Je moet wel heel diep in de put zitten als je de Europese Unie meent te moeten inschakelen om je te helpen met een probleem. Dat zijn eindeloze praters, maar geen doeners. Toch is dat wat de nabestaanden van MH17 vandaag doen. Op voorspel van Thomas Schansman, vader van een overleden zoon die in MH17 zat, sturen 22 families uit 6 verschillende landen een brandbrief naar Federica Mogherini, de "Hoge vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid" en tevens een van de plusminus zevenvijftig vice-voorzitters. De nabestaanden willen haar hulp bij het openbreken van het MH17-dossier, met name over de ontbrekende radarbeelden. In een begeleidend mailtje schrijft Schansman aan GeenStijl: "Aanleiding is het feit dat de Nederlandse regering nog steeds zeer voorzichtig optreedt (en terughoudend moet optreden) om het gerechtelijk onderzoek niet te doorkruisen. Naar onze mening kan de EU daar wel degelijk op afstand een rol in spelen. Mevr. Mogherini wordt daarom nadrukkelijk gevraagd om in haar contacten met Rusland en de Oekraine druk uit te blijven oefenen om alle informatie, waaronder de ontbrekende radar- en satellietbeelden over te dragen aan het OM en het JIT." In de brief schrijven de families dat de radardata van onschatbaar belang is bij de opsporing van de lanceerlocatie en het vluchtpad van de BUK-raket waarmee de airliner werd neergehaald. Voorts omschrijft de brief hoe Oekraïne haar verklaring achteraf wijzigde (eerst stonden hun primaire radars uit, later beweerden ze dat ze vernietigd waren), dat de Russen hun ruwe data gewist zeggen te hebben en dat John Kerry meteen na de aanslag beweerde dat de Amerikanen alles op radar hadden, terwijl het land daarvan nog altijd niets heeft laten zien. Ook schrijven zij dat Mark Rutte, premier van het land dat het onderzoek leidt, niets wil doen om de radarbeelden op te vragen. Daarom wenden de nabestaanden zich nu tot de EU. Want Poroshenko, Poetin en Kerry gaven eerder al niet thuis, er komen alleen teleurstellende antwoorden op brieven en verzoeken, en de nabestaanden accepteren niet dat cruciale informatie wordt achtergehouden. Schansman had vanmorgen een helder verhaal op Radio 1. De gehele brief staat na de breek.

Fragment 1Vandaag over de eindeloze strijd van #MH17 nabestaanden tegen Poetin, Poroshenko, Kerry en @MinPres. pic.twitter.com/a7MCQJ39mp

— Bart Nijman (@BartNijman) August 31, 2016

Ha, daar zijn ze dan eindelijk - antwoorden op Radarvragen die Pieter Omtzigt (CDA) & Sjoerd Sjoerdsma (D66) op 11 juli al stelden aan VVD-minister Van der Steur. Het verzoek om ze binnen twee weken te behandelen, is dus niet helemaal geslaagd. Het werden er ruim 6. Enfin, ze zijn binnen dus we gaan lezen. Omtzigt en Sjoerdsma vroegen (onder andere) naar de status van het opvragen van de primaire radardata bij Rusland en Oekraïne. Uit de antwoorden van Van der Steur leren we nu voor het eerst dat het OM al in oktober 2014 (!) bij de Russen heeft aangeklopt om hun beelden (screenshot). Maar begin juli van dit jaar is een delegatie van het OM nog eens gaan vragen/smeken in Moskou, want Poetin heeft nog altijd niets op de post gedaan. Van der Steur bij vraag 8: "De Russische autoriteiten hebben eerder informatie verstrekt, maar nog niet alle vragen beantwoord. Over de openstaande vragen is nu overlegd. De Russische autoriteiten hebben hun wens om mee te werken herhaald en zijn zich bewust van de noodzaak dat de nu nog openstaande verzoeken voortvarend moeten worden beantwoord. De RF heeft gesteld bereid te zijn om volledig mee te werken." Een boel open eindes dus. Maar geen radarbeelden uit Rusland, waar de regering echter nog altijd geen klacht over wil indienen bij luchtvaartkoepel ICAO. En de beelden uit Oekraïne? Tuurlijk niet. MinPres Rutte had op 8 juli al gezegd dat hij daar in Kiev sowieso niet naar ging vragen tijdens zijn bezoek aan goede vriend Poroshenko. Uit de antwoorden blijkt dat ze er nog niet zijn, want Steur babbelt er omheen met de opmerking dat "het OM laat weten dat de samenwerking in het onderzoek met alle deelnemende landen nog steeds naar tevredenheid verloopt." De diplomatenkoffie smaakt dus goed. Maar geen radarbeelden uit Oekraïne.

