Voor een paar bankiers was deze week de maat vol. Blijkbaar was het moment gekomen om de watjes in Europa, eurocraten, werknemers, politici, maar eens de les te lezen. Het moet maar eens afgelopen zijn met halfzachte uitspraken en compromissen sluiten; het is tijd om te stoppen met het sparen van de kool en de geit. De aftrap werd gedaan door de baas van de ING Nederland, Nick Jue (foto). Bankmedewerkers moeten weer gewoon hard gaan werken, geen 9-tot-5 mentaliteit meer vertonen, en net als Jue 's avonds doorwerken en niet 'met je dikke kont' voor de televisie hangen. Bankmedewerkers moeten zich realiseren dat 'life-time employment' niet meer bestaat. Ontslag is een keuze. Zij moeten zich daarom bijscholen en permanent voorbereiden op een loopbaan buiten de bank. Topman Jue was geschrokken dat zijn medewerkers niet geschikt waren voor de arbeidsmarkt. Hij wil dat medewerkers 'wakker' worden. Je vraagt je af op welke planeet Jue woont. Sla eens wat rapporten van de AFM op of kijk op 'uitzending gemist' naar wat Kassa- of RADAR-uitzendingen. Je bent meteen wakker. Maar Jue zal zelf zelden in een bankkantoor komen, dat is bankbazen eigen. Dat de banken in ruil voor een goed pensioen een weinig kritische houding bij het personeel hebben gestimuleerd, zal wel niet in het opleidingshandboek staan.

De geest van Ome Joop waart nog steeds rond op het Binnenhof. Oké, de aanval op de portemonnee van de sterkste schouders via de zorgpremie is afgeslagen. Maar het kabinet slaat keihard terug, toegegeven zoals het hoort, via de belastingen. Niets geen 1.000 euro terug voor de 'hardwerkende Nederlander'. Ook de pensioenen gaan eraan. Ik weet het, 99% van de Nederlanders snapt niets van pensioen, wil er niets van snappen, of denkt nog altijd dat de pensioenfondsen het beste met ons voor hebben. Daar maakt het kabinet handig gebruik van. De aanpassing van het 'Witteveen-kader' (ja, zo heet het echt) van 2,25% naar 1,75% klinkt niet zo erg, maar dat is het wel. U gaat aanzienlijk minder pensioen overhouden. Het kabinet verwachtte dat ter compensatie de pensioenpremies gaan dalen, maar de pensioenfondsen peinzen daar niet over. En Samsom maar twitteren dat het lagere pensioen komt door pensioenfondsproblemen. Rutte zei op zijn beurt tot drie maal toe in de Tweede Kamer dat de beleggingsresultaten zo tegenvallen (de haan kraait 3 maal, ken u klassiekers). Je vraagt je dan wel af waar die enorme stijging van het pensioenvermogen in 2012 vandaan komt (het is geen manna, nogmaals, ken uw klassiekers).

Message in a bottle. De bankenbashers krijgen hun gelijk, laten ze er maar heel blij mee zijn. De kaalslag onder de Nederlandse banken gaat nu snel. Sinds 2009 zijn er al 20.000 banen geschrapt. Tijd voor een SOS uit bedreigd bankengebied. Vorige week kondigde ING aan 2.400 werknemers te lozen, gisteren schopte RABO er 6.000 mensen uit, gelukkig is dat inclusief de RABO-wielerploeg. ABN AMRO en SNS hebben ontslagrondes aangekondigd. De werknemers die achterblijven moeten elke dag voorzien van pek en veren naar hun werk. Incentives om harder te werken of meer kwaliteit te leveren dan de collega's zijn er niet, want iedereen krijgt een fijn vast salaris (en net als in 1978 toen ik begon bij AMRO, zal boven elke deur weer een klok komen te hangen, zodat de bankemployees precies om 5 uur het pand zullen kunnen verlaten). Concurreren, het beter doen dan de anderen om daar een hoger financieel en/of psychisch inkomen uit te halen, dát woord zal worden geschrapt uit de CAO's en 'missie-statements'. We worden allemaal overheid en we gaan nooit meer failliet.

