Geenstijl

Punt is, voor handel is er geen muntunie nodig

Van de week viel mijn oog op een artikel in het AD, waarin Renske Leijten (SP) en Hans Vijlbrief (D66, tevens staatssecretaris Financiën) de standpunten van hun partij aangaande de euro en EU gaven. Mevrouw Leijten komt met enkele interessante opmerkingen maar lijkt een onwil te hebben om ook B te zeggen. De heer Vijlbrief  heeft weinig in te brengen behalve een stukje uitgekauwde retoriek die kant noch wal raakt. Kortom, een mooie aanleiding voor een column.

Het artikel begint met een quote van Klaas Knot, de president van De Nederlandsche Bank, die stelt dat de euro op termijn onhoudbaar is. Volgens Knot is de huidige euro te goedkoop voor de Noordelijke landen en te duur voor de Zuidelijke. Bovendien profiteren vooral [Noordelijke] bedrijven hiervan, maar komt er maar weinig bij de burger terecht. Dit vreet aan de steun voor de euro, waardoor de muntunie onhoudbaar wordt, aldus onze centrale bank president. De oplossingen die hij aandraagt (in de HJ Schoo-lezing) zijn: 1) herstelfonds, 2) begrotingsdiscipline + afstemming, 3) gezamenlijk economisch beleid.

Mevrouw Leijten stelt in het AD artikel dat zij blij is met de vaststelling van Knot dat de euro onhoudbaar is, maar ook dat zij het niet eens met de aangedragen oplossingen. Daar heeft ze groot gelijk in, maar ze zet niet echt door. De SP vindt volgens haar dat de euro inderdaad voor een tweedeling zorgt (divergentie) in plaats van dat de eurolanden naar elkaar groeien (convergentie). Leijten stelt dan ook dat door de divergerende werking van de euro, de euro onhoudbaar is en er gedacht moet worden aan gedeeltelijke ontvlechting van de eurozone in plaats van de door Knot voorgestelde verdere politieke integratie (nog even, en alle klassiek liberalen gaan op de SP stemmen!).

Maar Leijten is voorzichtig. Ze heeft het over het onderzoeken van een alternatief plan zodat het er ligt voor het geval dat. Dus waar PVV en FvD de euro vaarwel willen zeggen, maakt de SP een voorbehoud. Ik vermoed dat dit vooral politiek is ingegeven, want enerzijds wil de SP zichzelf niet uitsluiten van regeringsdeelname en anderzijds staan de meeste kiezers (nog) niet te popelen om de eurozone te verlaten.

Wellicht dat dit ook de verklaring is waarom Leijten een neuro en zeuro (Noordelijke en Zuidelijke euro) aanhaalt als alternatief voor de huidige euro. Dat klinkt immers minder extreem en eng. Dit miskent echter de kern van de europroblematiek: verschillende (heterogene) landen kunnen niet functioneren onder een one-size-fits-all beleid. De stap naar een Noordelijke en de Zuidelijke euro zal de verschillen doen verminderen, maar is nog steeds verre van ideaal. Verder gaat zij hier impliciet mee in de drogreden die zowel Knot alsmede Vijlbrief aandragen: voor een interne markt is één munt nodig. En beide heren stellen dan ook dat voor een goed functionerende muntunie (uiteindelijk) één regering nodig is (de EU superstaat; supranationale staat). Leijten laat zich niet uit over de visie van de SP over de mate van integratie binnen een neuro en zeuro blok. Ook vergeet Leijten het effect wat dit kan hebben op de schuldposities; een neuro zeuro oplossing (of een Matheo Solution) zal samengaan met schuldkwijting, iets wat het Noorden zal raken (een goed geplande Nexit is dan ook beter, zie hier).  