Het gaat dus helemaal niet 'naar tevredenheid', het verloopt nogal roestig met de kruislijntjes tussen de OVV (dat geen radarbeelden nodig zegde te hebben voor het onderzoek naar het 'luchtvaartongeval'), het OM (dat wel in Rusland maar niet in Oekraïne bedelt om beelden) en het kabinet, dat geen politieke druk zegt te willen zetten in Moskou, Kiev of Washington met het excuus dat ze 'geen politieke vingerafdrukken' op het onderzoek willen achterlaten. Terwijl het per definitie een politiek onderzoek is, want het gaat om een noodlottige gebeurtenis die het rechtstreekse gevolg is van uit de hand gelopen politieke spanningen tussen twee landen. Wie weet is het wel niet waar dat de regering niets doet, en beweegt Rutte achter de schermen hemel en aarde bij Vlad, Petro en Barack. Ga maar na: GeenStijl ontdekte in mei 2015 immers nog per toeval dat Koenders met het regeringstoestel naar Moskou vloog - in het geheim. Nu uit de antwoorden blijkt dat de regering al sinds oktober 2014 achter Russische beelden aan zit, ging dat geheimzinnige bezoek dus echt niet over de kaasexport. Het ging over MH17, bleek uit een communiqué dat BuZa uit moest vaardigen na onze toevallige vrijdagmiddagontdekking. Inmiddels weten we min of meer zeker dat het destijds primair om de radarbeelden ging.

Even terug naar boven, naar de verklaring van Van der Steur bij vraag 8 dat de Russen sinds oktober 2014 'nog niet alle openstaande vragen beantwoord' hebben. Dat suggereert dat ze dat binnenkort alsnog gaan doen. En het zet hoe dan ook de deur op een kier voor Omtzigt en Sjoerdsma om binnenkort nieuwe vragen in te dienen: "En, heeft Rusland de openstaande vragen inmiddels al beantwoord?" Zo niet, dan zal het nietige Nederland toch eens hulp moeten inroepen bij de internationale volwassenen. Maar bij wie? Obama? Nee, die houdt zelf radarbeelden achter. De NAVO? Haha, die staan lijnrecht tegenover de Russen. De VN dan? Hmm. Rusland heeft vetorecht in de Veiligheidsraad. Maar hou 1 ding in gedachten: als er in Syrië bij een ziekenhuis van Artsen Zonder Grenzen een Russische bom in de achtertuin valt, staan de radarbeelden in no time op CNN en de Reuters-telex. Je maakt echt niemand wijs dat Rusland, Oekraïne en/of Amerika (en/of de NAVO) geen beelden hebben van die rampzalige namiddag in de zomer van 2014. En het wordt echt tijd dat er op de juiste knoppen gedrukt gaat worden om ze uit de politieke printers te krijgen.

Hier voor nu het hele setje antwoorden als PDF. In het algemeen is de reactie op vraag 7 nog het meest opvallend, qua wegduiken in voorlichterslingo en geen antwoord geven: Update: Ja, de Russen gaven inderdaad al soort van radarbeelden vrij, en zelfs al op 21 juli 2014. Maar dat was een video van radardata, niet de data zelf (beelden onder andere in dit topic). En daarom niet per se geloofwaardig genoeg voor het onderzoek.