Heeft u ook altijd al eens willen weten wat die "parasieten" van High Frequency Traders, met hun razendsnelle computers en dikke glasvezelkabels op hun bankrekening gestort krijgen? Als u het echt wilt weten, stay tuned. Ik sta echter niet in voor uw gemoedsrust. Via de website amsterdamtrader.com, een anonieme site van een goed ingevoerd persoon in de wereld van handelaren, was bijgaand staatje op te vragen. Het zijn de bonussen van 2011 en 2012 van handelaren van IMC in Chicago. En ja, het zijn miljoenen dollars. IMC behoort samen met Optiver tot de absolute top van de financiële handelshuizen in de wereld, Neerlands trots dus. En het zijn echte High Frequeny Traders. Hun computers verwerken waarschijnlijk miljoenen transacties per dag op bijna alle beurzen die er toe doen. Wat moeten we vinden van deze miljoenenbonussen?

Een van de laatste Heilige Huisjes, het Nederlandse pensioensysteem, de basis voor het poldersucces, ligt onder vuur. Opmerkelijk, want ons pensioensysteem was tot voor kort het beste pensioensysteem ter wereld en werd zelfs als exportproduct naar voren geschoven. Maar het verlies van de eerste plaats aan Denemarken zou een teken aan de wand moet zijn. Ook in het buitenland is het korten van pensioenen opgemerkt. Ook de overheid gaat lekker tekeer. Het 3% spook waart rond en heeft het pensioen ontdekt. Daar kan nog flink worden bezuinigd en dus is de overheid hard bezig de fiscale pensioen-sluiproutes af te sluiten. De overheid neemt al sinds 1999 maatregelen om het fiscaal gunstig pensioensparen te beperken. Het verlagen van de fiscale vrijstelling van pensioenpremies (verlaging pensioenopbouw van 2,25% naar 1,75%) in het regeerakkoord van Rutte II past in deze trend. Ook mag fiscaal vriendelijk nog maar 70% van het gemiddelde loon worden opgebouwd i.p.v. het eindloon. En en passant heeft de overheid ook de zogenaamde 'omkeerregel' gemaximeerd op een inkomen van 100.000 euro. De 'omkeerregel' schrijft voor dat de pensioenpremies fiscaal mogen worden afgetrokken, maar dat de latere uitkeringen worden belast (veelal tegen lager tarief).

Het is weer tijd voor een sprookje in polderland. Verteller van het sprookje is Gerard Riemer van de Pensioenfederatie. Hij leest voor uit het boek "samen sta jij sterk" en heeft vandaag gekozen voor dat fantastische heroïsche verhaal van Hans Brinker (want Gerard herkent zichzelf in Hans). Hans schaatste door dat vredige Anton Pieck landschap waar alle mensen samen zorgen voor elkaars pensioen, waar ondernemingen ijzersterke balansen hebben om alle pensioenen te betalen en nooit premies overslaan, waar het vaste gegarandeerde pensioen met gemak de inflatie bijhoudt, waar de overheid royaal haar belastingpot openstelt om fiscaal-vriendelijk te sparen, waar jonge deelnemers vanzelfsprekend met plezier extra premie betalen als de oudere deelnemers veel ouder worden dan verwacht. En dan ziet Hans dat gaatje in de dijk. Hans weet wie het heeft gedaan. Het zijn die gemene critici die onzin (hier en hier) vertellen over het mooiste pensioensysteem van de wereld (Defined Benefit); het zijn de mensen die de solidariteit willen opblazen, het zijn de mensen die zeggen dat ze graag zelf willen beslissen wat er met hun spaargeld gebeurt. Het zijn de mensen die zelfs zeggen dat het een sprookje is dat álle mensen een 100% zeker inflatie-gegarandeerd pensioen kunnen krijgen. Het zijn de mensen die de pensioenfondsen beschuldigen van het manipuleren van de rentevoet zodat de pensioenuitkering van ouderen ongestoord door kan gaan.