Punt is, voor handel is er geen muntunie nodig. En zonder muntunie, is er ook geen verdere politieke integratie nodig. Hier is ook gelijk de reden te zien van de veel te vroege introductie van de euro: normaal gezien moet er eerst een politieke unie zijn en dan pas een gezamenlijke munt. Iets wat vele experts ook voor hebben gewaarschuwd. Echter, de EU-bureaucraten waren hier echt gehaaid bezig (Salter, Monnet, Spinelli en Spaak), want ze dachten met een te vroege introductie van een muntunie, de politieke unie te kunnen afdwingen. Een soort paard van Troje. Ik noem het de “reverse order tactic” waar iedere misstand of crisis wordt aangehaald als reden voor verdere politieke integratie. Als er iets is waar politici goed in zijn, is het wel het creëren van een probleem en dan henzelf aandragen als de oplossing voor dat probleem! Never waste a good crisis, especially when you caused it yourself! Dit is ook de reden dat de EU de euro nooit zal loslaten want ze zou immers haar integratiewapen kwijt raken.

Het mag dan ook geen verrassing heten dat de heer Vijlbrief precies op deze lijn zit. De huidige misstanden geven juist aan dat er meer politieke en economische integratie nodig is. Hij herhaalt in wezen de punten van Knot en stelt alleen dat Knot een beetje chargeert met de uitspraak dat de euro niet houdbaar is. Daarnaast maakt Vijlbrief een uitglijder want hij stelt dat de eurocriticasters vergeten dat de euro vooral een politiek project is. Dat het een politiek project is en was, daar heeft hij 100% gelijk in, maar dat past niet in het narratief van het eurogilde. Die stelt immers dat de euro om handel (en daarmee ook vrede) gaat. Hiermee geeft Vijlbrief per ongeluk toe dat de introductie van de euro een politiek doel dient en niet een economische, iets waar al eerder over is geschreven in dit blog.

Ook stelt Vijlbrief dat een bankenunie vervolmaakt moet worden want  “Nederlandse banken gaan hierdoor risico’s delen van banken in andere landen en andersom. Het vertrouwen in de gehele Europese bankensector wordt daardoor groter”. Dit noemen ze in het vak: middelen; je mengt shit met bloemen en dan is het opeens goed (en dan ben ik nog erg lief door de Noordelijke banken met bloemen te vergelijken want zo solide zijn zij ook niet).  

Dit kleuterdenken zet Vijlbrief zelfs op het hoogste niveau in; het linken van landen kan oorlog voorkomen en hoe sterker de link, hoe lager de kans op conflict. Zoals onze pianoUrkerknuffelaar al eens stelde in zijn boek de Aanval op de Natiestaat (aanrader overigens), is de natiestaat niet de oorzaak van de continentale oorlogen, maar het imperialisme. Ironisch, want juist de EU probeert een imperium te worden. Alleen moet zij hiervoor alle verschillen weg gummen om het economisch te laten werken. Verder heeft het uitgummen van de verschillen tot gevolg dat er dan geen enkele reden meer overblijft om oorlog tegen elkaar te voeren, want “wij zijn dan één en hetzelfde”. Wellicht heeft de heer Vijlbrief nooit een familieruzie meegemaakt, of heeft hij nooit over België of Catalonië gehoord, waardoor hij met deze onzinnige aanname komt.

Sterker nog, ik denk dat juist dit één willen maken van iets wat niet één is noch één wil zijn, een voedingsbodem vormt voor extremisme en instabiliteit. Hiermee bereikt de EMU/EU precies het tegenovergestelde van wat het beoogt te doen; conflict en economische rampspoed in plaats van vrede en welvaart.

Volgens Vijlbrief zijn er maar twee keuzes: meer EU of terug naar de armoe achter de dijken. Of in zijn eigen woorden: “Wat willen we dan, alleen kaas eten in plaats van camembert en onder het gaslicht ganzenborden? Je behoudt juist soevereiniteit door mee te praten.” Alles aan die twee zinnen is zo fout en tegelijkertijd ook een uiterst nauwkeurige weergave waar D66 (en dit kabinet) voor staat. Het zijn dit soort opmerkingen dat een semicommunistische partij zoals de SP er goed uit laat zien. Wat een treurnis.