Het is bijna twee jaar geleden dat MH17 uit het luchtruim gejorist werd door nog altijd niet opgespoorde BUK-bedieners. Het onderzoek kent een lang traject van onduidelijkheid, omissies en politiek opportunisme, waaronder ergens een onderste steen schuilt. Dat maakt terugblikken nogal wrang, want ongeacht wat Dixielandlul Ten Broeke placht te beweren, is er van closure echt nog geen sprake. Nabestaanden zitten met veel onbeantwoorde vragen - niet zelden letterlijk: aangeschreven regeringsleiders van Rusland, Amerika en/of Oekraïne geven pertinent niet thuis. Kortom, Rutte's rafelige MH17-dossier heeft een propagandavijltje nodig deze maand. Wat schetst derhalve onze verbazing? RUTTE WIL RADARBEELDEN VAN KIEV. Joh. Nu al, na twee jaar al? Wat een voortvarendheid! En het gaat nog verder: "Het Nederlandse Openbaar Ministerie heeft een klemmend beroep gedaan op Rusland om alsnog extra radargegevens te verstrekken rondom de crash van vlucht MH17." WTF? Is dat hetzelfde OM dat, mede volgens Ard van der Steur, helemaal geen behoefte had aan primaire radarbeelden!? EN NU INEENS WEL? Let ook op hoe het de regering het nieuws verspreidt: het OM kondigt haar stappen aan via NSB Handelsblad, en Rutte vertelt het aan de Telegraaf. Da's geen toeval, da's uitgedachte PR. Enfin. Ook al gaat Rutte twee jaar te laat alsnog op zoek gaat naar een positief propagandapuntje voor bij de herdenking op 17 juli, het is goed dat Nederland nu toch actief achter de beelden aan lijkt te zitten bij Moskou & Kiev. Bij die laatste gaat Rutte zaterdagochtend nog op de koffie. Kan hij ook meteen de vraag beantwoorden die Omtzigt hem dinsdag in het GeenPeil-debat stelde:

Even tussendoor: Omtzigt had ook nog een vraag over #MH17. pic.twitter.com/Y38vpxH9ey

— [omitted] (@BartNijman) 5 juli 2016

Beste @mh17research Onze regering belt Oekrainse regering wekelijks. Alleen hebben ze nog nooit om MH17 radar gevraagd.
Zaterdag eerste keer

— Pieter Omtzigt (@PieterOmtzigt) July 7, 2016

Oekraïne bij de NAVO? Als het aan Kiev ligt wel.

Poroshenko expects NATO summit to confirm prospect of Ukraine's membership in alliance https://t.co/sFVBiPAzhG pic.twitter.com/secSulJZjy

— Interfax-Ukraine.Eng (@InterfaxUkr) July 7, 2016

UPDATE EINDE MIDDAG: Nevermind. Rutte gaat helemaal geen radarbeelden vragen aan Poro.

#Rutte over Poroshenko: "Ga niet vragen om radarbeelden. Doe ik alleen op verzoek van OM. Anders politieke vingerafdrukken op onderzoek."

— Fons Lambie (@fonslambie) July 8, 2016

Man man man wat is dat onderzoek naar de aanslag op MH17 toch een ramp. VVD heteluchtballon Ard van der Steur roept al meer dan een maand dat het Openbaar Ministerie helemaal geen primaire radarbeelden van MH17 nodig heeft. Heeft het OM zelf tegen de minister gezegd, zei de minister die zich in debat niet kon herinneren wanneer het OM dat precies tegen hem gezegd had. Maar wát zei hoofdofficier van justitie Fred Westerbeke maandagavond op een bijeenkomst voor (ongeduldige) nabestaanden? Justitie is nog steeds met de Russen in overleg om de primaire radarbeelden van de neergeschoten vlucht MH17. Hee, dat is niet wat Van der Steur zei. Wat er nog meer opvalt aan de kwoot van Westerbeke: het OM is dus wel met de Russen in de slag om radarbeelden (en terecht), maar niet met de Oekraïners. Komaan zeg. Echt helemaal niemand gelooft dat Kiev géén primaire radarbeelden heeft van een luchtruim waar hun eigen luchtmacht actief was. Feit blijft: zolang Kiev geen primaire radarbeelden wil overhandigen, blijft het land een verdachte in de zaak MH17. Maar goed. Terwijl we dus wachten op de Radarbeelden van Rutte die nu kennelijk tóch uit de doofpot gevist moeten worden, hebben we nog een aanrader qua leestip: Pieter Omtzigt legt uit waarom de premier nou zo ontzettend BOOS werd toen hem kritische vragen over de onderste steen werden gesteld in het MH17-debat van vorige week: "Boze Rutte schoof zijn verantwoordelijkheid door." Update: Kamer wil wederom géén radarbeelden opvragen.

