd.
Fictie Feuilleton - Dagboek van een uitkeringstrekker, deel 20: Vader
Zaterdag 30 april 2016
Aan het einde van de ochtend arriveer ik bij het MegaSnackPaleis. Vandaag ga ik aan mijn vader opbiechten dat ik werkloos ben. Hij zal teleurgesteld zijn, maar ik wil voorkomen dat hij via andere kanalen over mijn situatie hoort.
Ik twijfel of ik mijn moeder moet inlichten. Ik loop het risico dat ze verwacht dat ik voortaan samen met haar naar Turkse TV ga kijken.
“Ha Eren,” zegt mijn vader als hij me in het vizier krijgt. “Help jij mij eens mee met die stoeltjes.”
“Natuurlijk papa,” zeg ik. Ik neem een stapel plastic stoeltjes van hem over en verspreid ze over de stoep. “Hoe gaat het?” vraag ik ondertussen.
Mijn vader gaat zitten op één van de stoeltjes die ik heb neergezet en schudt zijn hoofd. Zonder mij aan te kijken zegt hij: “Ik ben gespannen Eren. Dat mag jij weten. Ik slaap slecht.”
Ik zet de stapel met stoelen neer en ga naast hem zitten. “Gespannen?”
Hij knikt. “Maandag verschijnt de uitslag van de Nationale friettest Eren. Deze maandag. En ik heb nog helemaal niks gehoord.”
En dat is slecht nieuws, realiseer ik me.
