Geenstijl

2016 was een geweldig jaar. Tuurlijk, er gingen een heleboel mensen dood die we het liefst nog heel lang onder ons hadden gehad. David Bowie. Leonard Cohen. Alan Rickman. Ouwe rotten uit betere tijden, van toen de westerse wereld nog progressieve vooruitgang boekte. De tijd van dappere ruimtevaart, technologische ontwikkelingen, groeiende luxe, welvaart en consumentengenot en natuurlijk vrijzinnig hedonisme en liberaal individualisme - niet de defensieve regressie waarin we in de 21e eeuw in vastlopen en die wordt gespeerpunt door kleinzielig identitair micromanagement dat wankel is gestoeld op ras, afkomst en gender. Gepikeerde kleurlingen (ook of vooral wit) in de zelfmarginaliserende hoek, rancuneuze rechtsmensen in de aarstconservatieve hoek en zelfhatende "progressieven" vol collectieve schuld ergens in het linksmidden er tussenin, vingerwijzend, betwetend en betuttelend. Doodvermoeiende vastlopers - allemaal. Maar toch was 2016 een topjaar. Natuurlijk, er woeden brandhaarden in de hele wereld, internationale spanningen tussen subversieve grootmachten lopen op en er gingen wederom veel te veel onschuldige mensen dood door islamitisch gemotiveerde aanslagen in Europa. Brussel, Nice, Berlijn: uitwassen van radicale religieuze overtuigingen, gepleegd door mensen die psychologische defecten (zoals het geloof in een paradijs na de dood) combineren met ultraconservatieve opvattingen over vrouwen, homo's en on- of andersgelovigheid, en die hun gestaalde geloofsopvattingen met geweld willen opleggen aan anderen. Waarmee ze vervolgens onze veiligheid, vrijheid en 'manier van leven' bedreigen zonder dat de gevestigde orde er een zelfverzekerd antwoord op heeft. Die komen notoir niet verder dan 'wij zijn met meer' en 'blijf gewoon lekker doen wat je altijd deed', maar zonder de wortel van het kwaad te benoemen: de zwarte pagina's in de koran. Er is geen enkel intellectueel debat over de islam en dat is zowel kwalijk als gevaarlijk. Ondanks die koran was 2016 een fantastisch jaar. Ohja, zeker, de aanslagen door radicale moslims in combinatie met de ongebreidelde, chaotische en zorgwekkende migratiestromen die Europa binnen bleven trekken en daarbij overal zorgen voor tragische optochten van lompenvolk en agressieve eisen om asiel en acceptatie, hebben geleid tot een zorgwekkend groeiende bereidwilligheid om "in verzet te komen" - met mislukte brandbomaanslagen op moskeeën, vuurwerk gooien naar een vluchtelingenopvang, verstoorde inspraakavonden, verjaagde staatssecretarissen en de beangstigende bestorming van een lokaaldemocratische bestuursavond in Geldermalsen. Om over de vele boos-bazuinende burgerwachters op sociale media nog maar te zwijgen. Actie, reactie - en als het ene uiterste extreem is, wordt het andere dat ook. Niettegenstaande dat soort oprispingen was 2016 een optimistisch jaar. Ook al spanden oude media en gevestigde macht krampachtig samen om iedereen wijs te maken dat de Europese Unie wél democratisch is, dat de islam géén als religie verpakte krijgsleer is, dat boerkini's een symbool van feminisme zijn, dat mannen die wijdbeens zitten grotere onderdrukkers zijn dan aartsconservatieve islamisten die hun vrouw verpakken en joden- en homohaat entameren, dat de zogenaamde boze witte burger en zijn onderbuik het echte probleem zijn, en dat de veroordeling van een uitgesproken politicus via de rechtbank moet gebeuren in plaats van via de natuurlijke weerbaarheid van de democratische rechtsstaat en de kracht van het rode potlood in het stemhokje, waar burgers prima af kunnen rekenen met opvattingen en uitspreken die ze te ver vinden gaan.