Helaas verwerpt de Kamer mijn motie om radarbeelden MH17 bij Rusland, VS, Oekraine en via ICAO en VN te verkrijgen pic.twitter.com/Cr421lrRxy

— Pieter Omtzigt (@PieterOmtzigt) March 8, 2016

Het kan niet anders of er is iets vreselijk mis in het MH17-dossier. Wie zijn oor te luisteren legt, begrijpt dat in Nederland Kabinet en Kamer zich zorgen maken maar ook de Oekraïense politieke kaste bekommert zich over de situatie getuige de off the record-bezoeken aan Den Haag. De MH17-clusterfuck gaat inmiddels langzamerhand richting FUBAR. Want het gaat allang niet meer om alleen die verschrikkelijke ramp en het opsporen van de daders maar ook om de burgeroorlog in Oekraïne, de (internationale) juridische verantwoordelijkheid van het land, gas, het Nederlands Europees voorzitterschap en natuurlijk het nakende Geenpeil-referendum. Maar dat zijn gevolgen, geen oorzaak. Er moet iets anders spelen.

Ja! Daar zijn ze: antwoorden op vragen over de vraag waarom niemand die onderzoek naar MH17 doet pretendeert te doen enige interesse lijkt te hebben in het primaire bewijsmateriaal: radarbeelden van Rusland en Oekraïne. Eind januari beweerde Ard van der Steur dat het OM in zijn oor gefluisterd heeft dat ze geen radarbeelden hoeven te hebben. Nee, dat had hij niet op schrift, dat moest de Kamer maar geloven, zei hij tijdens het MH17 Radar Raadsel Debat van 4 februari. Dat leverde toen uitermate pijnlijke beelden op die wij hierboven met alle liefde nog eens tonen. We zagen een hevig zwetende zwaarlijvige minister radeloos zijn onmacht probeerde weg te bladeren met een stapel paperassen die niet groot genoeg was om zijn zichtbare nervositeit achter te verbergen. Fascinerend falen was dat. Er lagen op dat moment ook al dertien dringende Kamervragen van Pieter & Sjoerd (wij mogen Pieter & Sjoerd zeggen) over de radarbeelden en die zijn nu, twee weken later, eindelijk alsook te laat beantwoord. Een paar opvallende zaken:
• Volgens Van der Steur heeft het OM 'bij verschillende staten' om "benodigde informatie' gevraagd via rechtshulpverzoeken. Of die verzoeken ook wat hebben opgeleverd, vertelt Van der Steur niet. Maar 1. Nederland heeft geen primaire radarbeelden van Rusland, Oekraïne, USA of NAVO en 2. De regering weigert een rechtshulpverzoek bij het ICAO in te dienen (en de Kamer vond dat deze week bizar genoeg helemaal prima), dus: die rechtshulpverzoeken staan kennelijk nog open, maar hebben tot dusver in elk geval geen primair bewijsmateriaal opgeleverd en niemand lijkt er haast achter te zetten om die beelden tóch te bemachtigen.
• Van der Steur beweert in zijn antwoorden dat niemand minder dan het College van procureurs-generaal (de hoogste bazen van het OM - hallo schaduw-VVD'er Herman Bolhaar) tegen de minister heeft gezegd "dat er nu geen behoefte bestaat aan verzoeken door de regering om aanvullende informatie op het gebied van radar- en satellietgegevens." Daar is geen bewijs van, want het is volgens Steur mondeling gebeurd. Dat is bizar op het niveau 'Diverse mensen hebben videobeelden van een onopgeloste moord, maar de politie hoeft ze niet te hebben'. Onbestaanbaar.
• Tot slot is het bij Van der Steur niet bekend of er in het Joint Investigation Team (JIT, landen die onder leiding van Nederland onderzoek doen naar de daders van het neerhalen van MH17) landen zijn die het niet eens zijn met het níet opvragen van de primaire radargegevens. Steur: "Deze signalen zijn mij niet bekend." Lees: 'Ze weten er niet van' of 'We hebben hen niks gevraagd'. Dat JIT loopt dus ook voor geen meter, qua samenwerking. Zou Van der Steur mensen kennen die aan een internationale blamage zijn overleden?
Enfin, lees zelf de antwoorden maar. Van der Steur klinkt op papier (pdf) al net zo nerveus als in de video hierboven.