We moeten het allemaal gemist hebben. Het topoverleg tussen Rutte en Merkel was niet toevallig in de grensplaats Kleef. Volgens de rijksoverheid ging het gesprek op 23 mei om de bijzonder hechte band tussen Nederland en Duitsland aan het volk te laten zien en had als doel het verder versterken van deze relatie. Volgens de overheidspapegaaien ging het om het thema duurzame groei. Er zou onder meer gesproken zijn over innovatie, duurzame energie en financiële duurzaamheid. Maar we hebben het allemaal mis, het ging over hypotheken. Rutte is eigenaar van ABN AMRO en heeft een probleem. Voorzitter Zalm heeft deze maand gezegd dat de bank niet meer wil groeien in hypotheken. De totale hypotheekportefeuille moet beter "gebalanceerd" worden, dat is een eufemisme voor 'we lopen teveel risico en we moeten er van af'. Ik kan mij daar wel wat bij voorstellen. De *hum* universele bank ABN AMRO heeft namelijk 47% van de kredietverlening (totaal 276 miljard) zitten in hypotheken (153 miljard) en dat is nogal veel. Vooral omdat deze hypotheken niet volledig met spaargeld gefinancierd kunnen worden, moet de bank dus aankloppen bij haar concurrenten en dat lijkt mij voor een ondernemer bankdirecteur een vernedering.

Wat is dat toch met die Rabobank? Waarom altijd 'anderen' de schuld geven? Wat is er aan de hand. RABO heeft in het verleden 'ledencertificaten' uitgegeven. Dat werd gebracht als een leuk extraatje voor trouwe leden van de bank. De rente was zeer aantrekkelijk en het risico leek, zeker aan het begin van deze eeuw en ook wel vlak na de kredietcrisis, te verwaarlozen. Ze waren daarom populair en werden goed verkocht. De ledencertificaten vormen nu al 23% (6,7 miljard) van het kernkapitaal van de RABO (29 miljard). Het zijn echter wel achtergestelde certificaten en die liggen sinds Cyprus en SNS (daar werden de ledencertificaten lekker mee-onteigend) zwaar op de maag bij spaarders, die eigenlijk gewoon beleggers zijn. Dus de klanten nemen het zekere voor het onzekere en willen verkopen. En dan ontstaat een situatie waar de niet-beursgenoteerde coöperatieve bank zonder hijgerige korte termijn aandeelhouders zo een enorme hekel aan heeft. De bank wordt een speelbal van 'pseudo-aandeelhouders', en die bal rolt keihard omlaag zonder gestopt te kunnen worden.

Rooms-katholieke kerken en beurzen hebben meer gemeen dan interesse in geld en macht? Beide lijden aan een ernstige mate van verval. Het is een proces waar je altijd met enige plaatsvervangende schaamte naar kijkt. Ik zie lege kerken waarbij de geloofsdienaren tegen beter weten in zich trachten staande te houden door vast te houden aan oude rituelen. Maar het verval is niet stoppen, kerkgebouwen krijgen een 'alternatieve functie' zoals dagmarkten of boekwinkels of erger nog, de kerkgebouwen worden overgenomen door andere wel bloeiende geloofsgemeenschappen. Net zo treurig is het verval bij de traditionele beurzen en dan vooral bij de Amsterdamse beurs. Ik moet dan altijd denken aan de film 'Death in Venice', verval in optima forma. Damrak 5-baas Vermaas in de rol van Gustav von Aschenbach, maar hoe hij ook tracht de beurs er jonger te doen uitzien door het beursgebouw te verven en te schminken, het lukt niet. Niets is deerniswekkender dan het beursgong-ritueel [foto]. Ooit was het een belangrijke gebeurtenis om de fysieke handel te laten starten, nu vindt het plaats in een nis ergens op de eerste verdieping, terwijl op de oude beursvloer een paar brokers verveeld naar hun scherm kijken. Je kan er een speld horen vallen.

