Geenstijl

De wat vertwijfelde vraag 'hoe lang pikken we dit eigenlijk nog?' dringt zich met toenemende regelmaat op. In de panelen, in de opiniestukken, op de sociaalmedia en soms op een muurtje of een handgeschreven briefje. Het kapotbezuinigen van de economie, stilstaande miljardenprojecten, de afbraak van privacy, de onterechte flitsboetes tegenover een peperduur designkantoor voor de boetecollectanten, de hopeloos ondemocratische bestuurslaag die Brussel is, of weer een mislukt akkoord: wanneer is het genoeg en gaan 'we' het weer lekker zelf doen? In Zuid-Europa en Turkije zie je wel opstand, in Frankrijk gaan mensen zelfs massaal de straat op om nota bene tegen een liberaal voorstel (het homohuwelijk) te demonstreren. Vanaf de andere kant van het water druppelen berichten binnen over protesten van de Braziliaanse middenklasse. Maar de Nederlander is verwend en in slaap gesust door de wakende overheid en haar rijkelijk opgetuigde kerstboom die we verzorgingsstaat noemen, waarbij de onderste sociale klassen het makkelijkst bij de cadeautjes onder de boom kunnen. Opstand? De Nederlander heeft het simpelweg te goed, een beleving die versterkt wordt door een overheid die geleid wordt door een glimlachend jochie dat onvermoeibaar blijft roepen dat er niets aan de hand is - zolang u maar auto's en huizen blijft kopen.

Onder dat laagje grijnzende vernis is Nederland in hoog tempo een bananenrepubliek geworden die drijft op corruptie, cliëntelisme, baantjesjagerij en nepotisme - verschijnselen die bijna geëxplodeerd zijn door of na de privatisering van staatsmonopolies. Lokaal worden we bestuurd door (al dan niet goedwillende) amateurs, landelijk worden alle besluiten gedreven door Wat Brussel Wil. De stem van het volk is gesmoord in 'ontmenselijkte' politieke discussies over cijfers die dermate groots en ingrijpend zijn dat er totaal geen oog meer is (of kan zijn) voor de ingrijpende gevolgen op persoonlijke levens van de zorgmedewerkers die op de nullijn moeten, gevangenisbewaarders die wel/niet/wel/niet hun baan verliezen, de mensen in de bouw die werkloos zijn of raken en de klappen die vallen in het MKB en het onderwijs. Alles is gereduceerd tot de kolom 'te bezuinigen bedragen' op de Excelsheets van MinFin Dijsselbloem. Alles aan het 'beleid' ademt dat bezuinigen en lastenverzwaren om aan de Europese eisen te voldoen belangrijker is voor de overheid dan het directe welzijn van haar eigen burgers. Die worden juist in toenemende mate gewantrouwd (PRISM) of zelfs achteloos gecriminaliseerd (slecht functionerende trajectcontroles) door de technocratische debatcultuur in Den Haag. Hoe lang is het huidige systeem nog houdbaar? Dit kabinet gaat de vier jaar in ieder geval niet volmaken. De rek is uit de mogelijkheden voor uitruil van standpunten bij VVD & PvdA, en het is maar de vraag of de regeringspartijen onder druk vloeibaar genoeg kunnen worden om uit hun uitgewrongen partijprincipes nog de voorgenomen 6 miljard aan 'ombuigingen' te destilleren. Er moet nog een JSF gekocht worden, terwijl de VVD wil korten op uitkeringen en de PvdA juist niet op OWS of illegalen. Hoeveel tijd kopende fopakkoorden kun je nog sluiten totdat er écht spijkers met koppen geslagen moeten worden? Reken maar terug: in de zeven, acht maanden dat dit kabinet in functie is, zijn er talloze akkoordjes gesloten (al dan niet met externe 'sociale partners' omdat de Kamer niet mee wilde bewegen), maar is er nog niets in de praktijk gebracht of uitgevoerd. Het is opgeklopte lucht, die van incident naar incident wankelt (Verdaas, Mansveld, Weekers, Teeven, de Fyra). Het is wachten op dat ene Incident des Doods dat de genadeklap gaat vellen. En dan zijn we terug bij af: de stembus. Ook dan zal een volk dat teert op toeslagjes, uitkerinkjes en vangnetjes morrend doch braaf gaan stemmen, maar niet in opstand komen tegen een overheid die door een steeds kleiner wordende groep 'breedste schouders' financieel overeind gehouden wordt. Daarvoor moet in de polder wat meer gebeuren dan een stamelende staatssecretaris of een stilstaande hogesnelheidstrein. Hoe lang pikken we dit nog? Vermoedelijk nog heel lang. Mooi man, democratie in een uitgeholde verzorgingsstaat.