Het kabinet heeft een nieuwe tactiek bedacht om niet achter de radarbeelden van MH17 aan te hoeven. Volgens Ard van der Steur heeft het Openbaar Ministerie namelijk tegen hem gezegd, dat het OM de beelden niet nodig heeft voor het strafrechtelijk onderzoek. Staat dat ergens op papier? Nee, dat staat nergens op papier. Heeft er dus niemand voor getekend? Nee, er heeft niemand voor getekend. Is het mondeling doorgegeven aan de minister? Ja, het is mondeling doorgegeven aan de minister. Maar wanneer heeft het OM dit dan tegen de minister gezegd? Dat kan de minister zich niet herinneren. U ruikt een rat? Wij ook. Het OM wil namelijk nergens bevestigen dat ze dit tegen de minister gezegd hebben. De radarbeelden. Hoe zit het nou? Met de primaire radarbeelden zou je de raket moeten kunnen zien, evenals de afvuurlocatie, eventuele militaire vliegtuigen in de omgeving, en brokstukken van MH17. Het is dus belangrijk bewijsmateriaal voor het onderzoek van het Joint Investigation Team (JIT), dat wordt geleid door Nederland en waar Oekraïne, Maleisië, België en Australië bij aangesloten zijn. (Het OM heeft een infographic.) De informatie en kaarten waar het JIT op dit moment over beschikt, beslaan 300 vierkante kilometer. Met primaire radarbeelden kun je dat terugbrengen tot ongeveer 1 vierkante kilometer. Zo belangrijk zijn die beelden dus. Maar helaas: Rusland had beelden en heeft ze gewist. En volgens het onderzoeksrapport van de Onderzoeksraad voor de VVD (OVV), dat in oktober verscheen, was de civiele radar van Oekraïne in onderhoud. Afgelopen week zei de Oekraïense ambassadeur echter dat twee radarstations (Luhansk en Artemysk) niet in onderhoud waren, maar dat ze zijn vernietigd. Dat is strijdig met het OVV-rapport. Sowieso: als een radar niet werkt, moet je dat als land melden bij Eurocontrol. De OVV had de beweringen van Kiev dus kunnen checken. Maar navraag bij Eurocontrol leert dat dit niet is gebeurd. De OVV sprak ook niet met Oekraïense luchtverkeersleiders - primaire bronnen, want dat waren de laatste personen die live contact hadden met MH17. Oekraïne is ongeloofwaardig Kiev beweerde daarnaast dat haar militaire radarsystemen uit stonden op de bewuste 17e juli van 2014. Dat is een volstrekt ongeloofwaardige bewering: er was oorlog in het oosten van het land, een Russische invasie dreigde en de Oekraïense luchtmacht had haar eigen materieel in de lucht. Dat doe je niet zonder radar. Internationaal gezien heeft Nederland ook niet bij de Amerikanen gevraagd om hun materiaal (ondanks de uitspraken van MinBuZa Kerry dat “We saw the take-off. We saw the trajectory, we saw the hit."), en NAVO beweert niks te kunnen zien op de eigen AWACS-beelden van radarvliegtuigen die - nota bene - het oosten van Oekraïne in de gaten hielden. Wil Oekraïne wat verbergen? En zo ja, wat dan? Een militair vliegtuig in de buurt van MH17? Of erger? In het debat over de radarbeelden van donderdag 4 februari beweerde Van der Steur - die een uiterst nerveuze avond had - dat de regering pas op 13 oktober, de dag dat het OVV-rapport verscheen, op de hoogte werd gesteld van het ontbreken van radarbeelden. Maar nota bene Frans Timmermans had een jaar eerder, oktober 2014, al geroepen wat hij wist over zuurstofmaskers en een raket. In april 2015 leidde de ophef over de door de regering voor de OVV verzwegen Kiev-briefing tot nader overleg tussen kabinet en OVV. Is er toen ook niets over de radarbeelden gezegd? Wist de regering écht pas op 13 oktober van de ontbrekende beelden? Moeilijk te geloven. En waarschijnlijk niet waar. Hoe nu verder met het strafrechtelijk onderzoek? Ook nu bekend is dat er géén (primaire) radarbeelden zijn opgenomen in het onderzoek van de OVV, noch worden meegenomen in het onderzoek van het JIT, weigert het kabinet om een klacht in te dienen bij internationale luchtvaartorganisatie ICAO. Daarmee blokkeert Rutte II de weg naar het opvragen van de beelden die de onderste steen kunnen tonen. Nabestaanden doen inmiddels een wanhoopspoging om Rutte in beweging te krijgen. En wat tenslotte ook een bijzonder interessante vraag is in dezen: Wat vinden de andere landen in het JIT ervan dat hoofdonderzoeker Nederland géén behoefte heeft aan primaire radarbeelden - en daarmee primaire bewijsstukken? Na de breek: Nieuwe Kamervragen voor Van der Stuntel, van Omtzigt (CDA) en Sjoerdsma (D66), over zijn bewering dat het OM in zijn oor gefluisterd heeft dat ze geen radarbeelden hoeven te hebben.