Omdat we de komende zomer weer in de angst-mode terecht komen (crisis in Griekenland, Portugal, Cyprus en dus wel-of-niet de euro, templates en/of blauwdrukken voor zombiebanken, stresstesten en het EMS-poen, einde QA3 of toch niet, maximaal 6 miljard bezuinigen en dus wordt -3% waarschijnlijk -4% en tabé NL-rating) wil ik u graag voorstellen aan de "de grote duider". Nee, dat is natuurlijk niet Nout Wellink, ex-baas van de DNB, die de reusachtige problemen van Fortis, ING, Aegon, SNS Reaal, DSB en Friesland bank even niet zag aankomen en als bankpresident dacht dat Nederland alle Griekse schuld (met rente) zou terugkrijgen. Nee, het is ook niet Kees de Kort. Het is Arnout Boot, de hoogleraar die echt overal verstand van heeft. De onderkoning van de Nederlandse Financiële Markten. En dat is geen grap.

Ik heb er nooit naar gekeken, maar mijn kinderen wel en die smullen er van: The Beauty and the Nerd. Het idee is dat een intelligente maar niet zo sociaal vaardige man wordt gekoppeld aan een mooie maar niet zo slimme vrouw en dat die nerd vervolgens de beauty moet verleiden. Leuk format voor RTL, maar ik zapte altijd weg. Tot ik deze week tot mijn verbijstering zag dat het format een 'real life soap' versie had gekregen, en nog wel in de Tweede Kamer. Mijn interesse was nu wél gewekt. PVDA lijsttrekker Diederik Samsom speelt de rol van de nerd, hij heeft technische natuurkunde gestudeerd en bij Pauw & Witteman zat hij aan tafel als kernfysicus. In 2008 won hij de Nationale IQ-test. En met zijn slecht zittende pakken is hij geknipt voor de rol. De Nederlandse consument speelt voor de beauty. Het is aan Samsom om de Nederlandse consument te verleiden tot het stoppen met sparen en het doen van allerlei consumptieve uitgaven.

Het heeft even geduurd: Maar GeenStijl heeft weer een columnist van formaat weten te strikken. Peter Verhaar, oprichter van internetbank Alex en onlangs in de blaadjes uitgeroepen tot beste ondernemer van Amsterdam, gaat de komende tijd zijn stijlloze denkbeelden met u delen. Verhaar was de eerste die het particuliere beleggen via internet populair maakte en sinds hij de toko voor een fijne bom duiten van de hand heeft gedaan, slijt hij zijn dagen (naast zelf succesvol beleggen natuurlijk) met ranten tegen het establishment via twitter. Daar zijn (net als op zijn blog trouwens) slechts een handjevol mensen getuige van zijn scherpe observaties van het bankwezen. Daarom ons verzoek of hij de lezers van GeenStijl wil verlichten met zijn kennis en expertise. Onder eigen naam want anoniem is voor mietjes. Peter heeft beloofd man & paard te zullen noemen. Dat mag ook wel, want een beetje verlichting in deze donkere financiële dagen kan geen kwaad. Beursmannetjes, bank-CEO's en Kees de Kort kunnen alvast hun borst natmaken. Hier komt de GS Huisbankier...

Tijd voor uw wekelijkse stukje financiële beschouwing door de GeenStijl huisbankier Peter Verhaar. Nummertje twee alweer. Waarvoor onze hartelijke dank. Vorige week prikte Verhaar genadeloos de zeepbel door die private banking heet. Het leverde hem een stroom aan reacties op die tot diep in de nacht aanhield. Van alle mailtjes kunnen we inmiddels zowel een fanclub als een haatclub voor Peter formeren. En zo zien we dat graag. Een columnist op GeenStijl redt het alleen wanneer hij duidelijk stelling neemt. Een in beton gegoten afwijkende mening, dat hebben we nodig. Onderwerp van vandaag: De pensioenen. Lijkt saai maar is zeer actueel. Voor welke babyboomer blijft er nauwelijks iets over voor zijn ouwe dag en wiens schuld is dat? Is het gejammer over Donners optreden onlangs in KvdB terecht? Of zingen we het met 700 miljard in kas nog wel even uit? En welke politieke partij heeft eigenlijk aantoonbaar het minst verstand van deze materie? En hoe verstandig is een ouwe sok vol geld onder uw hoofdkussen?

