Turks-Nederlandse successchrijfster vreest Duitse vertaling

We kunnen het niet in Dit Land hè? Is er eindelijk eens een vrouw opgestaan die haar bedompte drie hoog achter-opsluiting tussen islamitische gifschotel en gods gesel beschrijft en daarvoor beloond wordt met lof, prijzen en columns in voormalige verzetskranten - kunnen we we haar nog niet behoeden voor de gevolgen van het openbaren van haar eigen levenswaarheid. Na Ik Ga Leven (recensie) is het nu dus tijd voor de logische vervolgen: Duitse, Franse en Engelse vertalingen, een verfilming en het onvermijdelijke tweede deel: Ik Ga Vluchten. De dappere dame uit Amsterdam West, die sowieso al overal beveiligd moet worden, wil naar het buitenland uitwijken omdat ze vreest voor haar veiligheid. En dan blijft het toch een beetje te stil. Je kan de interne verdeeldheid bijna proeven: 'Oeh een vrouw uit een gemarginaliseerd milieu die voor zichzelf opkomt tegen het conservatieve patriarchaat' is weer ouderwets aan het botsen met 'Hmmm ja maar kritiek op de diepere geloofsovertuigingen van sociaal-economische achtergestelde groepen is racisme en discriminatie en islamofobie'. En zo is er wel het boek, en de lof en recensies en prijzen en de vertalingen en de verfilming. Maar daarna sluiert onze vrije samenleving zich toch weer in schaamte. Behouden reis, Lale.

Maar gaat wel door met schrijven.

"Prachtig boek, scherp geschreven, messcherp, poëtisch, erotisch, het is een page turner." — Twan Huys. Nou, dat vonden we zelf dus ook. Maar bovenstaand bij Buitenhof kondigt ze wel aan waar haar volgende boek vooral niet over gaat: het tweede abrahamitische derivaat. Heeft die petitie uiteindelijk toch exact niets teweeggebracht bij haar talloze bedreigers en niet bijgedragen aan het vrije klimaat in wat ooit Nederland was. En u durft het waarschijnlijk niet omdat u de bestelling niet uw vaccinatiepaspoort genoteerd wilt krijgen, maar dat boek koopt u dus hier.

Ja sorry nu pas, we lezen nou eenmaal een beetje langzaam

We zijn een beetje in de ban van Lale Gül. Uit het niets zit ze al wekenlang in onze gedachten, als een zonovergoten kroegterras in de lente, tijdens grijze tijden waarin iedereen langzaam mentaal wegkwijnt. En dan bedoelen we niet alleen vanwege corona, we zijn als land al langer de bibberende  begeleidingsband die de grafmuziek verzorgt achter de rouwstoet van onze eigen rebellie, op de platgetreden wegen naar het crematorium van het conformisme.

Het conformisme van de partijpolitiek, een door enkele honderden hoge heren bestuurd kartel dat louter nog regeert in bijzinnen omdat de echte wetten door Brussel worden gedicteerd. Het conformisme in de media, die zich steeds opzichtiger als hoeder en helper van die macht hebben opgeworpen, uit angst voor een veelkoppig populistisch monster dat ze eerst zelf onder hun bed verzonnen hebben voordat ze er in zijn gaan liggen. Zwijg ons nog harder van het conformisme van de culturele sector, waarin satire een persiflage op zichzelf is geworden, subsidie van individuele creativiteit een platgeslagen pastiche heeft gemaakt, en je louter nog geacht wordt de eigen bron te vergiftigen met woke identitair vitriool tegen de nationale geschiedenis, de autochtone samenleving en de artistieke, literaire of polemische vrijzinnigheid.

Maar plots en uit het culturele niemandsland van Amsterdam-West is daar de Turks-Nederlandse Lale Gül. Uiterlijk zou je haar in eerste opslag zo verwarren met een voluptueuzer uitgevulde Famke Louise. Het Amsterdamse straataccent. De neiging tot uiterlijke oververzorging. Een licht loensende oogopslag, die je steeds doet twijfelen of ze nou onwetend of uitdagend is. Maar dan neemt ze het woord. Of liever, het geschrift. Haar roman Ik Ga Leven is als een dagboek dat vanaf de eerste pagina explodeert om een jong leven in één rollende bal van vuur, rook en drukgolven te bevrijden van de religieuze lockdown waar het twee decennia onder gebukt ging. De taal gejaagd maar de vertelling bedrukt, in een verhaal dat alles tegelijk naar buiten perst in een tempo alsof het vreest te worden onderbroken, alsnog in de knop gebroken - de vrijheid toch nog afgenomen.

De hoofdpersoon heeft een andere naam - Büsra - en betrokkenen zijn onherkenbaar gemaakt. Sommige conversaties zijn ongetwijfeld louter fictief gevoerd. Maar het is onmiskenbaar de autobiografie van Lale zelf, een jonge Turkse vrouw wier leven in Nederland niet over tulpen gaat. Omdat niet de aardse vrijheid, maar de wil van Allah regeert via de imam, familie en een sociaal-culturele omgeving die haar ouders (of ‘verwekkers’, zoals zij ze consequent noemt) in een greep van verwrongen vroomheid houden, waarin Büsra wordt gewurgd tussen redeloze geloofsdwang en hypocriete groepsdruk.