Op internet zijn radarbeelden opgedoken die een goed zicht geven op het onderzoek naar de onderste steen, die een molensteen is geworden. Zowel voor het kabinet als voor Kiev. Langzamerhand is elke uitleg ongeloofwaardig geworden en dat brengt ons meteen op radarbeeld 1, hierboven: nabestaanden zien zich genoodzaakt om een Werkgroep Waarheidsvinding op te richten. Waarom zij dat doen? Welnu, daarvoor verwijzen we meteen naar: Radarbeeld 2: 'Radarbeelden MH17 kwelling voor Oekraïne én Nederland', kopt het AD bij een bericht waarin we leren dat de regering in Oekraïne in eigen land een verklaring heeft uitgedaan over het contact met de Onderzoeksraad voor de VVD, over de radarbeelden. Die verklaring is in strijd met de Nederlandse uitleg in het MH17-debat van donderdagavond: Kiev zegt dat er sinds januari niet meer over radarbeelden is gesproken, maar Van der Steur zei dat er in maart nog overleg over was. Radarbeeld 3: Ondanks het ontbreken van de Oekraïense radarbeelden en het feit dat de Russen die van hen vernietigd hebben (en dat is strafbaar!), gaat het kabinet daarover niet aan de bel trekken bij bijvoorbeeld ICAO, het International Civil Aviation Organization. De regering zou protest kunnen aantekenen, maar dat vind MinBuZa Koenders niet nodig, want de Onderzoeksraad voor de VVD heeft al genoeg informatie, vinden ze zelf. Dat is raar, want de OVV oordeelt nu op basis van 320 vierkante kilometer. Met de juiste radarbeelden is dat terug te brengen tot ongeveer 1 vierkante kilometer. Is Kiev soms bang dat er een Oekraïense BUK in die vierkante kilometer staat? Of zat de OVV van het begin af aan zélf al fout, überhaupt nooit om de beelden te vragen? En heeft Nederland de Oekraïense claims wel gecontroleerd? Nee, zo blijkt uit navraag: Radarbeeld 4: Eerst was de Oekraïense verklaring dat de radars uit stonden voor onderhoud. Later werd die verklaring gewijzigd en zou er een radarstation vernietigd zijn. Als er wat met een radar is, moet een land daarvan melding doen bij Eurocontrol. De OVV had de Oekraïense claims dus kunnen controleren. Een Kamerlid mailde deze vraag naar Eurocontrol: "Did the Dutch safety board ask for reports on problems with radar stations in Ukraine and/or Russia for its report on the downing of MH17?" Hierboven staat het antwoord: Nee, dat heeft de Onderzoeksraad niet gedaan. Zeker nu de Oekraïense ambassadeur in Den Haag vermeldt dat een van de radarstations vernietigd was, is dit een interessant antwoord. Radarbeeld 5: Volgens Ard van der Steur heeft het Openbaar Ministerie, die het strafrechtelijk onderzoek MH17 doen, óók gezegd dat ze helemaal geen radarbeelden hoeven te hebben. Dat is bizar, want welke onderzoeker wil minder bewijs hebben dan hij kan krijgen voor een onderzoek? Wanneer, hoe en door wie het OM dat verzoek heeft ingediend, dat kan Van der Steur zich echter niet zo goed herinneren. Dat gelooft natuurlijk helemaal niemand, dus het leverde bizarre gesprekken op in het Kamerdebat van donderdag (verslag, video). Radarbeeld 6.