De storm over de subjectieve dus niet journalistieke, dus niet serieus te nemen publicatie van Kirsten Verdel over DSB is deze week nog niet gaan liggen. Reden voor deel II. De Volkskrant die nota bene zelf een dubieuze rol speelde door een gelekt bericht vroegtijdig te plaatsen, vond het nodig om er een redactioneel artikel aan te wijden. Conclusie = Scheringa "eigen schuld, dikke bult". Inhoudelijke bespreking van het boek? Vergeet het maar, ik denk dat we daarvoor de dagvaarding moeten afwachten: nog 1 weekje slapen.

Het is weer wintertijd, de donkere dagen voor de kerst, tijd voor de open haard en filosoferen wat het nieuwe jaar gaat brengen. En met de ijzeren regelmaat van de zon die de steenbokskeerkring nadert, komen de trendwatchers uit hun holen tevoorschijn om ons te vertellen wat 'in' en wat 'uit' is in 2011. Trendwatcher (iemand die zegt wat iedereen met een IQ van boven de 100 al lang weet, maar dat niet hardop durft te zeggen) word je niet zomaar. Het bezit van een 'kristallen bol' is al lang niet meer voldoende, een beetje trendwatcher is een infotainer. Op 10 november werd zelfs een heuse Trendrede uitgesproken, natuurlijk met een trendy website. De absolute koning van de trendwatchers is Adjiedj Bakas. Deze vrolijke sterrenwichelaar is Nederland al lang ontstegen en praat met de Groten der Aarde (er wordt gefluisterd: Obama). Hij trekt volle zalen managers. Logisch, managers houden van brede vergezichten, liefst met pot goud aan einde regenboog. Terug in de bestuurskamer worden de trends casual ter tafel gebracht, zodat de Raad van Commissarissen weer weet waarom de manager zijn bonus toch echt verdient.

Deze zomer hadden wij een villa gehuurd in het Italiaanse Grimaldi. Ons balkon met zeezicht lag precies boven de grens van Frankrijk en Italië. Het oude grenskantoor, op steenworp afstand gelegen van de Middellandse Zee, lag er nog. En natuurlijk een bijzonder diepe kloof tussen Italië en Frankrijk, dat zal Wilders plezier doen, kunnen we de economische vluchtelingen uit Afrika tenminste nog fysiek tegenhouden. Want geld kent geen grenzen, dat bleek afgelopen maand in Italië. Italiaanse staatsobligaties en banken kwamen zwaar onder vuur te liggen. Ik versta geen Italiaans, maar de zweetdruppeltjes op het anders zo glad geplamuurde voorhoofd van Berlusconi waren uitstekend te zien op TV. En geld laat zich ook niet stoppen door politiek ingegeven regeltjes als een verbod op 'short selling'. Geld zoekt net als water het laagste punt; dat bleek afgelopen donderdag. Mijn verblijf boven de Italiaans/Franse grens maakte ook de absurditeit van de politieke besluitvorming in Europa schrijnend duidelijk. Wij passeerden zo vaak de grens dat het 'welkom in sms'je' van Vodafone mijn mailbox liet vollopen. En terwijl we pendelden tussen een A+ land en een AAA land zag ik geen verschil in de lengte van de jachten of de zeer goed gevulde winkels. Goedkoop een huis kopen aan de 'Côte' ? Crisis? Vergeet het maar. En dat is geen toeval.

