Dr. Teun Voeten is antropoloog en oorlogsfotograaf, gepromoveerd op het Mexicaanse drugsgeweld. Geheel ongesubsidieerd doet hij onderzoek naar de fentanylcrisis. Voor GS berichte hij eerder al uit Odessa, de VS en Mexico. Dit voorjaar keerde hij terug naar San Francisco om met eigen ogen te zien hoe het ervoor staat met de drugsbestrijding. Zomer 2026 zal zijn boek “Fentanyl. Sluipmoordenaar aan de Westkust” bij Ezo Wolf verschijnen .

Met twee drugsdoden per dag en duizenden verslaafden die als zombies door een verloederd centrum strompelen, is San Francisco het epicentrum van de fentanylcrisis aan de Westkust van de VS. Volgens velen komt dat door een ultra-progressieve beleid. Auteur Michael Shellenberger haalt in zijn controversiële boek San Fransicko. Why Democrats Ruin Cities hard uit naar een politiek die de stad tot een paradijs voor verslaafden, dealers, daklozen en criminelen maakte. Het beleid van harm reduction is doorgeslagen en ontaardt in het stimuleren van drugs, zowel gebruik als verkoop. Ook veel bewoners hebben genoeg van de overlast op straat. Actiegroepen pleiten voor een ander koers. En met succes. Er waait een conservatief briesje door het eens zo progressieve San Francisco.

Adriana is mijn gids in de wereld van verslaafden en daklozen in San Francisco. Ze is midden in de vijftig en gebruikt al 30 jaar crystal meth (maar wil niet op de foto, red.). Ze noemt zichzelf een functionele gebruiker: haar consumptie is minimaal en al jaren constant. Ze slaapt gewoon elke nacht en haalt niet zoals zware gebruikers 72 uur non stop door. Elke ochtend werkt ze in een buurtwinkel. "Die job houdt me in leven en geeft me een regelmaat die ik nodig heb."

Behalve meth gebruikt ze opioïden als downer. Pure fentanyl gebruikt ze zelden, dat vindt ze te gevaarlijk, ze heeft al vier keer een overdosis gehad. Medegebruikers wisten haar leven te redden door Narcan toe te dienen, de opioïdenblokker die niet alleen elke agent en hulpverlener, maar ook iedere weldenkende gebruiker standaard op zak heeft. Nu rookt Adriana vooral de zogenaamde M30 pillen. Ze verkruimelt ze op zilverpapier, houdt er een aansteker onder en zuigt de rook met een plastic rietje naar binnen. M30 pillen bevatten officieel 30 mg oxycodone, de beruchte painkiller die door Purdue Pharma genadeloos werd gepusht en die de opoïdencrisis veroorzaakte. Maar nu worden de pillen op grote schaal nagemaakt, vooral door Mexicaanse kartels, en zit er voornamelijk fentanyl in. De hoeveelheid kan enorm variëren en het gevaar van een overdosis ligt altijd op de loer. "Ik begin met een klein trekje," legt Adriana uit, "zodat ik merk hoe sterk het is. Mijn dealer is betrouwbaar: ik weet wat ik krijg en de kwaliteit is constant."