Geenstijl

Jezus wist niet dat u zou gaan denken dat hij in het jaar nul geboren is, want het getal nul was in zijn tijd niet in gebruik. Na de laatste dag van het jaar voor de geboorte van Christus volgt de nieuwjaarsdag van het jaar na de geboorte van Christus. Als de geboorte rond de jaarwisseling plaats gevonden zou hebben, is er daar wel mee te leven. Toch bestaat er een klassiek probleem met het geboortejaar van Jezus: Jezus is geboren, vertelt de bijbel, ‘toen Quirinius landvoogd over Syrië was’, en Quirinius werd pas in het jaar 6 ná tot gouverneur van Syrië benoemd; maar het bijbelverhaal over de kindermoord van Bethlehem wordt gesitueerd ná de geboorte van Jezus ten tijde van het leven van Koning Herodes die in 4 vóór Christus overleed. Jezus is volgens de bijbel dus geboren voor -4 (dood van Herodes) maar na +6 (Quirinius landvoogd). Weest u maar blij dat u geen fundamentalist bent, al is de oplossing eenvoudig. Er zijn in deze verhalen twee verschillende auteurs aan het woord, waarvan er minstens één zich vergist.

Het knappe van onze westerse kalender is dat de dagelijkse kalender van de jaartelling los is gemaakt. De huidige telling van de jaren is nu ruwweg 1000 jaar in gebruik. De kalender zelf, kijk naar de namen van de maanden, is ouder dan de huidige nummering van de jaren en komt deels uit de Romeinse tijd: Caesar werd zoals u zich herinnert vermoord op ‘de Idus van de maand maart’. En terwijl een antieke maanmaand 29 of 30 dagen telt, telt een moderne westerse kalendermaand er 30 of 31. Twaalf maanmaanden is ongeveer een zonnejaar, maar niet precies: er is elf dagen verschil. Als je er niks aan doet, vallen na vijftien jaar de wintermaanden in de zomer. Maar goed, er is wat aan gedaan, en een kalenderjaar is nu twaalf kalendermaanden. Twaalf kalendermaanden is ook nog steeds niet precies een zonnejaar. Door eens in de vier jaar een schrikkeldag toe te voegen lukt het de kalender om in de pas te blijven met het zonnejaar. De islamitische jaartelling schept een eigenaardig probleem. In die jaartelling is het nu 1435. De islamitische jaartelling begint in ons jaar 622, bij het begin van het jaar waarin Mohammed overstak van Mekka naar Medina, want met die oversteek begon de strijd voor een islamitische staat. Het islamitische jaar bestaat uit twaalf maanmaanden, en is dus die 11 dagen korter dan het zonnejaar. Het antieke Arabië kende schrikkelmaanden, mogelijk elke drie jaar één, maar dat was heidens, en de islam heeft de heidense schrikkelmaanden afgeschaft, in 632. Daarom vallen sindsdien de islamitische feestdagen elk volgend jaar vergeleken bij onze kalender ongeveer elf dagen eerder dan het jaar tevoren. De viering van de geboortedag van Mohammed vindt in 2014 plaats op 13/14 januari, maar in 2015 op 3 januari. Rekent u zelf even uit wat er in 2016 gebeurt? De antieke beschrijvingen van het leven van Mohammed (±570-632) melden van maand tot maand wat Mohammed deed en waar hij was. Maar gek genoeg wordt er geen enkel verhaal overgeleverd over dingen die hij tijdens een schrikkelmaand gedaan zou hebben. Deed hij nooit iets tijdens de schrikkelmaanden? Zijn de verhalen over wat hij deed pas neergeschreven toen niemand zich meer goed herinnerde hoe het met die schrikkelmaanden zat? Of waren er in het echt geen schrikkelmaanden? Een profeet neemt toch geen vakantie? Het gaat over minimaal een tijdsbestek van twintig jaar, van ±611 tot 632, daar moeten schrikkelmaanden in gezeten hebben. Wel leeft er bij een enkeling het vermoeden dat de afschaffing van de schrikkelmaanden pas na het jaar 664 heeft plaats gevonden: volgens de Duitse onderzoeker Volker Popp wordt dat gesuggereerd door de manier waarop de jaren geteld worden in de inscriptie van Hammat Gader in de Golan (mirror). (Spreek uit ‘Gadeer’ met de ee van ‘zee’). Dat zou de zwijgzaamheid over de schrikkelmaanden uit Mohammeds leven verklaren. Maar het schept een ander probleem: de islamitische commentaren op Koran 9:37 en de islamitische traditie leren eenstemmig dat de schrikkelmaanden in 632 zijn afgeschaft. Zit die traditie er naast? De beroepsmoslims hebben van oudsher bepaald dat het begin van een nieuwe maand niet met behulp van astronomie mag worden uitgerekend maar door beroepsmoslims moet worden waargenomen. De maand begint als ’s avonds twee beroepsmoslims de nieuwe maan met eigen ogen hebben gezien. De nieuwe maan wordt niet overal ter wereld op hetzelfde moment zichtbaar. Het onvermijdelijke gevolg is verwarring. Ook de wereld van de islam bedient zich daarom in de praktijk van de onovertroffen berekenbare christelijke kalender en -jaartelling. Gelukkig Nieuwjaar.