Ondanks de dolende NPO, dito dode bomen & betweterige beroepspolitiek op het Binnenhof was 2016 een awesome annum. Ja OK, aan het vertrouwen in de democratie werden wederom gevoelige klappen uitgedeeld door cynische machtspolitiek van de coalitie VVD en PvdA, zwartgelakte Wob-verzoeken over onderste stenen, ijzeren fractiedisciplines die het dualisme in een wurggreep houden in de Kamer, het verstikken van de verzorgingsstaat, het naar Brussel verschepen van onze pensioenwetgeving en natuurlijk het eindeloos kapot genegeerde Oekraïne-referendum, dat uiteindelijk leidde tot een leeg inlegvelletje van Rutte waarin met gezwollen juridische bewoordingen gelogen wordt dat er recht gedaan wordt aan de tegenstemmer, zonder ook maar één letter aan het associatieverdrag te wijzigen - alsof de burger een blinde idioot is die eindeloos en ongeremd voorgelogen kan worden als een hersendode trekpop die op 15 maart 2017 toch wel weer het vakje 'vvd' aankruist als Mark Rutte drie keer sorry zegt en vier keer in een camera grijnst. Wat in sommige gevallen helaas ook gewoon zo is. Waarom is 2016 dan ondanks al deze ellende, afbraak en regressie zo'n fantastisch, geweldig en hoopgevend jaar geweest? Omdat steeds minder mensen er in trappen. Steeds meer mensen begrijpen dat die tijd van toen nooit meer terugkomt en dat oude helden vervangen moeten worden door nieuwe eindbazen. We hadden Bowie om de grenzen tussen genderverschillen, geloofsrestricties en hedonisme met zijn muziek en zijn mentaliteit te laten vervagen en de mensheid een pad naar meer vrijheid te tonen. We hebben nu Elon Musk die investeert in noodzakelijke overbruggingen naar toekomstbestendige duurzaamheid, terwijl hij ondertussen ook gewoon naar Mars wil - omdat het kan. Hij landde in 2016 een gelanceerde raket terug op zijn pootjes. Steeds meer mensen snappen dat het wél iets met de islam te maken heeft, en zijn niet langer bereid om zich aan die conclusie te onttrekken, enkel omdat het politiek correcter is om in een policor kringgesprek of bij een koffieautomaat in termen van 'verbinding' te spreken. Uiteindelijk wint de ratio het altijd van de krampachtigheid en de waarheid is sterker dan het wensdenken, hoe vaak De Wereld Dramt Door, Staatsjournaal en Oudzuur ook het tegenovergestelde propageren. 'Populist', 'onderbuik' en 'boze burger': het zijn geuzentermen van het gezond verstand geworden in 2016. Steeds meer mensen zijn bereid zich te verzetten tegen de opgelegde onzin-overtuiging dat het witte westen de schuld is van alles, steeds meer mensen zijn de aanhoudende micro-agressies van het misselijke kleineergedram kotsbeu. Meer mensen dan ooit doorzien de opzichtige eenzijdigheid en de machteloos geworden morele drammerigheid van de Publieke Omroep. Steeds meer media beginnen zich ook openlijk af te vragen waarom ze Brexit en Trump niet zagen aankomen. Nu ziet die schizofrene zoektocht naar zichzelf en het eigen falen er nogal koddig uit, zowel uit de pen van Ombudsmutsen bij de dode bomen als op de NPO (Paul Witteman, het Concertgebouw onder de NPO-monumenten, die bij DWDD aan de totaal gefilterbubbelde Matthijs van Halfmiljoenkerk uitlegt dat er vroeger echt nog wel eens gewone Henkbressen op tv waren = enorm leedvermakelijke realityTV), maar uiteindelijk zou uit dat zelfonderzoek best een meer pluriforme media kunnen ontstaan die niet meer regressieflinks is, maar ook niet meteen tot Frans Bauer bidt om een oplossing te verzorgen (zoals Matthijs van Nieuwkerk, de intellectueel gezien meest luchtledige man op de Nederlandse televisie, in 2016 nog waagde te opperen). Meer mensen dan ooit doorzien de systematiek waarmee de oude politiek de burger belazert om hun eigen macht te behouden en/of de EU te dienen. De beroepspolitieke kaste is hard op weg om tot brandhout gehakt te worden, zoals de peilingen voor de PvdA al jaren voorspellen. In 2017 ligt de weg open om niet alleen af te rekenen met die beroepspolitiek, zoals een hoge zetelscore voor de PVV zal bewijzen, maar ook om in te zetten op systeemherstel. Een coalitie van een visieloze premier en een moreel ongeloofwaardige vicepremier die vier jaar lang maximaal 45 zetels peilen en aan het einde van de koste wat het kost uitgezeten rit gaat roepen dat de ander eigenlijk een heel slecht mens is, daar trappen steeds meer mensen gelukkig echt niet meer in. Het partijkartel van de beroepspolitiek ligt aan alle kanten onder vuur - en dat is maar goed ook. In 2017 zouden de lessen van 2016 best wel eens in daden omgezet kunnen gaan worden. Echter: oude, ongezonde gewoontes en onlogische constructies afbreken is noodzakelijk, maar er moet ook wat nieuws voor in de plaats komen. Je kan niet alleen maar slopen & weglopen. Steeds meer mensen zien dat de fouten niet in de systemen van democratie, rechtsstaat en vrije samenleving zitten, maar in de bestuurders en beheerders van die instituties. Daardoor worden steeds meer mensen zich enerzijds bewust van het belang om die fundamenten te onderhouden, omdat onze hele samenleving met al haar vrijheden en verworvenheden er op rust, en anderzijds ontstaat het besef dat degenen die decennialang politieke verwaarlozing en democratische nalatigheid hebben geëtaleerd moeten worden vervangen, voordat ze nog meer schade aan het vertrouwen en de geloofwaardigheid van onze gedeelde maatschappelijke fundamenten aanrichten. Het optimisme voor 2017 zit in het feit dat de fundamenten van onze democratie en rechtsstaat heel veel mogelijkheden bieden om die vervanging op vreedzame wijze uit te voeren, met een open, eerlijk en transparant debat dat door iedereen gevoerd kan worden zonder dat er van bovenaf bevelen worden verdeeld. Teneinde als samenleving tot iets beters te komen.