Het consumentenvertrouwen in Nederland is nog nooit zo laag geweest. In november daalde de graadmeter tot het diepterecord van -37 (pooltemperaturen). Dat is zeer slecht nieuws voor Nederland. Want in een periode waarin de Nederlandse export wel eens zou kunnen gaan teruglopen, zou de binnenlandse consument het groeistokje moeten overnemen: ons kabinet heeft namelijk in haar oneindige wijsheid vastgesteld dat alle Europese landen zich via export uit het recessie-moeras moeten trekken. Ehh.. Wie gaat dan Nederlandse producten importeren? Maar de Nederlandse consument gaat niet zoals de Duitser geld uitgeven, maar sparen. Niet alleen via gewone spaarrekeningen en deposito's (in 2011 met 14 miljard toegenomen tot 358 miljard), maar ook via meer levensverzekeringen (in 2011 met 30 miljard toegenomen tot 181 miljard).

Vorige week was de financiële wereld weer even in rep en roer. De morele veroordelingen dropen weer van de beeldschermen af. Een van de 12.000 (!) vice-presidents van Goldman Sachs (Goldman heeft 33.000 medewerkers, op pag. 189-203 staan alle 'directors' ) had in de New York Times 'een boekje open gedaan' over de cultuur binnen deze financiële instelling. Klanten werden gezien als 'muppets', waar vooral geld aan verdiend moet worden. Ach, ach, wat waren we weer geschokt. Ik gaf donderdag 15 maart tekst en uitleg op de radio, tv en krant. De nieuwe partijleider van de PVDA, Samson, was er als de kippen bij om in zijn openingsspeech direct alle banken over een kam te scheren en de gang van zaken binnen Goldman exemplarisch te stellen voor de cultuur van Nederlandse banken. Van dik hout zaagt men planken, maar dan wel van inferieure kwaliteit. Hij was destijds bij Pauw & Witteman heel wat genuanceerder (op 19:00) over de gevolgen voor de Nederlandse kerncentrale na de ramp met de Japanse kerncentrale.

Ik denk dat het ongeveer zo moet zijn gegaan. De directeur van de lobbygroep van de verzekeraars, het Verbond van Verzekeraars, door verzekeraars liefkozend 'Het Verbond' genoemd, wordt in paniek gebeld door de CEO's van Nationale Nederlanden, AEGON, ASR, Eureko, Delta Llloyd met boodschap: "Het gaat helemaal niet goed met ons imago; klanten beginnen onze woekerproducten door te krijgen en de media, zoals die bloedhond Hertsenberg van RADAR, ruiken bloed; Ik kan op geen feestje meer verschijnen, en dan dat gezeur over die paar rottige miljardjes staatssteun. We moeten er echt iets aan gaan doen, anders moet ik straks gewoon mijn hoofdkantoor verplaatsen". En wat doe je dan? We gaan 'brainstormen', paar consultants raadplegen, PR bureau erbij, muren volplakken met 'geeltjes' en dan roept iemand: "Eureka! We moeten een keurmerk oprichten". Goed idee, maar wel natuurlijk volledig onafhankelijk hé. In zo'n geval richt je in Nederland een stichting op, in dit geval de Stichting Toetsing Verzekeraars, met een heus bestuur en directie. En het keurmerk noem je dan 'Klantgericht Verzekeren'.

De Verenigde Staten zitten even moeilijk, Barack mag nu twee jaar voor de spiegel roepen "but we could". Joe Sixpack wordt uit zijn huis gegooid. Vele staten waaronder Californië (achtste economie in de wereld) staan op de rand van faillissement. Joe the Plummer krijgt voedselbonnen, maar op Wall Street worden weer recordbonussen uitgedeeld. En als je probeert de 'Balkenende Norm' uit te leggen aan Amerikanen, dan kijken ze je aan alsof Nederland de nieuwe 'Goelag Archipel' is. Maar Amerika gaat wel groots ten onder. En alles wordt vastgelegd in ranglijstjes. Amerika is koploper staatsschuld met $ 13.000.000.000.000; de FED pompt nog eens $600 miljard in de beurs economie; recordaantal omgevallen banken, niet alleen in aantallen, maar ook in omvang. Winnaar? Lehman Brothers met uitstaande schulden van $ 613 miljard. Amerika staat in 2010 ook weer nr. 1 op de ranglijst met grootste financiële fraudes.