Niemand heeft een motief om de onderste steen NIET boven te krijgen. Aldus @HanTenBroeke @NPORadio1 #MH17

— standNL (@standpuntnl) February 5, 2016

En tot slot hebben we dan nog VVD Kamerlid Han ten Broeke, die bij de allerlaatste verdedigingslinie van zijn partij is aanbeland: eloquente paniek, gegoten in een hele domme opmerking: de daders hebben er bijvoorbeeld álle belang bij om die onderste steen onder te houden. Ook de persoonlijke minion van Ten Broeke verslikte zich in een publicitair paniekaanvalletje. Hij zei haastig sorry. Te laat. We weten nu hoe de VVD over kritische onderzoekers naar de onderste steen denkt: daar hebben ze een uitgesproken hekel aan.

In Nederland hebben staatsgeheimen nog al eens de neiging te pas en te onpas gelekt te worden. Misschien moeten deze geheimen voortaan gewoon in hetzelfde laatje worden bewaard als de onderste steen. Dan is er niets aan de hand. Enfin, aan de vooravond van het kamerdebat waarbij Rutte niet aanwezig is omdat "he had a thing", komt er weer een beschamend telegram uit Oekraïnistan. Volgens de destijds dienstdoende minister van Infrastructuur en Zandwegen, Vladimir Schulmeister, heeft Nederland helegaar nooit bij de juiste instanties om de mogelijk doorslaggevende radarbeelden gevraagd. "De Onderzoeksraad beschikt niet over de zogeheten primaire radarbeelden van Rusland en Oekraïne, waarop eventuele gevechtsvliegtuigen en raketten te zien zijn. Moskou beweert de beelden te hebben gewist, de Oekraïense regering kon ze destijds naar eigen zeggen niet leveren omdat de civiele radars in onderhoud zouden zijn geweest en de militaire radars uit zouden hebben gestaan." Een soort bonnetjes van Opstelten dus, alleen dan op continentaal geopolitiek ontwrichtend niveau. Maar inmiddels is oud-minister Schulmeister alweer vol gas aan het backpeddelen, en zegt dat er sprake is van een misverstand, terwijl vier journo's allemaal het zelfde hoorden. En ook de Oekraïense ambassadeur in Nederland, Olexander Horin, beweerde zojuist dat de OVV wél om de beelden gevraagd heeft. "De radarbeelden zijn absoluut opgevraagd door de Onderzoeksraad, dat schrijven de onderzoekers ook in het rapport. (...) De eerste radar was vernietigd, de tweede was in onderhoud en de derde had geen bereik. De uitspraken van de voormalig staatssecretaris Schulmeister zijn niet waar. Mogelijk is er sprake van een misverstand." Dat klinkt alsof beide heren een spinnend bek-houwe-telefoontje uit Kiev hebben gehad. Want beide heren wijken hier af van de officiële Oekraïense regeringslijn. In het OVV rapport staat namelijk dat alle radars in onderhoud waren. De Oekraïense ambassadeur zou nu dus toe moeten geven dat Oekraïne loog, omdat een van de radars was vernietigd, waarover ze logen tegen Eurocontrol en later dus ook aan de OVV. Dan rijst natuurlijk de vraag waarover ze nog meer liegen. Wisten ze misschien heel goed dat er al 20 militaire vliegtuigen waren neergeschoten in dat gebied, en dat het luchtruim dus onveilig was, en dus gesloten had moeten worden? Dat zou zware implicaties hebben. Ondertussen worden de antwoorden (.doc) van Vak K op kristalheldere kamervragen door Omtzigt en Sjoerdsma ook vager naarmate de duidelijkheid van de vragen toeneemt. Dit dossier zit muurvast.